«اۋىل تاعدىرى–حالىق تاعدىرى» دەپ ەسەپتەيتىن «اۋىل» پارتياسىنىڭ سايلاۋعا دايىندىعى مەن اتقارىپ جاتقان قىزمەتى كىمدى دە بولسىن قىزىقتىراتىنى راس. سوعان وراي «ادىرنا» اقپاراتتىق اگەنتىگىنىڭ ءتىلشىسى نۇر-سۇلتان قالاسىنا ارنايى بارىپ، «اۋىل» پارتياسى ورتالىق اپپاراتىنىڭ جەتەكشىسى قۋانىش قامكەنۇلى سەيىتجانوۆپەن سۇحبات ۇيىمداستىرعان ەدى. ەندەشە سۇبەلى اڭگىمەمىزدى نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.
–جالپى، اۋىل پارتياسى تۋرالى ەستىپ جۇرگەنىمىزبەن، كوپ حالىق اتقارىپ جاتقان جۇمىستارىنان حابارسىز. ماقسات-مۇددەسى، باعىتى، قىزمەتى قانداي؟
–ەندى كوپ حالىق حابارسىز دەپ كەسىپ-ءپىشىپ ايتۋعا بولمايتىن شىعار. بىرىنشىدەن، پارتيانىڭ وزىندىك تاريحى بار. 2000-شى جىلداردىڭ باسىندا «اۋىل» سوتسيال-دەموكراتيالىق پارتياسى قۇرىلعان. اتى ايتىپ تۇرعانداي، نەگىزگى باعىتى – ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ باسىم بولىگىن قۇرايتىن اۋىلداعى اعايىننىڭ جانە اۋىلدىق جەرلەردىڭ مۇددەسىن قورعاۋ. نەگە دەيسىز عوي؟ سەبەبى قازاقستان اگرارلى مەملەكەت بولدى، بۇدان ءارى دە بولا بەرمەك. قازىردىڭ وزىندە حالقىمىزدىڭ 42%-ى اۋىلدىق جەرلەردە ءومىر سۇرەدى. ەكىنشىدەن، اۋىل پارتياسى ءوزىنىڭ تاريحىندا بىرنەشە قۇرىلىمدىق وزگەرىستەردەن ءوتتى. 2015 جىلى اۋىل پارتياسى پاتريوتتار پارتياسىمەن بىرىگىپ، «اۋىل» حالىق دەموكراتيالىق پارتياسى بولىپ قۇرىلىمدالدى. بۇدان كەيىن پارتيانىڭ ومىرىندە جاڭا ءبىر بەلەس باستالدى دەسەك تە بولادى. ونىڭ باستى بەلگىلەرىنىڭ ءبىرى پارتيانىڭ قاتارى نەگىزىنەن پاتريوتتىق باعىتتى ۇستانعان ساياسي ليدەرلەرمەن، جاڭا مۇشەلەرمەن تولىقتى. كەيىنگى 5 جىلدىڭ ىشىندە پارتيانىڭ قاتارى 53 مىڭعا جەتكەن. قازىرگى تاڭدا پارتيانىڭ مۇشەلەرىنىڭ سانى 300 مىڭنان اسادى. ەندى قىزمەتىنە كەلەتىن بولساق، پارتيالار جايلى «ۇيىقتاپ جاتقان پارتيا» نەمەسە «سايلاۋدىڭ كەزىندە پايدا بولعان پارتيا» دەگەن سەكىلدى جانساق پىكىرلەر ايتىلىپ ءجۇر. مەن بۇل پىكىرلەرگە كەلىسە المايمىن. سەبەبى سايلاۋ كەزىندە پارتيالارعا دەگەن قىزىعۋشىلىق كوبەيەدى. «ۇيىقتاپ جاتقان پارتيا ەمەس، كەيدە پارتيالاردى سايلاۋ كەزىندە ەسكە الاتىن الەۋمەتتانۋشىلار مەن ساياساتتانۋشىلار بار». بۇنى ەكى جاقتى قاراۋ كەرەك. جالپى، ءبىزدىڭ پارتيا – پارلامەنتتىك پارتيا ەمەس، 2015-2016 جىلى بولعان سايلاۋدا پارلامەنتكە وتە العان جوق. بىراق سونىڭ وزىندە دە ءوزىنىڭ فۋنكتسياسىن توقتاتقان ەمەس، قازىرگى تاڭدا ۇكىمەتتەن ءبىر تيىن قارجى المايمىز. ال پارلامەنتتىك پارتيانى ۇكىمەت تاراپىنان قارجىلاندىرادى.
–سوندا سىزدەردى كىمدەر قارجىلاندىرۋدا؟
–جوعارىدا ايتىپ كەتكەنىمدەي، ءبىز ءداستۇرلى پارتيامىز. وڭىرلەردە ءبىزدى قولدايتىن بەلگىلى كاسىپكەرلەر، ۇيىمدار بار. سولاردىڭ دەمەۋشىلىگىنىڭ ارقاسىندا ءبىز ءوزىمىزدىڭ قىزمەتىمىزدى اتقارىپ جاتىرمىز.
–تەندەرلەرگە قاتىسپايسىزدار؟
–ەشقانداي تەندەرگە قاتىسپايمىز. ويتكەنى كوممەرتسيالىق ۇيىم ەمەسپىز. قازىرگى تاڭدا پارتيانىڭ 17 وڭىردە فيليالى بار. ءار اۋدانداردا، ءار اۋىلداردا بولىمشەلەرى دە جوق ەمەس. 1000-نان استام باستاۋشى پارتيا ۇيىمدارىمىز بار. كەيىنگى جىلداردىڭ ىشىندە ونىڭ قاتارى كۇرت كوبەيدى دەسەك بولادى. جالپى، قازىرگى تاڭدا پارتيا قايتا قۇرىلىمداۋدان تولىق ءوتىپ ءبىتتى. ءوزىنىڭ ىشكى قۇرىلىمدىق زاڭدىلىعى، سيپاتى تولىق قالىپتاسىپ بولعان پارتيا.
–قانداي ساياسي شارالار اتقارىپ جاتىرسىزدار؟
–ساياسي شارالارعا كەلەتىن بولساق، نەگىزى پارلامەنتتىك پارتيا بولماعانىمەن، ءبىزدىڭ وڭىرلەردە ماسليحاتتان 38 دەپۋتاتىمىز بار. بۇرىن ءماسليحاتتار سايلاۋى پارتيالىق تىزىممەن بولماعان. بيىل ءبىرىنشى رەت بولعالى تۇر. سول 38 پارتيا مۇشەسى اۋداندىق جانە وبلىستىق ماسليحاتتىڭ دەپۋتاتتارى. كوبىنە ساياسي-الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق قوعامعا ات سالىسىپ جاتقان دۇنيەلەرمىزدىڭ كوبى، نەگىزىنەن، اۋىل شارۋاشىلىعىمەن، اۋىل ادامدارىنىڭ ومىرىمەن بايلانىستى. سەناتتا توراعامىز – اۋىل-ايماقتاردى دامىتۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى. سول جالعىز سەناتورىمىز ارقىلى ءبىز بيىك مىنبەردەن ۇلكەن ماسەلەلەرىمىزدى ايتىپ ءجۇرمىز. قازىرگى تاڭعا دەيىن 60-قا جۋىق ءبىر سەناتوردىڭ مىنبەرىنەن ۇكىمەت باسشىسىنىڭ اتىنا ساۋالدار جولداندى. ونىڭ جاۋاپتارىن الىپ جاتامىز. كوپتەگەن ماسەلەلەردى كوتەرىپ، وسى بيلىك تەتىكتەرىنە زاڭمەن اسەر ەتۋگە قاۋقارىمىز جەتكەنشە ارەكەت ەتىپ جاتىرمىز. مىسالى، پاندەميا كەزىندە بلوكپوستتار جابىلعان كەزدە، وڭتۇستىك وڭىرلەردە ەگىن جۇمىستارى قىزۋ ءجۇرىپ جاتتى. سول كەزەڭدەردە بلوكپوستتاردى اۋىل شارۋاشىلىعى وكىلدەرى ءۇشىن اشقىزۋ، ولاردى بەلگىلى ءبىر جۇيەمەن جۇمىس ىستەتۋ جاعىنا ءبىزدىڭ پارتيا تىكەلەي ارالاستى. بىرنەشە ساۋال جولداۋ جانە وسى تاقىرىپ وتكىر سەنات مىنبەرىنەن كوتەرىلۋىنىڭ ارقاسىندا ماسەلە شەشىلدى. ارينە، بۇل جەردە بارلىعىن اشىپ تاستادىق دەپ ايتۋعا بولماس، ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – ءۇن قوسۋ، قوعامعا قاجەتتى دۇنيە بولسا، پروبلەما پايدا بولعان جاعدايدا قايتكەن كۇندە دە وعان اسەر ەتۋ. قوعامدىق پىكىر قالىپتاستىرۋ، قوعامدىق پىكىرگە قوزعاۋ سالۋ جانە زاڭنىڭ مۇرسات ەتكەن شەڭبەرىندە بيلىككە اسەر ەتۋ، تالاپ قويۋ. ءبىز بۇل فۋنكتسيانى شاما-شارقىمىز كەلگەنشە ورىنداپ جاتىرمىز دەپ ايتۋعا بولادى. سوعان ساي تالاپتار دا قويۋدامىز.
-قانداي تالاپتار قويدىڭىزدار؟
–تالاپ دەگەندە، بلوكپوستتار اشىلۋى، نە بولماسا مىناۋ وڭتۇستىك وڭىرلەردە بىلەسىز، قىرىققابات ءشىرىپ كەتىپ، دالادا قالىپ قويىپ جاتتى. بۇل – كۇتپەگەن نارسە، بۇعان ەندى ۇكىمەت دايىن بولمادى دەپ كىنالاي بەرۋ دە ءبىر جاعىنان دۇرىس ەمەس شىعار. ويتكەنى قالىپتاسىپ قالعان نارىعىن جوعالتىپ الدى. ەكى اپتانىڭ ىشىندە بۇكىل نارىق جابىلىپ قالدى. رەسەيگە جونەلتىلىپ جاتقان قىرىققابات توقتادى دا قالدى. ءبىزدىڭ نارىقتا ونداي سۇرانىس جوق. مىنە، وسى ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن، ديقاندار قاۋىمى دالادا قالىپ قويماۋ ءۇشىن پارتيا تاراپىنان قوزعاۋ سالدىق، بۇل جالپى الەۋمەتتىك جەلىلەرگە دە شىقتى. ۇكىمەت تاراپىنان ساتىپ الىپ، ىشكى نارىققا باعىتتاۋ جاعىنا كوپ ىقپال ەتتىك دەپ ويلايمىن.
–وزگە دە اۋىل تۇرعىندارىنىڭ قانداي ماسەلەلەرىن شەشىپ جۇرسىزدەر؟
–اۋىل تۋرالى ەندى، تاعى دا قايتالاپ ايتۋىم كەرەك، پارتيا قازاقتىڭ جالپاق تىلىمەن ايتقاندا، ەشكىمنىڭ قازانىنا كىرىپ، اس سالىپ بەرمەيدى. ونى بارىپ تىكەلەي ءوزى شەشىپ بەرمەيدى. تەك ىقپال ەتەدى. كەز كەلگەن پارتيانىڭ ماقساتى – بيىك مىنبەرلەرگە، ياعني ىقپال ەتەتىن بيلىكتىڭ زاڭ شىعارۋشىلىق ورگاندارىنىڭ قاتارىنا ەنۋ. مىسالى، پارتيا پارلامەنتتىك پارتيا بولسا، ول مىندەتتى تۇردە قۇزىرەتى زاڭ جۇزىندە كۇشەيەدى. ول ۇكىمەتكە ىقپال ەتە الادى. بەلگىلى ءبىر ماسەلەلەردى كوتەرىپ، سول ماسەلەلەردىڭ شەشىلۋىنە ۇلەس قوسادى. مىسالى، جەرگىلىكتى ءبىزدىڭ وبلىستىق ماسليحاتتارداعى دەپۋتاتتارىمىز كوتەرىپ جۇرگەن ۇشان-تەڭىز ماسەلەلەر بار. ولاردىڭ دا وزدەرىنىڭ جەرگىلىكتى جەردە فۋنكتسياسى بار. بىرەۋ جول جوق دەپ كەلەدى، وعان ىقپال ەتەدى. بىرەۋ سۋ جوق دەپ كەلەدى، وعان ىقپال ەتەدى.
–پارتيانىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسى تۋرالى تولىعىراق تانىستىرا كەتسەڭىز.
–سايلاۋالدى باعدارلاماسى وتكەن سەزدە تالقىلانعان بولاتىن. نەگىزى پاتريوتتىق پارتيا بولعاندىقتان سايلاۋ الدى باعدارلاماسىنىڭ نەگىزگى تۇجىرىمدامالارىنىڭ ءبىرى – مىقتى رۋح سونىڭ ىشىندە ۇلتتىق رۋح پەن مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ بولىپ تابىلاتىندىعى بارىمىزگە بەلگىلى. ءبىز 30 جىلدىڭ ىشىندە ياعني، تاۋەلسىز ەل اتانعان ۋاقىتتان باستاپ مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدى ءوزىنىڭ لايىقتى تۇعىرىنا قوندىرۋ ماقساتىن تولىقتاي ىسكە اسىرا الماي كەلەمىز. بۇل بارلىعىمىز ءۇشىن، ءبىزدىڭ قوعام ءۇشىن تاڭسىق ەمەس، كەرىسىنشە كوبىمىز الاڭدايتىن قوعامدىق ماسەلە بولىپ تابىلادى. 15-20 جىل بۇرىن ۇلكەن اعا بۋىنداردىڭ انا تىلىندە سويلەي الماۋىن تاريحي فاكتورلارعا سۇيەنىپ، تۇسىنىستىكپەن قابىلداساق، بۇگىنگى قوعامداعى جاستاردىڭ جاعدايى الاڭداۋعا تۇرارلىق ەكەنىن بايقايمىز. ءالى كۇنگە دەيىن جاستارىمىزدىڭ انا تىلىنە دەگەن قۇرمەتىن كوتەرە الماۋىمىزدىڭ سەبەبى نەدە؟ وردا بۇزار جاسقا كەلسە دە قازاق تىلىندە سويلەي المايتىن جاستارىمىز جەتەرلىك. ونىڭ بىرنەشە اسپەكتىسىن قاراستىرۋعا بولادى. ەڭ نەگىزگىسى باتىل قادامداردىڭ جوقتىعى. ەندىگى كەزەكتە وسى تۇستا ماڭىزدى ىستەردى قولعا الۋىمىز كەرەك. مىسالعا اتاپ وتسەك، مەملەكەتتىك قىزمەتكە تۇرۋداعى مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋدىڭ مىندەتتىلىگى. «جاھاندانۋ پروتسەسى» مەن «ەلەكتروندى الەم» ۇعىمى كۇننەن كۇنگە نىعايىپ، وزىندىك ماڭىزىن ارتتىرۋدا. ءبىز قازىرگى اقپاراتتىق كەڭىستىكتە بىرقاتار مەملەكەتتەرگە ىلەسە الماي كەلەمىز. سايلاۋالدى باعدارلاماسىنا بۇل ماسەلە بەكەر ەنگەن جوق. بۇل – بىرنەشە جىل پارتيانىڭ ساياسي ءىس شارالارىندا تالقىلانىپ كەلە جاتىر. ايتالىق، قازىرگى جاستارىمىزدىڭ قازاق تىلىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋدا قازاق ءتىلدى كونتەنتتىڭ جەتىسپەۋى. ءاربىر وتباسىعا تانىس «ماشا قىز بەن ايۋ»، «سيني تراكتور» سەكىلدى مۋلتيپليكاتسيالىق جوبالارىن اتاپ وتۋگە بولادى. وسى سەكىلدى كوپشىلىك قاۋىمعا، سونىڭ ىشىندە بۇلدىرشىندەرگە ۇسىنار كونتەنت جاساپ، شەت مەملەكەتتەر كونتەنتىنە قارسى قويا الاتىنداي ۇلتتىق ينتەلەكتۋالدى الەۋەتىمىز بولۋى شارت. ول ءۇشىن بەلگىلى باعدارلامالار قابىلدانىپ، سوعان سايكەس ۇكىمەت تاراپىنان قارجىلاي كومەك بولىنۋى ءتيىس. بۇل ىستە پسيحولوگتار سەكىلدى ماڭىزى جوعارى ماماندارمەن جۇمىس جاساۋ دا جوباعا كىرۋى ءتيىس. بۇل باعىتتا وسى سەكىلدى ويلاندىراتىن ماسەلەلەر جەتەرلىك. ايتا كەتەتىنى، بۇل ماسەلە قۇرامى جاعىنان مونو ۇلتتىق ءازىربايجان، وزبەكستان سەكىلدى مەملەكەتتەردى دە الاڭداتاتىن جاعداي. جاس بۋىننىڭ ورىس تىلىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعى جوعارى. سەبەبى ورىس، اعىلشىن تىلدەرىندەگى كونتەنتتەر سانى كوپ، ءارى كوڭىلدەن شىعارلىعىن تاڭداۋ مۇمكىندىگى جوعارى. ءوزىڭ بىلەتىن شىعارسىڭ، «سايلاۋ الدى باعدارلاماسىنا» دايىندىق بارىسىندا 14 بولىمنەن تۇراتىن «ەل امان» اتتى كەڭ كولەمدى ساۋالناما وتكىزىلدى. ساۋالناما ناتيجەسىندە ەل ىشىندەگى اكتۋالدى ماسەلەلەردى انىقتاپ، بولاشاقتا قاراستىرماقپىز. سونىڭ ىشىندە العاشقىلارىنىڭ ءبىرى الەۋمەتتىك سالا. ءاربىر 18 جاسقا دەيىنگى بالاعا جاردەماقى تاعايىنداۋ ماسەلەسى مەملەكەت تاراپىنان دا قاراستىرىلىپ كەلەدى. الايدا، بولىنەتىن قاراجات مولشەرى از، ءارى بۇل جاردەماقى ماسەلەسى بالا، تۇرمىس، كوپ بالالى، كوپ بالالى ەمەس دەگەن اجىراتىلىمدىق ۇعىمداردىڭ دا پايدا بولۋىنا اكەلدى. قازاقتا ءار بالانىڭ ءوز نەسىبەسى بار دەگەن تۇسىنىك بارىمىزگە بەلگىلى، سونىقتان ءبىز جاردەماقى اتاۋىن دا «بالا ءناسىبى» دەپ وزگەرتۋدى ويلاپ ءجۇرمىز. مەملەكەت تاراپىنان ءار 18 جاسقا دەيىنگى بالاعا «ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىنىڭ ەڭ تومەن قاراجاتىنان» از ەمەس جاردەماقى تاعايىندالۋى ءتيىس.
–سايلاۋعا قانشالىقتى دايىنسىزدار؟
–بۇل سايلاۋدىڭ ەرەكشەلىگى ونىڭ كونستيتۋتسيالىق مەرزىمىندە بولىپ جاتقاندىعى. سوندىقتان ءبىز ارنايى دايىندىقپەن كەلدىك. دايىندىعىمىزدىڭ قارقىنى جاقسى دەپ اۋىز تولتىرىپ ايتۋعا تۇرارلىق.
–«اۋىل» پارتياسى بولعاننان كەيىن، قازاق ءتىلىمىزدىڭ تۋىن كوككە كوتەرۋى ءتيىس. پارتيالارىڭىز 100% قازاق ءتىلدى پارتيا دەپ سەنىمدى تۇردە ايتا الاسىز با؟
ء–جۇز پايىز دەپ ايتۋ اسىرا سىلتەگەندىك بولادى دەپ ويلايمىن. ءبىزدىڭ پارتيانىڭ تىلدىك ناقتى ۇستانىمى بار. بۇل ءبىزدىڭ وتكەن سايلاۋالدى باعدارلامامىزدا ايتىلىپ ءوتتى. ءبىز ءوزىمىزدىڭ ىشىمىزدە قازاق ءتىلىنىڭ ۇستەمدىگىن ورنىقتىرىپ المايىنشا، وزگەدەن مۇنى تالاپ ەتە المايمىز. سونىڭ مىسالىندا، سوڭعى ەكى 17-18 سەزد تولىقتاي قازاق تىلىندە سينحروندى اۋدارما ارقىلى ءوتتى.
–پارلامەنتتىك پارتيا ەمەسپىز دەدىڭىزدەر، بولاشاقتا سىزدەردى «وپپوزيتسيالىق پارتيا» رەتىندە كورۋىمىز مۇمكىن بە؟
–ەڭ الدىمەن «وپپوزيتسيا» سوزىنە دەگەن تۇسىنىكتى اشىپ العانىمىز ءجون. ناقتى بيلىككە كەلگەن، بيلىكتىك، كوپشىلىكتىك، پارتيالىق داۋىسقا، وسى ءۇش ءتۇرلى پىكىرمەن كەلىسپەيتىن پارتيا «ناعىز وپپازيتسيالىق پارتيا» بولادى. ارينە، كەسىپ-ءپىشىپ ايتۋ ءالى ەرتەرەك. الدىمەن سايلاۋ قورىتىندىسى بەلگىلى بولىپ، ءارى قاراي پارتيالاردىڭ باعىتتارى انىقتالىپ، جاڭا پارلامەنت قالىپتاسۋى كەرەك. ءار پارتيانىڭ ناقتى باعىتى بولۋى شارت. پارتيا دەگەنىمىز – جۇمىلعان جۇدىرىق. سوعان ساي ءوز باعىتىنان، يدەولوگياسىنان وڭاي تانبايتىن، باعىتىنا بەرىك توپ. وپپازيتسيالىق پارتيا بولامىز دەگەن پىكىردى ايتۋعا، ونداي وي تاستاۋعا ءالى ەرتە دەپ ويلايمىن.
–10 جىلدان كەيىنگى "اۋىل" پارتياسىن قالاي ەلەستەتەسىز؟
–بولاشاعىن ەلەستەتۋ بۇل – ءاربىر پارتيانىڭ جوسپارى. ەشبىر پارتيانىڭ جوسپارىندا قۇلدىراۋ بولمايتىندىعىن ەسكەرسەك، پارتيا بولاشاقتا مەملەكەتتەگى ءىرى ساياسي پروتسەسستەرگە ىقپال ەتە بىلەتىن كۇش دەپ ەلەستەتەمىن.
ء–ىرى ساياسي پروتسەستەر دەپ نەنى ايتار ەدىڭىز؟
ء–ىرى ساياسي پروتسەستەر – مەملەكەتتىڭ نەگىزگى ساياساتى. ءىستىڭ دۇرىسى مەن بۇرىسىنا ىقپال ەتە ءبىلۋ. پارتيانىڭ نەگىزگى ميسسياسى – اتقارۋشى بيلىككە تىكەلەي ىقپال ەتە ءبىلۋ. قازىرگى تاڭدا ءبىز ەۆوليۋتسيالىق جولمەن سول جۇيەگە ەنۋ ۇستىندەمىز. بولاشاقتا قوعام قالاۋىنا قاراماستان، پارتيالاردىڭ ءرولى كۇشەيە بەرەتىندىگى ايقىن. ادامزات قوعامىندا دەموكراتيادان ارتىق باسقا جۇيە قالىپتاسپاعاندىعىن دا وسى جولدا ەسكەرسەك بولادى. بۇل دەموكراتيالىق قوعامدا بەلگىلى ءبىر ساياسي كۇشتەر قاشاندا ارەنادا بولاتىنى دا بەلگىلى. جالپى قوعامنىڭ دامۋ قارقىنىن ەسكەرسەك، كوپشىلىك كۇتۋگە تۇرارلىق دەر ەدىم.
–اۋىل تۇرعىندارىنىڭ سانى كۇننەن كۇنگە ازايىپ بارا جاتىر. وسى ماسەلەمەن قالاي كۇرەسۋ ويلارىڭىز بار؟
–بۇل ايتارلىقتاي كۇردەلى ماسەلە. كۇردەلىلىگى سول بۇل تەك قانا قازاقستاننىڭ ىشكى الەۋمەتتىك پروتسەستەرىمەن بايلانىستى عانا ەمەس، جالپى الەمدە بەلسەندى ءجۇرىپ جاتقان ءۇردىس. ونىڭ نەگىزگى سەبەبىنىڭ ءبىرى تەحنولوگيانىڭ دامۋى. ارينە، ول ەڭبەك كۇشىنىڭ، جۇمىس ورىندارىنىڭ ازايۋىنا الىپ كەلەدى. جانە مۇنىڭ زاردابىن ەڭ ءبىرىنشى ءوندىرىس، سونىڭ ىشىندە اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىسى كورەدى. ءبىر عانا مىسال، وسىدان 20 جىل بۇرىن التى كومباين ون ەكى قىزمەتكەر مامان جۇمىس جاسايتىن ەگىنگە قازىر ءبىر كومبايننىڭ كۇشى جەتىپ ارتىلادى. وسى سىندى تەحنيكانىڭ دامۋى - بۇكىل الەمگە، بۇكىل سالاعا وزگەرىس اكەلۋدە. سوندىقتان دا حالىقتىڭ مەگاپوليستەرگە قونىس اۋدارۋى تەحنولوگيانىڭ دامۋىمەن تىكەلەي بايلانىستى. ارينە، بۇل ماسەلە جانىمىزعا باتادى دەسەك تە، بىزدەگى ۋرباندالۋ دەڭگەيى الەممەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى. جىلدان جىلعا قالا حالقىنىڭ ارتۋى قالىپتى. ەڭ باستىسى، اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ، وعان مەملەكەتتىك قولداۋدى كۇشەيتۋ. قاراپايىم دۇنيە – كووپەراتسيالىق جۇيەنى دامىتۋ ارقىلى اينالىمعا ەنبەگەن ءونىمدى ەكونوميكالىق اينالىمعا ەنگىزىپ ءوندىرىپ، مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ. كووپەراتسيا – اۋىلدىڭ الەۋمەتتىك ءال-اۋقاتىن، ەكونوميكالىق ءحالىن جاقسارتۋدىڭ ءتيىمدى جولى. اقيقاتىندا، اگروساياساتتا ءتۇرلى باعدارلامالار ءجيى وزگەرىپ وتىرۋى جانە سۋپسەنزيا ماسەلەسى ورىن الۋدا. ونىڭ دا وزىندىك بەلگىلى سەبەپتەرى بار. كووپەراتسيانى دامىتۋ، قالپىنا كەلتىرۋ جانە تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن جىلعا سوزىلاتىن ۇلتتىق ستراتەگيالىق جوسپار كەرەك. سونىڭ اسەرىنەن دە اۋىل حالقىنىڭ تۇرمىسى بىرىزدىلىككە تۇسپەي تۇر.
–سۇحباتىڭىزعا راقمەت!
اقگۇل ايداربەكوۆا،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
