قازاق جەرىن 10 جىلدان استام ۋاقىت زەرتتەپ، اۋا رايى وزگەرىستەرىنىڭ حرونولوگياسىن قۇراستىردى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى حابار 24-كە سىلتەمە جاساپ.
جاساعان قورىتىندى كوڭىل كونشىتپەيدى. ەۋرازيا قۇرلىعىنىڭ ءدال ورتاسىنداعى دالانى ءشول باسۋ قاۋپى بار ەكەنىن ايتادى.
65 ميلليون جىل بۇرىن ۇلى دالانى پاراتەتيس دەپ اتالاتىن الىپ تەڭىز باسىپ جاتتى. ول التاي تاۋىنان جەرورتا تەڭىزىنە دەيىن جايىلدى. بۇگىنگى كۇندە ودان كاسپي مەن ارال قالدى. تاۋ جىنىستارىندا دا تەڭىز ىزدەرى قالعان. سوعان قاراپ عالامدىق جىلىنۋدىڭ ايماقتاعى اۋا رايىنا قالاي اسەر ەتەتىنىن بولجاۋعا بولادى. زاماناۋي تەحنولوگيالاردىڭ مۇمكىندىكتەرى تاڭ قالدىرادى.
تاسقا اينالعان قابىرشاقتى زەرتتەپ، ەجەلگى تەڭىزدە سۋدىڭ تەمپەراتۋراسى قانداي بولعانىن انىقتاي الامىز. ال توزاڭى قانداي جانۋار مەن بالىق مەكەندەگەنىن جانە قانداي داقىل وسكەنىن كورسەتەدى.
قىزىق ماعلۇماتتىڭ نەگىزىندە عىلىمي جاڭالىق جاسالدى. پوتسدام، امستەردام جانە رەنن ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ عالىمدارى 34 ميلليون جىل بۇرىن ەجەلگى تەڭىز قۇرعاپ قالىپ، ورنىندا ءشول پايدا بولعانىن انىقتادى.
گيوم ديۋپون-نيۆە، گەولوگيا پروفەسسورى
ىلعالدىڭ ازايۋىنان جانۋارلار مەن وسىمدىكتەر قۇرىپ كەتتى. قازىر دە اۋا رايى وزگەرىپ كەلەدى. ياعني جىلىپ جاتىر. بۇل دا ىلعالعا اسەر ەتەدى. مۇزدىقتار ەرىپ، جاۋىن-شاشىن ازايادى.
15 ميلليون جىل وتكەننەن كەيىن، جانسىز جەر تىرىلە باستادى. عالىمدار بۇل قۇبىلىس قايتالانۋى مۇمكىن دەيدى. بىراق قازىر ادامزاتتىڭ ارەكەتىنە بايلانىستى اۋا رايىنىڭ وزگەرۋى ۇدەي تۇسەدى.
گيوم ديۋپون-نيۆە، گەولوگيا پروفەسسورى
ەكولوگيالىق جۇيەمىزدىڭ جاعدايى اۋىر. وتكىزىپ جاتقان زەرتتەۋىم اۋاداعى كومىر قىشقىل گازىنىڭ ۇلەسى قازىرگىدەي ارتا بەرسە ءجۇز-ەكى ءجۇز جىلدان كەيىن نە بولاتىنىن كورسەتتەدى. ورتالىق ازيا مەن قىتايدا تولىعىمەن شولگە اينالعان جەرلەر بار. سۋ قورى دا ازايىپ بارادى. تابيعاتتى ۇمىتپاۋىمىز كەرەك، ويتكەنى بۇل وڭىرگە شولگە اينالۋ قاۋىپى ءتونىپ تۇر.
قازاقستان اۋماعىنىڭ باسىم بولىگى الەمدەگى ەڭ ىستىق ءارى ءشولدى ايماقتىڭ بىرىنە اينالۋى مۇمكىن. بۇل ءۇردىستى تەجەۋ ءۇشىن ەكونوميكا مەن جەردى كوگالداندىرۋ قاجەت.
