مارات شيبۇتوۆتىڭ بولجامىنشا، پارلامەنتتىك سايلاۋدىڭ ناتيجەسىنە حالىقتىڭ قازىرگى پارتياعا دەگەن سەنىمى اسەر ەتەدى. "نۇر وتاننىڭ" جەڭىسكە جەتۋگە بارلىق مۇمكىندىگى بار. باسقا پارتيالاردىڭ جەڭىسكە جەتۋ ىقتيمالدىعى قانداي جانە ولار قانداي ستاۆكالار جاسايدى – ساياساتتانۋشىمەن سۇحباتتان وقىڭىز.
- مارات، ءسىز «پرايمەريزگە» ءوز كانديداتۋراڭىزدى ۇسىندىڭىز عوي. نە سەبەپتى فينالعا جەتە المادىڭىز?
- الماتىدا ءوزىنىڭ پارتيالىق ۇيىمى جوق ادامدارعا داۋىس بەرۋ فينالىنا ءوتۋ قيىن ەكەنىن ءتۇسىنۋ كەرەك. مەن "پرايمەريز" باستالار الدىندا عانا "نۇر وتان" پارتياسىنا كىردىم، سوندىقتان مەنىڭ مۇمكىندىگىم از بولدى. بىراق مەن بۇعان ەش وكىنبەيمىن، ويتكەنى مەن تانىمالدىلىعىمدى ارتتىرا الدىم، ءوزىم ءۇشىن ۇگىت-ناسيحاتتىڭ جاڭا تۇرلەرىن يگەرىپ، جاڭا ادامدارمەن تانىسۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدىم.
- سىزگە، «پرايمەريزگە» قاتىسۋعا نە تۇرتكى بولدى؟
ءبىر نارسەنى وزگەرتۋ ءۇشىن ءوزىڭ ءبىر نارسە جاساۋدان باستاۋىڭ كەرەك. ەكى جول بار-ءبارىن قۇلاتۋ نەمەسە وسى جۇيەگە قوسىلۋ ارقىلى وزگەرتۋگە تىرىسۋ. جۇيەنى تەك عانا سىناۋ ارقىلى عانا بۇزۋ مۇمكىن ەمەس. جۇمىس ىستەپ تۇرعان جۇيەنىڭ ىقپالىنا كونە ءجۇرىپ، ىڭعايىنا جىعىلا ءجۇرىپ ونى ىشىنەن وزگەرتۋگە تۋرا كەلەدى. وزگەرىستەر وزدىگىنەن كەلمەيدى، ولار ولاردى جۇزەگە اسىراتىن، ولارمەن جۇمىس ىستەيتىن ادامدارمەن بىرگە كەلەدى. ءبىزدىڭ قوعام جاۋاپكەرشىلىكتى ءوز موينىنا الىپ، وزگەرىستەر جاساي باستاۋعا دايىن. "پرايمەريز" ءبىزدىڭ ەلىمىزدە بەلسەندى ازاماتتىق پوزيتسيانى كورسەتتى، سونىمەن قاتار بيلىك ترانزيتىنە بايلانىستى وزگەرىستەر كەلە جاتقانىن بايقاتتى.
- وتاندىق سايلاۋ جۇيەسىنىڭ ەرەكشەلىگى نەدە دەپ ويلايسىز؟
ايتا كەتۋ كەرەك، بۇل ماجوريتارلىق قاعيدانى بىلدىرەدى. ءوز وكرۋگىندە، بىراق پارتيالىق تىزىمدەر بويىنشا كوپشىلىك داۋىس العان كانديداتتار سايلانعان بولىپ سانالادى. ءبىر مانداتتى داۋىس بەرۋ مۇمكىندىگىنىڭ بولماۋى سايلاۋ الدىنداعى ۋادەلەر ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى ساياسي الاڭنان كەنەتتەن كەتە الاتىن ادامعا قاراعاندا پارتيادان باقىلاۋ وڭايىراق بولۋىمەن بايلانىستى.
- الداعى بولاتىن سايلاۋعا قاتىستى ءسىزدىڭ بولجامدارىڭىز قانداي؟
ساياسي تەحنولوگيادا مىنانداي زاڭدىلىق بار، 30% ارقاشان قولدانىستاعى بيلىككە داۋىس بەرەدى. «نۇر وتان» - بۇل بيۋدجەتتەگىلەردىڭ، مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ، «سيلوۆيكتەردىڭ» پارتياسى، ال قوسىلعاندا ۇستىنەن تاعى دا +25-30% شىعادى. ماسەلە قازىر – «نۇر وتان» پارتياسى قانشا داۋىس جينايتىنىندا. بۇل كونستيتۋتسيالىق كوپشىلىك بولا ما، الدە قاراپايىم ادامدار بولا ما.
- ءىس جۇزىندە ءسىز جەڭىس «نۇر وتاندىكى» بولادى دەپ بولجاپ وتىرسىز. سوندا باسقا پارتيالارعا نە كۇتۋگە بولادى؟
سايلاۋعا جالعىز سولشىل پارتيا بولىپ تابىلاتىن «حالىق پارتياسى» (بۇرىنعى «كوممۋنيستىك حالىق پارتياسى»), تسەنتريستىك پارتيا – «نۇر وتان» جانە قالعان بارلىق وڭشىل پارتيالار: «اق جول»، «الاش»، «اۋىل» جانە «ادال» (بۇرىنعى «بىرلىك») قاتىسادى. «نۇر وتاننىڭ» جەڭىسكە جەتپەۋى ەكىتالاي. بۇل بيلىك ءترانزيتى جونىندەگى ۇلكەن پروتسەستىڭ ءبىر بولىگى. وتكەن جىلى ءامىرجان قوسانوۆتىڭ 16% جيناعانىن كوردىك - بۇل ەل تاريحىندا وپپوزيتسيالىق كانديداتتار اراسىندا ەڭ ۇلكەن كورسەتكىش. توقاەۆ 72% جينادى. قازىر جاعداي وزگەردى: كوروناۆيرۋس، ەكونوميكالىق داعدارىس، ەلدىڭ بيۋدجەتى. سوندىقتان ادامدار ءبىر نارسەنى وزگەرتۋ ۇمىتىمەن وپپوزيتسيالىق پارتيالار مەن وپپوزيتسيالىق كانديداتتارعا داۋىس بەرەدى. بۇعان «ادال»، «اۋىل» سياقتى پارتيالار سەنەدى.
- قالعان 5 پارتيا قانشالىقتى كۇشتى؟
-ءبىرىنشى كەزەكتە، پارلامەنتتەگى پارتيالار مىقتى، ولار «اق جول» جانە «قازاقستان حالىقتىق پارتياسى» . جالپى، «اق جول» – بۇل ءىرى قالالار بولسا، «حالىق پارتياسى» –بۇل ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك، ورتالىق جانە شىعىس ايماقتارى، «اۋىل» – وڭتۇستىك ايماق بولسا، «ادالدا» ءالى ەلەكتورات جوق.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 2021 جىلدىڭ 10 قاڭتارىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى – پارلامەنتى ءماجىلىسى دەپۋتاتتارىنىڭ كەزەكتى سايلاۋى وتەدى. سول كۇنى قازاقستاندىقتار ءماسليحاتتار مۇشەلەرىن — جەرگىلىكتى جەرلەردەگى وكىلەتتى ورگانداردى تاڭداي الادى.
