بۇگىندە مينەرالدىق تىڭايتقىشسىز، پەستيتسيد، وزگە دە تەحنوگەندى قوسپاسىز (گەندىك موديفيكاتسياسىز) تاعام ءوندىرۋ ۇلت دەنساۋلىعى ءۇشىن اسا ماڭىزدى ەكەنىن جاقسى بىلەمىز. بۇل باعىتتا سالامىز دا دالامىز دا الەۋەتتى.
الايدا قۇرامىندا گمو بار ازىق-تۇلىك ونىمدەرى ەشقانداي تەكسەرىسسىز قازاقستان نارىعىن جاۋلاپ جاتىر. بۇل گمو-نى انىقتايتىن ارنايى زەرتحانالاردىڭ جوقتىعىمەن بايلانىستى. دامىعان ەلدەردە بۇل ماسەلە قاتتى باقىلاۋدا. مىسالى، ەۆرووداق قۇرامىنداعى ەلدەردە گمو كومپونەنتتەرى قوسىلعان ازىق-تۇلىكتەرىن وندىرۋگە جانە يمپورتتاۋعا قاتاڭ شەكتەۋلەر قويىلعان. ەرەجەگە ساي، قۇرامىنداعى گم-قوسپاسى 0,9%-دان اسقان ءونىمدى پايدالانبايدى. اتالعان ۇيىم 2004 جىلى 4 جاسقا دەيىنگى بالالاردىڭ تاعامىنا گمو قوسۋعا تىيىم سالدى. ال ءبىزدىڭ ەلدىڭ بالالارىنا ارنالعان تاعام تۇرلەرىنىڭ جاعدايى قالاي؟ ونى تەكسەرىپ جۇرگەن ءبىر دە ۋاكىلەتتى ورگان جوق.
الەم عالىمدارى گمو-ڭ زيانى تۋرالى كوپتەگەن دالەلدەر كەلتىرگەن. امەريكاندىق عالىم دجون فاگان، كلەر روبينسون سياقتى عالىمدار گمو ءونىمدى ۇزدىكسىز پايدالانعان جاعدايدا، ادامنىڭ اسقازان جولدارىنداعى كەيبىر ميكرواعزالار بوتەن گەندەردى ۇستاپ الىپ، ولاردى ءوز دنق-سىنا اينالدىرىپ، اعزادا راك كلەتكالارىنىڭ پايدا بولاتىنىن جانە بەدەۋلىككە سوقتىراتىنىن دالەلدەدى.
شوتلاندياداعى ابەردين ۋنيۆەرسيتەتىندە پروفەسسور پۋشتاي ترانسگەندى گمو كارتوپپەن قورەكتەنەتىن ەگەۋقۇيرىقتارعا تاجىريبە جۇرگىزگەن. ناتيجەدە ەگەۋقۇيرىقتاردا ىشەك قابىعىنىڭ زاقىمدانۋى، باۋىردىڭ ءىشىنارا اتروفياسى، تيمۋس پەن ىشكى اعزالاردىڭ سالماعىنىڭ وزگەرۋى تىركەلدى. يتاليادا، ۋربينو ۋنيۆەرسيتەتىندە 2002 جىلى گمو سوياسىمەن قورەكتەنەتىن تىشقاندار زەرتتەلدى. ولاردا دا باۋىردا وزگەرىستەر بولىپ فۋنكتسيالارى بۇزىلدى. كانن ۋنيۆەرسيتەتىندەگى پروفەسسور گيللەس-ەريك سەراليني باستاعان ءبىر توپ فرانتسۋز زەرتتەۋشىلەرى ەگەۋقۇيرىقتاردى ەكى جىل بويى اقش-تان اكەلىنگەن گم جۇگەرىمەن تاماقتاندىردى. تاجىريبەگە قاتىسقان جانۋاردىڭ 83 پايىزىندا قاتەرلى ىسىكتەر پايدا بولدى: ۇرعاشىلارى جاتىر قاتەرلى ىسىگى، ەركەك تىشقاندار تەرى مەن باۋىر قاتەرلى ىسىگى سالدارىنان بارلىعى اجال قۇشتى.
ءدال وسىنداي فاكتورلاردى ەسكەرە وتىرىپ، «اۋىل» پارتياسى ءوزىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىنا گمو ازىق-تۇلىك تاۋارلارى مەن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وندىرۋگە، ساتۋعا تىيىم سالۋ جانە قازاقستانعا اكەلىنەتىن تاماق ونىمدەرى قۇرامىن تەكسەرەتىن زەرتحانا قۇرۋدى ەنگىزىپ وتىر. پارتيانىڭ وسى باعىتتا ناقتى ۇسىنىستارى بار. ولار ۇكىمەت باسشىسىنىڭ اتىنا دا جىبەرىلگەن. بىراق وسى ۋاقىتقا دەيىن ناقتى جاۋاپ كەلگەن جوق.
پارتيانىڭ پوزيتسياسى انىق – گمو بار ازىق-تۇلىكتەردىڭ ءوندىرىلۋى مەن ساتىلۋىنا تىيىم سالۋ!
