Marat Shıbutovtyń boljamynsha, parlamenttik saılaýdyń nátıjesine halyqtyń qazirgi partııaǵa degen senimi áser etedi. "Nur Otannyń" jeńiske jetýge barlyq múmkindigi bar. Basqa partııalardyń jeńiske jetý yqtımaldyǵy qandaı jáne olar qandaı stavkalar jasaıdy – saıasattanýshymen suhbattan oqyńyz.
- Marat, Siz «praımerızge» óz kandıdatýrańyzdy usyndyńyz ǵoı. Ne sebepti fınalǵa jete almadyńyz?
- Almatyda óziniń partııalyq uıymy joq adamdarǵa daýys berý fınalyna ótý qıyn ekenin túsiný kerek. Men "Praımerız" bastalar aldynda ǵana "Nur Otan" partııasyna kirdim, sondyqtan meniń múmkindigim az boldy. Biraq men buǵan esh ókinbeımin, óıtkeni men tanymaldylyǵymdy arttyra aldym, ózim úshin úgit-nasıhattyń jańa túrlerin ıgerip, jańa adamdarmen tanysý múmkindigine ıe boldym.
- Sizge, «praımerızge» qatysýǵa ne túrtki boldy?
Bir nárseni ózgertý úshin óziń bir nárse jasaýdan bastaýyń kerek. Eki jol bar-bárin qulatý nemese osy júıege qosylý arqyly ózgertýge tyrysý. Júıeni tek ǵana synaý arqyly ǵana buzý múmkin emes. Jumys istep turǵan júıeniń yqpalyna kóne júrip, yńǵaıyna jyǵyla júrip ony ishinen ózgertýge týra keledi. Ózgerister ózdiginen kelmeıdi, olar olardy júzege asyratyn, olarmen jumys isteıtin adamdarmen birge keledi. Bizdiń qoǵam jaýapkershilikti óz moınyna alyp, ózgerister jasaı bastaýǵa daıyn. "Praımerız" bizdiń elimizde belsendi azamattyq pozıııany kórsetti, sonymen qatar bılik tranzıtine baılanysty ózgerister kele jatqanyn baıqatty.
- Otandyq saılaý júıesiniń ereksheligi nede dep oılaısyz?
Aıta ketý kerek, bul majorıtarlyq qaǵıdany bildiredi. Óz okrýginde, biraq partııalyq tizimder boıynsha kópshilik daýys alǵan kandıdattar saılanǵan bolyp sanalady. Bir mandatty daýys berý múmkindiginiń bolmaýy saılaý aldyndaǵy ýádeler úshin jaýapkershilikti saıası alańnan kenetten kete alatyn adamǵa qaraǵanda partııadan baqylaý ońaıyraq bolýymen baılanysty.
- Aldaǵy bolatyn saılaýǵa qatysty sizdiń boljamdaryńyz qandaı?
Saıası tehnologııada mynandaı zańdylyq bar, 30% árqashan qoldanystaǵy bılikke daýys beredi. «Nur Otan» - bul bıýdjettegilerdiń, memlekettik qyzmetshilerdiń, «sılovıkterdiń» partııasy, al qosylǵanda ústinen taǵy da +25-30% shyǵady. Másele qazir – «Nur Otan» partııasy qansha daýys jınaıtynynda. Bul konstıtýııalyq kópshilik bola ma, álde qarapaıym adamdar bola ma.
- Is júzinde siz jeńis «Nur Otandiki» bolady dep boljap otyrsyz. Sonda basqa partııalarǵa ne kútýge bolady?
Saılaýǵa jalǵyz solshyl partııa bolyp tabylatyn «Halyq partııasy» (burynǵy «Kommýnıstik Halyq partııasy»), entrıstik partııa – «Nur Otan» jáne qalǵan barlyq ońshyl partııalar: «Aq Jol», «Alash», «Aýyl» jáne «Adal» (burynǵy «Birlik») qatysady. «Nur Otannyń» jeńiske jetpeýi ekitalaı. Bul bılik tranzıti jónindegi úlken proestiń bir bóligi. Ótken jyly Ámirjan Qosanovtyń 16% jınaǵanyn kórdik - bul el tarıhynda oppozıııalyq kandıdattar arasynda eń úlken kórsetkish. Toqaev 72% jınady. Qazir jaǵdaı ózgerdi: koronavırýs, ekonomıkalyq daǵdarys, eldiń bıýdjeti. Sondyqtan adamdar bir nárseni ózgertý úmitimen oppozıııalyq partııalar men oppozıııalyq kandıdattarǵa daýys beredi. Buǵan «Adal», «Aýyl» sııaqty partııalar senedi.
- Qalǵan 5 partııa qanshalyqty kúshti?
-Birinshi kezekte, Parlamenttegi partııalar myqty, olar «Aq Jol» jáne «Qazaqstan halyqtyq partııasy» . Jalpy, «Aq Jol» – bul iri qalalar bolsa, «Halyq partııasy» –bul elimizdiń Soltústik, Ortalyq jáne Shyǵys aımaqtary, «Aýyl» – Ońtústik aımaq bolsa, «Adalda» áli elektorat joq.
Esterińizge sala keteıik, 2021 jyldyń 10 qańtarynda Qazaqstan Respýblıkasy – Parlamenti Májilisi depýtattarynyń kezekti saılaýy ótedi. Sol kúni qazaqstandyqtar máslıhattar múshelerin — jergilikti jerlerdegi ókiletti organdardy tańdaı alady.
