اتا-اناسى التىنداي بالامىز دەپ قۇس قوندىرماي وسىرگەن قۋاندىق توكەنوۆتىڭ جەلتوقسان كوتەرىلىسى سالدارىنان كورگەن ازابى جان تۇرشىگەرلىك. تاعدىرىن جەلتوقسان كوتەرىلىسى تالقانداعان تاعى ءبىر ازامات تۋرالى بىلگىلەرىڭىز كەلسە، شاعىن ەستەلىككە نازار اۋدارىڭىز، وقىرمان!
«توكەنوۆ قۋاندىق ءساتۇلى – مەكتەپ جاسىنان باستاپ وقۋدا بەلسەندىلىك تانىتىپ، اۋىلدا مۋزىكالىق ءبىلىم بەرەتىن مەكەمە بولماسا دا كەز-كەلگەن اسپاپتا ەركىن وينايتىن، ەركىن ويلايتىن ازامات ەدى. پوليتەحنيكالىق ينستيتۋتتىڭ ۇلتتىق اسپاپتار كوركەم ونەرپازدار وركەسترىندە ويناپ، كاسىبي ماماندارمەن تەڭ دارەجەلى بولعانىمەن قويماي، حالىق ىقىلاسىنا بولەنىپ، ماسكەۋگە دەيىن كونتسەرت قويىپ كەلدى. قازاق تاريحىن تەرەڭىنەن زەرتتەۋ جولىندا دا ەڭبەك ەتتى. تۇنىپ-تۇرعان ەنتسيكلوپەديا دەرسىڭ. باتىرلار جىرىنان باستاپ، زار-زامان اقىندارىنىڭ ولەڭدەرىن سارناپ وتىراتىن. ءتىپتى «1 كۇننىڭ ىشىندە «جىگىت سۇلتانى» بايقاۋىنا قاتىسۋ كەرەك» دەگەن تاپسىرما كەلگەندە، ەش دايىندىقسىز ءبىرىنشى ورىندى قانجىعاسىنا بايلاپ قايتقان. سولتۇستىكتەن بولسا دا قازاقيلىقتى اڭساپ، نامىس تۋىن بيىك ۇستاعان ازاماتتاردىڭ قاتارىنان ەدى» دەپ ەسكە الادى قۋاندىق توكەنوۆتىڭ قارىنداسى روزا ساتقىزى.
روزا ساتقىزىنىڭ ءوز اۋزىنان ايتقان دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، «تاۋەلسىزدىك الۋ جولىندا جاستار الاڭعا شىقتى» دەگەن حابار كەلگەن بويدا رىسكۇل ەسىمدى تاتەسى وتىرا قالىپ «قۋان كەتتى، كەتتى، ەندى سوتتالادى» دەپ جىلاپ جىبەرىپتى. سەبەبى جاستايىنان «قاسىق قانىم قالعانشا ۇلتىما قىزمەت ەتەمىن» دەگەن ۇراندى بەرىك ۇستاناتىن قۋان اعانىڭ مىنەزى جاقىندارىنا ايان. تاتە-جەزدەسى سەكەم العاننان باستاپ، قۋان مىرزانى دوسىمەن بىرگە تاۋىپ، ۇيگە اكەلىپ، سىرتىنان قاماپ كەتكەن ەكەن.
دەسە دە ۇلتشىل، نامىسشىل، جىگەرلى جۇرەگى تۋلاپ ۇيدە وتىرعىزباي، بالكوننان پروستىنيا بايلاپ تومەنگى قاباتتاعى قازاق اپايدىڭ ۇيىنە سۇرانىپ ءتۇسىپ، الاڭعا بارعان... ءبىرىنشى كۇنى الاڭدا تەك ولەڭ ايتۋمەن عانا شەكتەلگەن. ەكىنشى كۇنى جان-جاقتان اموندار ورتاعا الىپ قىسىپ، اياقتارىن دۋبينكامەن اياۋسىز ۇرعان. اموندار جەرگە قۇلاعان جاستاردىڭ شاشتارىنان سۇيرەپ، كولىككە قويلاردى تيەگەندەي لاقتىرا بەرگەن. كولىككە تيەلگەن جاستاردى تاۋ باسىنا اپارىپ، تاستاپ كەتكەن. ول جەردە دۇنيەدەن ءوتىپ كەتكەندەر دە، ءۇسىپ قالعاندار دا بولعان. اراسىندا قۋاندىق اعامىز دا بار ەدى... تاۋلىك بويى تاۋ باسىندا جاتىپ قالعاندىقتان جەلتوقساننىڭ ىزعارى وڭمەڭىنەن ءوتىپ، وكپەسىن زاقىمداعان. يزولياتوردا 3 كۇندەي قامالىپ تا شىققان. يتكە تالانعان، حيميالىق سۇيىقتىقتان زارداپ شەككەن.
دەگەنمەن جەزدەسىمەن تاتەسىنىڭ بەدەل سالىپ ارالاسۋىنىڭ ارقاسىندا وكىمى جەڭىلدەتىلىپ ايىپپۇلمەن قۇتىلعان.
ء(تىپتى يتكە تالانىپ جىرتىلعان، ءورت سوندىرگىش ماشينالاردان جوعارعى قىسىممەن شاشقان حيميالىق سۇيىقتىقتان ساعالدانعان سىرت كيىمىن جولداسى بالا-شاعاسىنا ەستەلىككە كورسەتۋ ءۇشىن ساقتاپ قويعان.)
وكىنىشكە قاراي، قۋاندىق توكەنوۆ 2001 جىلى اۋىر ناۋقاستان 37 جاسىندا قايتىس بولدى. قۋاندىق اعانىڭ دەنساۋلىعىنىڭ ناشارلاۋىنا جەلتوقسان كوتەرىلىسى تىكەلەي زاردابىن تيگىزگەن. «كىنالىلەردىڭ» قاتارىندا بولىپ، تولىق ەمدەلە الماعاندىقتان وكپەسىندە داق قالىپ كەتىپ، وعان قوسا ۇلتجاندى ازاماتتى ەلدەگى ەكونوميكالىق جاعدايدىڭ تومەندەۋى ۇلكەن كۇيزەلىسكە ءتۇسىرىپ، راك اۋرۋىنا شالدىقتىرعان. ارينە، دەسانتنيك بولعان، اۋىلشارۋاشىلىعىمەن اينالىسقان، فيزيكالىق تۇرعىدان مىقتى ازاماتتىڭ تۇبىنە راك جەتتى دەسە سەنۋ قيىن شىعار. دەسە دە راكقا جەتكىزگەن جەلتوقساننىڭ ىزعارلى ءۋىلى ەكەن... "الايدا جەلتوقسان ءۇشىن جان بەرسە دە مەملەكەتتەن ءبىر تيىن كومەك الماي كەتتى. بار كورگەنى جەلتوقساندىق رەتىندە مەكتەپ وقۋشىلارىمەن كەزدەسۋگە بارعانى..»، – دەپ اۋىر كۇرسىندى روزا ساتقىزى.
ءيا، بۇگىندە «جالعان جەلتوقساندىقتار» قاپتاعان زاماندا قۋاندىق توكەنوۆ سەكىلدى ازاماتتاردى تابۋ، ولاردى ۇرپاققا ۇلگى ەتۋ جۋرناليست بىتكەننىڭ قاسيەتتى پارىزى دەپ ەسەپتەيمىز. جىل سايىن جەلتوقسان ايىنىڭ العاشقى اپتاسىندا مەكتەپتەردە وتەتىن تاربيە ساعاتتارى، سايت بەتتەرىندە جازىلىپ جاتقان ماقالالار جەتكىلىكسىز. سوندىقتان ءىستىڭ سوقپاعى قاۋىپتى ارناعا بەت بۇرعىزسا دا، زەرتتەۋدى جالعاستىرامىز. جەلتوقسان كوتەرىلىسىنەن زارداپ شەككەندەردىڭ ەسىمى حالىق ساناسىنان كومەسكىلەنبەۋى ءتيىس.
اقگۇل ايداربەكقىزى،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
