تۇركيادا 2010 جىلداردان باستاۋ العان اسكەري ۇشاق ءوندىرۋ تۋرالى مەملەكەتتىك جوبا بار. ۇشاق بولعاندا دا جاساندى ينتەللەكتتىڭ سوڭعى جەتىستىكتەرى قولدانىلاتىن 5 بۋىن ۇشاعىن ءوندىرۋ. بۇل تيپتەگى ۇشاقتى اقش وندىرۋگە كۇش سالۋدا. F35 بومبالاۋشى ۇشاقتارى سونىڭ ءبىر باسپالداعى عانا. رەسەي مەن قىتايدىڭ ءوز جوبالارى بار. فرانتسيا مەن گەرمانيا 2040 جىلدارى بىرلەسىپ وسى تەكتەس ۇشاق شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىر.
تۇركيا 2023 جىلى بومبالاۋشى ۇشاعىن العاش رەت انگاردان شىعارىپ، جەتىلدىرىپ، تەستتەن وتكىزىپ، 2025 جىلى ۇشىرۋدى جوسپارلاپ وتىر. ۇشاق ودان ارمەن تەستتەن ءوتىپ، ماماندار كەمشىلىكتەرىن تولىقتىرىپ، تۇرىك قارۋلى كۇشتەرىنە 2030 جىلدارى تاپسىرۋدى ماقسات تۇتۋدا.
بۇل جوباعا قاتىستى قىزىق دەرەكتەر:
1. جوبانىڭ قۇنى شامامەن 15-20 ملرد دوللار.
2. ءبىر ۇشاقتىڭ باعاسى 140-150 ميلليون دوللار بولماق.
3. ۇشاق 2030 جىلدارى قارۋلى كۇشتەرگە تاپسىرىلعاننان كەيىن 2070 جىلعا دەيىن وندىرىلەتىن بولادى. 40 جىل وندىرىستەن تۇسپەيدى.
4. جوبا اياسىندا 3 مىڭ تۇرىك ينجينەرلەرى جۇمىس ىستەيدى. ءبىر ۇشاقتى قۇراستىرىپ، وندىرىسكە شىعارۋ ءۇشىن 3 مىڭ تەحنوكرات جۇمىلا ىسكە كىرىسەدى.
5. وسى جوبا اياسىندا تۇركيا جوو-داعى تالانتتى تەحنوكرات جاستاردى مەملەكەت قامقورلىعىنا الىپ، ۇشاق ءوندىرۋ ىسىنە تارتا باستاعان.
6. مەملەكەت شەتەلدە ءتۇرلى سالادا ەڭبەك ەتىپ جاتقان بىلىكتى تۇرىك ينجينەرلەرىن اتالعان جوباعا تارتۋ ءۇشىن جاعدايلارىن جاساپ، تۇركياعا جۇمىسقا شاقىرۋدى قولعا العان.
7. جوبا اياسىندا 3 قۇرىلىم نەگىزگى جۇمىستاردى ءوزارا ءبولىپ العان. ولار:
"TUSAS" ۇشاقتى جوبالاۋ، يستريبيتەلدىڭ تەحنيكالىق مۇمكىندىكتەرىن جەتىلدىرۋ بويىنشا ەڭبەك ەتەدى.
"TEI" ۇشاقتىڭ موتورىن جاساۋمەن شۇعىلدانادى.
"TAI" ۇشاق كورپۋسى مەن وزگە دە دەتالداردى قۇراستىرۋعا ات سالىسادى.
8. بەسپيلوتنيك Bayraktarدىڭ رادارلارىن شىعارىپ كەلگەن "Aselsan" كومپانياسى ارنايى وسى ۇشاققا ارنالعان رادارلار شىعارۋعا كىرىسەدى.
9. ۇشاق 18600 مەتر بيىكتىككە دەيىن كوتەرىلە الاتىن، جاساندى ينتەللەكتپەن جابدىقتالعان، زاماناۋي ۇشاقتاردىڭ ءبىرى رەتىندە اقش ۇكىمەتى تۇركياعا ساتپاي قويعان F35 ۇشاقتارىنا التەرناتيۆا بولماق.
جالپى اقش پەن يزرايل بومبالاۋشى ۇشاقتار ساتپاسا، بايراكتار شىعاراتىن، F35 ۇشاعىن ساتپاسا ءوزىنىڭ 5 ءناسىل ۇشاعىن شىعارۋعا ۇمتىلاتىن نە دەگەن قايتپايتىن ساياساتكەر دەيمىن ەردوعاندى. 2010 جىلعا دەيىن تىنىش جۇرەتىن. ابدەن كۇشەيىپ، وزىنە-ءوزى كەلگەننەن كەيىن ەشكىمگە بوي بەرمەي، تۇركيانى العا باستاپ بارادى.
ەلىندەگى كەدەرگى كەلتىرىپ، بالاققا جابىسقاننىڭ ءبارىن "سەندەر ۇكىمەتتە بولعان 80 جىلدا نە ىستەدىڭدەر؟ بيلىكتە از وتىرمادىڭدار عوي" - دەپ، تاس-تالقان ەتتى. بىراق ناتيجە بار. ال ساياساتتا ەڭ باستىسى ناتيجە. مۇنداي تەحنولوگيالىق ناتيجەگە تۇركيا ەشقاشان جەتپەگەن. ەشبىر پرەزيدەنتتىڭ، پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ مۇنداي امبيتسيالىق جوبالاردى قولعا الىپ، ناقتى ناتيجەگە جەتۋى تاريحتا قولىنان كەلمەگەن. ال ەردوعان ىسكە اسىرىپ كەلەدى. وسى جەتىستىگى دە ونى وزىنە دەيىن 80 جىل مەملەكەتتى باسقارعان وزگە ساياساتكەرلەردەن، اناۋ دا مىناۋ پارتيالاردان ەرەكشەلەيدى.
باۋىرجان سەرىكباەۆ،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
