h-يندەكس - بۇل عالىمنىڭ، سونداي-اق ونىڭ عىلىمي جاريالانىمدارىنىڭ قانشالىقتى سالماقتى ەكەندىگىن، سىلتەمە جاساۋ بارىسىندا اۆتوردىڭ عىلىمي دەڭگەيىن كورسەتەتىن دۇنيەجۇزىلىك عىلىمي كورسەتكىشتەردىڭ ءبىرى.
h-يندەكسى كورسەتكىشتەرىن قالىپتاستىرۋ عىلىمي جاريالانىمداردىڭ وزەكتىلىگىن كورسەتەدى. سونىمەن بىرگە الەمنىڭ جەتەكشى ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ ستەپەندياسىن الۋدا، عىلىمي تاعىلىمدامالارىنان وتۋدە h-يندەكسىنىڭ ماڭىزى زور. بۇل كورسەتكىش باسقا ەلدەردەگى ۋنيۆەرسيتەتتەرگە بارىپ ءدارىس وقۋ بارىسىندا دا ەسەپكە الىنادى. مۇنى كەيدە حيرش يندەكسى نەمەسە حيرش سانى دەپ تە اتايدى.
عالىمنىڭ h-يندەكسى قالاي انىقتالادى؟
h-يندەكسى قالاي پايدا بولادى؟
عالىمنىڭ h-يندەكسى جاريالانعان عىلىمي جاريالانىمدارىنا، ونىڭ باسقا باسىلىمداردا كەلتىرىلگەن سىلتەمەلەرى مەن دايەكسوزدەرىنىڭ سانىنا قاراي انىقتالادى. بۇل جەردە بىرنەشە فاكتورعا ءمان بەرۋىمىز كەرەك.
ا جاعدايىندا: عالىمنىڭ جاريالانعان عىلىمي ماقالاسىنىڭ مازمۇنى;
ۆ جاعدايىندا: عالىمنىڭ تانىمالدىلىعى، ءبىر سوزبەن ايتقاندا، اتى-ءجونى;
س جاعدايىندا: جاريالانعان باسىلىمنىڭ بەدەلى;
د جاعدايىندا: باسىلىمدى شىعاراتىن ۋنيۆەرسيتەت، عىلىمي ورتالىقتىڭ بەدەلى.
قىسقاشا تالداپ وتسەك.
ا جاعدايى باسىم رول اتقارادى. عىلىمي ماقالاڭىزدىڭ مازمۇنى قونىمدى، تالاپتارعا ساي، زەرتتەۋ ادىستەرى انىقتالعان، قاتەسىز، ءارى بەلگىلى ءبىر سالانىڭ وزەكتى تۇستارىن تالداي وتىرىپ، جازىلعان بولسا، بۇل باسقالاردىڭ كوپ سىلتەمە جاساۋىنا جول اشادى.
ۆ جاعدايى: عالىم ءوز سالاسىندا بەلگىلى ءبىر جاڭالىق اشقان بولسا، ونىڭ ەڭبەكتەرىن مىسالعا الۋعا كوبى تىرىساتىنى ءسوزسىز.
س جاعدايى: الەمدىك عىلىمي باسىلىمدار قانشالىقتى كوپ بولسا دا، ءاربىر سالادا الدىڭعى ورىنعا شىققان ساناۋلى باسىلىمدار بار. بۇل باسىلىمدار زەرتتەۋ ادىستەرى ايقىن، ءارى تەورياعا ساي ەڭبەكتەردى جاريالايدى.مۇنداي عىلىمي جۋرنالدىڭ اتاۋى اتالعاندا-اق، وندا جاريالانعان ماقالا مازمۇنى سالماقتى ەكەندىگىنە كۇمانىمىز بولمايدى.
د جاعدايىن ءبارىمىز جاقسى تۇسىنەمىز. مىسالى، كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتى باسىلىمدارى دەسەك، عىلىمي رەيتينگىسى جوعارى ەكەندىگى بەلگىلى.
دەمەك، بۇگىنگى كۇنى ا جانە س جاعدايلارى، اسىرەسە گۋمانيتارلىق عىلىمدار ماماندارى ءۇشىن ءتيىمدى.
h-يندەكسى قالاي پايدا بولادى؟
عالىمنىڭ جاريالانىمىنا قانشالىقتى ءجيى سىلتەمە جاسالسا، h-يندەكسى پايدا بولا باستايدى.
بۇل جەردە ەسكەرەتىن ءبىر جاعداي بار، ەگەر ءسىزدىڭ جاريالانىمىڭىز مىسالى، social science / education نەمەسە art and humanities باسىلىمىنىڭ بىرەۋىندە جاريالاندى دەلىك. ال سىلتەمە engineering جۋرنالىنداعى ءبىر ماقالاعا جاسالۋعا بولمايدى. H يندەكسى ءبىر سالادا جۇمىس ىستەيتىن عالىمداردى سالىستىرۋدا، عىلىمي دەڭگەيىن انىقتاۋعا كوپ كومەكتەسەدى. سىلتەمە جاساۋ ءار سالادا ءار ءتۇرلى.
ءبىر عالىمنىڭ 3 ماقالاسى بار دەلىك. ءبىرىنشى ماقالاسىنا 11, ەكىنشى ماقالاسىنا 9, ءۇشىنشى ماقالاسىنا 5 سىلتەمە نەمەسە دايەكسوز جاسالسا، وندا ول عالىمنىڭ h-يندەكسى 2-گە تەڭ بولادى. سول سەبەپتى عالىمنىڭ قانشا ماقالاسى بولسا، h-يندەكسى دە سونشالىقتى بولادى دەگەن ۇعىم بولماۋى كەرەك.
مىسالى، ءبىر ماقالاڭىزعا 10 رەت دايەكسوز كەلتىرىلسە، وندا ءسىزدىڭ h-يندەكسىڭىز 1-گە تەڭ بولادى. ەگەر 10 ماقالاڭىز بولىپ، ارقايسىسىنا 1 –دەن دايەكسوز نەمەسە سىلتەمە كەلتىرىلسە، وندا دا h-يندەكسىڭىز 1-گە تەڭ. بۇل تۋرالى تولىعىراق الداعى ۋاقىتتا سەمينارىمىزدا ايتاتىن بولامىز.
ەڭ باستىسى، عىلىمي جاريالانىمدارىڭىزدىڭ مازمۇنى وزەكتى ماسەلەلەردى قامتىسا، ءسىزدىڭ ماقالاڭىزعا سول سالانىڭ بىلىكتى مامانى سىلتەمە كەلتىرمەۋى مۇمكىن ەمەس.
اراي جۇندىباەۆا،
فيلوسوفيا (PhD) دوكتورى،
لينگۆيست، ادەبيەت زەرتتەۋشىسى
