بۇگىن حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسى نۇر-سۇلتان قالاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسىندا «تۇركى الەمى: تاريحي-مادەني مۇرا» اتتى حالىقارالىق كونفەرەنتسيا وتكىزدى.
بىرقاتار باۋىرلاس تۇركى مەملەكەتتەر تاۋەلسىزدىگىنە 30 جىل تولاتىن مەرەيلى مەجە اياسىنداعىىس-شارالاردىڭ باستاماسى رەتىندە ۇيىمداستىرىلعان القالى جيىنعا تۇركپا ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى التىنبەك مامايۋسۋپوۆ، تۇركى كەڭەسىنىڭ العاشقى باس حاتشىسى حاليل اقىنجى، حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان قىدىرالى، ازەربايجاننىڭ العاشقى پرەمەر-ءمينيسترى گاسان گاسانوۆ، قىرعىزستاننىڭ ەكس-مەملەكەتتىك حاتشىسى وسماناكۋن يبرايموۆ،تۇركى كەڭەسى باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى ومەر كودجامان، ازەربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى راشاد ماممادوۆ، تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى ۋفۋك ەكيدجي، ماجارستاننىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى ميحاي گالوشفاي، قازاقستان رەسپۋبليكاسى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى التىنبەك نۇحۇلى، وزبەكستان رەسپۋبليكاسى سەناتىنىڭدەپۋتاتى ازامات زيە، ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى عىلىم كويتەتىنىڭ توراعاسى جاننا قۇرمانعاليەۆا، تۇركى كەڭەسى اقساقالدار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، بەلگىلى عالىم ءادىل احمەتوۆ، فرانكفۋرت ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، رەسەي عىلىم اكادەمياسىنىڭ ءسىبىر بولىمشەسىنىڭ فيلولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى يرينا نەۆسكايا،تاتارستان رەسپۋبليكاسى ا.ح.حاليكوۆ اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورىايرات سيتديكوۆ، ەلىمىزدەگى ديپلوماتيالىق ميسسيالاردىڭ جەتەكشىلەرى، باۋىرلاس تۇركى ەلدەرى ۇلتتىق عىلىم اكادەميالارىنىڭ باسشىلارى، بەلگىلى قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرلەرى، ازەربايجان، قازاقستان، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇركيا،رەسەي، اقش، يتاليا، موڭعوليا، گەرمانيا، تاعى باسقا20-دان استاممەملەكەتتەن تانىمال تۇركىتانۋشى عالىمدار مەن ساراپشىلار قاتىستى.
ونلاين-وففلاين رەجيمدە وتكەن باسقوسۋ بارىسىندا تۇركى اكادەمياسى ازىرلەگەن «تۇركى الەمى: تاريحي-مادەني اتلاس» اتتى ىرگەلى عىلىمي ەڭبەكتىڭ سالتاناتتى تۇساۋكەسەر ءراسىمى جاسالدى. ەلباسى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ العىسوزىمەن جارىق كورگەن بىرەگەي باسىلىم ايگىلى ساياحاتشىلار مەن جيھانكەزدەر جاساعان كونە كارتالار مەن بايىرعى بابالارىمىزدىڭ مول مۇراسىن كورسەتەتىن ماڭىزدى مالىمەتتەردى قامتيدى.
ايتا كەتۋ كەرەك، اتلاس ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى باعدارلامالىق ماقالاسىنىڭ مازمۇنىنا نەگىزدەلگەن التى تاقىرىپتىق بولىمگە جۇيەلەنگەن.
كونفەرەنتسيانى حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان قىدىرالى جۇرگىزىپ وتىردى. جيىننىڭ تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىنا ارنالىپ وتكىزىلىپ وتىرعانىن اتاپ وتكەن ۇيىم باسشىسىقازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە جاريالانعان «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات» اتتى ماقالاسىنداعى «قازاققا وسىناۋ ۇلان-عايىر اۋماقتى سىرتتان ەشكىم سىيعا تارتقان جوق» دەگەن ۇستانىمىن تۇركى اكادەمياسى ازىرلەپ شىعارعان 200-دەن استام تاريحي كارتانى قامتيتىن «تۇركى الەمى» اتلاسى عىلىمي تۇرعىدا ايقىنداي تۇسەتىنىن اتاپ ءوتتى.
تۇركى الەمىنىڭ العاشقى تاريحي-مادەني اتلاسىن تانىستىرۋ راسىمنەن كەيىن ءسوز العان تۇركپا ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى التىنبەك مامايۋسۋپوۆ وقىرمانعا جول تارتقان بىرەگەي باسىلىمدى جوعارى باعالاپ، قازاقستان پرەزيدەنتى ق.توقاەۆتىڭ باعدارلامالىق ماقالاسىنداعى ورامدى ويلاردىڭ تاريحى ورتاقباۋىرلاس ەلدەردىڭ بارشاسى ءۇشىن ماڭىزدى ەكەنىن ايتتى.
بۇدان كەيىن ءسوز العان تۇركى كەڭەسىنىڭ العاشقى باس حاتشىسى حاليل اقىنجى قازىرگى ءسىبىر، موڭعوليا جەرلەرىنەن قاراتەڭىز بەن جەرورتا تەڭىزىنە دەيىنگى الىپ اۋماقتى قونىس ەتكەن تۇركى حالىقتارىنىڭ مىڭداعان جىلدار بويى ساقتالىپ كەلە جاتقان بىرەگەي مادەنيەتىنە توقتالدى. «بۇگىندە جەتى تۇركى مەملەكەتىنىڭ بايراعىكوك جۇزىندە اسقاق رۋحپەن جەلبىرەپ تۇر. ەندى ولاردى ەشكىم قۇلاتا المايدى» دەدى بەينەبايلانىس ارقىلى بايانداما جاساعان حاليل اقىنجى.
ءوز كەزەگىندە ازەربايجاننىڭ العاشقى پرەمەر-ءمينيسترى گاسان گاسانوۆ قاتىسۋشىلاردى العاشقى تاريحي-مادەني اتلاستىڭ جارىق كورۋىمەن قۇتتىقتاپ، تۇركى اكادەمياسىنا شىنايى ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. «تۇركى حالىقتارىنىڭ كۇش-قۋاتى – ىنتىماقتا. ءبىزدىڭ تەرەڭنەن تارتقان ورتاق تاريحي تامىرىمىز بۇگىنگى ىنتىماعىمىزدى بەرىك ساقتاۋ قاجەت ەكەنىن كورسەتەدى» دەپ قورتىندىلادى ول ءوز ءسوزىن.
قىرعىزستاننىڭ ەكس-مەملەكەتتىك حاتشىسى وسموناكۋن يبرايموۆ تۇركى الەمى جانە ءححى عاسىرداعى گەوساياسي قاتەرلەر جايىندا جان-جاقتى بايانداپ، وسى ورايدا «تۇركى الەمى» اتلاسىنىڭ جارىق كورۋى ماڭىزدى قادام ەكەنىنە توقتالدى.
ال فرانكفۋرت ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، رەسەي عىلىم اكادەمياسى ءسىبىر بولىمشەسى فيلولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى يرينا نەۆسكايا كونفەرەنتسياعا قاتىسۋشىلاردى تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعىمەن قۇتتىقتاي وتىرىپ، جاڭا باسىلىپ شىققان اتلاستى جوعارى باعالادى. سونىمەن قاتار ەجەلگى تۇركى جازبا ەسكەرتكىشتەرىنىڭ تارالۋىنىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىكتەرى مەن گەوگرافياسى تۋرالى بايانداپ بەردى.
تاتارستان رەسپۋبليكاسى ا.ح.حاليكوۆ اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ايرات سيتديكوۆ تۇركى حالىقتارىنا قاتىستى ورتاعاسىرلىق ەسكەرتكىشتەردىڭ قازىرگى زەرتتەلۋ ماسەلەلەرىن جان-جاقتى بايانداپ، سوڭعى جاڭالىقتارىمەن ءبولىستى. سونداي-اق، وزگە باۋىرلاس ەلدەردەگى عالىمدارمەن ارىپتەستىك بايلانىستار مەن بىرلەسكەن جوبالاردىڭ تيىمدىلىگى جوعارى ەكەنىن ايتتى.
حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسى
ءباسپاسوز قىزمەتى
87051147978
ITApressa@gmail.com
