ەلىمىزدەگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن قۇپتامايتىن اتا-انا كوپ. سول سەبەپتەن دە بىلىمگە جوعارى تالاپ قوياتىن جاندار بالالارىن قالتاسى قاعىلسا دا، ءبىرى حالىقارالىق مەكتەپتەردە، ەندى ءبىرى، ءتىپتى، شەت ەل اسىرىپ وقىتۋدا. ال بۇگىنگى كۇننىڭ «قاھارمانى» يلون ماسكتىڭ امەريكالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە، جالپى ابدەن قالىپتاسىپ قالعان ءداستۇرلى وقىتۋعا كوڭىلى تولمايدى. ول كەلەشەكتە مەكتەپ اشىپ، ءبىلىم جۇيەسىندەگى ابدەن ەسكىرگەن قاعيدالاردى جويعىسى كەلەدى.
يلون ماسك ءوزىنىڭ مەكتەپتەگى جىلدارىن ەسىنە العاندا اسا قۋانبايدى: عارىشتى جاۋلاعان جان كەزىندە وزىنە قىزىق ەمەس پاندەردى وقىتقانى ءۇشىن قىنجىلادى، سونداي-اق ول ءۇشىن كوپ وقۋشىنىڭ جاقسى وقۋىنا اسەر ەتەتىن باعانىڭ دا ەش ماڭىزى بولماعان. ءوزىنىڭ بەس بالاسى بۇنداي «قيىندىقتان» اۋلاق بولۋى ءۇشىن ونەرتاپقىش Ad Astra (جۇلدىزعا جول) اتتى ارنايى مەكتەپ اشقان. بۇل جوبا جايلى كوپ اقپارات جوق، وتە قۇپيا جانە وندا تەك SpaceX قىزمەتكەرلەرىنىڭ دارىندى بالالارى عانا ءبىلىم الادى. ءبىر عانا بەلگىلى نارسە – ول مەكتەپ ءداستۇرلى ءبىلىم جۇيەسىنە ەش باعىنبايدى. بۇل مەكتەپتىڭ ەرەكشەلىگىن يلوننىڭ ءداستۇرلى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە قاتىستى پىكىرلەرىنەن توپشىلاۋعا بولادى.
- باعالاۋ جۇيەسى ءتيىمسىز
«مەنىڭ مەكتەبىمدە باعا جوق. باعا بالالاردىڭ قۇندىلىقتارىنىڭ وزگەرۋىنە اسەرە ەتەدى»، - دەيدى ماسك. بىراق Ad Astra مەكتەبىنىڭ ءوز باعالاۋ ۆاليۋتاسى بار. ۆاليۋتانى ماسەلەنى دۇرىس شەشۋ ءۇشىن ەمەس، ءوز يدەيالارىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن الىنادى. بىرەۋى ۆەب-سايت جاساسا، بىرەۋ ءبالىش پىسىرەدى. اركىمنىڭ ءبىر نارسە جاساۋعا جانە ونىڭ قانشالىقتى قۇندى ەكەنىن سەزىنەۋىنە مۇمكىندىگى بار. وسىلايشا بالالار نارىقتىق قاتىناستاردى الدىن-الا ءىس جۇزىندە ۇيرەنەدى.
- وقۋشىنىڭ ماقساتى – جوعارى ءبىلىم بولماۋى كەرەك
يلوننىڭ پىكىرىنشە، جوعارى ءبىلىم مەن بارلىق پاندەردى تەرەڭ زەرتتەپ ءبىلۋدىڭ ارتىقشىلىعىنان گورى زيانى باسىم. «مۇنىڭ ءبارى ادامداردى وزدەرىن ەرەكشە دەپ ساناۋعا ءماجبۇر ەتەدى. سالدارىنان ولار وزدەرىنىڭ قاتەلىكتەرىن تىڭداپ، تالداۋدان باس تارتادى»،- دەيدى ول. بەدەلدى، بىراق ديپلومى جوق تاپقىر ادامداردىڭ مىسالى رەتىندە ول ستيۆ دجوبس پەن بيلل گەيتستى اتايدى.
ماسكتىڭ شاكىرتتەرى نەگىزگى بىلىمگە نازار اۋدارادى. ولار پاندەردىڭ نەگىزىن، ولاردىڭ ايتۋلى ماسەلەلەرىن جانە پراكتيكادا قالاي قولدانۋ كەرەكتىگىن تۇسىنەدى جانە بولاشاعىنا قاجەت ەمەس نارسەلەرمەن باسىن قاتىرمايدى. وسىلايشا، ولار عىلىمنىڭ بارلىق سالالارىندا كۇشتى ءبىلىم بازاسىن قالىپتاستىرىپ، ءوز ماماندىعىن جاقسى يگەرگەن سايىن تەرەڭدەي تۇسەدى.
- تەستەر، ابستراكتىلى تاپسىرمالار مەن تەڭدەۋلەردىڭ تاجىريبە بولماسا، پايداسى جوق
«تەستەر امەريكالىق ءبىلىمدى جويدى. تۇلەكتەر ويلانا المايدى، ولار تەك دۇرىس جاۋاپتى تاڭداي", - دەيدى كاسىپكەر. بىلگەنىڭدى بەكىتۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى ءادىسى – تاجىريبە. بالاعا قانداي قۇرال مەن ولار نە ءۇشىن قاجەت ەكەندىگى تۋرالى ايتۋدىڭ ورنىنا، ماسكتىڭ مەكتەبىندە قوزعالتقىش بەرىپ، ونى بولشەكتەۋدى سۇرايدى.
«ابستراكتىلى تاپسىرمالاردى شەشۋدىڭ پايداسى جوق، بالالار نە ءۇشىن قاجەت ەكەنىن تۇسىنبەيدى جانە ەستەرىنە ساقتاي دا المايدى. ولاردىڭ ميى ارتىق اقپاراتپەن تولىپ قالادى»، - دەيدى يلون ماسك. وقۋشىلار مۇنداي ساندار مەن اينىمالىلاردان باسقا ەشتەڭەسى جوق كۇردەلى تەڭدەۋلەردەن ماعىنا كورمەيدى. بالاما رەتىندە بالالارعا مىناداي ناقتى مىندەتتەر بەرگەن دۇرىس: بىرنارسە جاساۋ، تۇزەتۋ، ومىرلىك جاعدايدى شەشۋدىڭ ءتيىمدى جولدارىن انىقتاۋ.
- بالالارعا ەتيكا مەن مورالدى تەرەڭ زەرتتەۋ قاجەت
«كول جاعاسىنداعى شاعىن قالانى ەلەستەتىپ كورىڭىزشى. حالقىنىڭ نەگىزگى بولىگى الىپ زاۆودتا جۇمىس ىستەيدى. بۇل زاۆود كولدى لاستاپ، ونداعى جانۋارلاردى ولتىرەدى. سەن نە ىستەيسىڭ؟ زاۋىتتاردى جابۋ دەگەنىمىز – ءبارىن جۇمىسىنان ايىرۋ، ال ەگەر جاپپاساڭ، قالانىڭ كولدەن ايرىلىپ قالۋ قاۋپى بار »، - دەپ كاسىپكەر Ad Astra-دا ءوزى كورگەن جاعدايدى سيپاتتايدى.
مۇنداي تاپسىرمالار – يلون ماسك مەكتەبىنىڭ وقۋشىلارى ءۇشىن تۇراقتى تاجىريبە. بۇل الەمگە سىن كوزبەن قاراۋعا، قۇندىلىقتار جۇيەڭىزدىڭ مىقتىلىعىن تەكسەرۋگە دە كومەكتەسەدى. بالالارعا مورالدىق كومپاس پەن ەمپاتيا بەرۋ ولاردى ماتەماتيكالىق تەڭدەۋلەردى شەشۋگە ۇيرەتۋدەن گورى ماڭىزدى.
- سىنىپتارعا ءبولۋ ءتيىمسىز
«مەنىڭ مەكتەبىمدە سىنىپقا ءبولىنۋ جوق، وقۋشىلار بىرگە وقيدى»، - دەيدى يلون. جاسىنا قاراماي، ولار بەرىلگەن تاپسىرمالاردى بىرگە شەشەدى، ءوز پىكىرلەرىمەن بولىسەدى. بارلىعى جاۋابىن تابۋعا مۇددەلى: ولار ۇيگە كەلگەن كەزدە دە وتكەندەرىن اتا-انالارىمەن تالقىلاپ، سودان كەيىن كومانداعا ءوز پىكىرلەرىن جەتكىزەدى.
- فيزيكانى قۇرعاق تەوريامەن ەمەس، ءىس جۇزىندە زەرتتەۋ كەرەك
«ەگەر ءسىز ءوزىڭىزدىڭ ماماندىعىڭىزدى فيزيكامەن بايلانىستىرعىڭىز كەلمەسە دە، ونى ءبىلۋ سىزگە وتە پايدالى بولادى»، - دەيدى كاسىپكەر. ماسك ونى نەگىز رەتىندە زەرتتەپ، سودان كەيىن ءسىز ءۇشىن ەڭ قىزىقتى باعىتتى انىقتاۋ ءۇشىن بىرنەشە كۋرستان وتۋگە كەڭەس بەرەدى. سونداي-اق بالالار ونىڭ بارلىق زاڭدارىن باقىلاپ جانە ولاردى قولدانۋى ماڭىزدى، سونىمەن قاتار قۇر قۇرعاق تەورياعا قانىق بوپ قالماۋى كەرەك. بۇدان باسقا پاندەر ءوز ماڭىزىن جوعالتپايدى. يلوننىڭ پىكىرىنشە، ءتىپتى ەكونوميكا دا بارىنە قاجەت، سوندىقتان ونىڭ تەرمينولوگياسىندا شاتاسۋلار بولماۋى كەرەك.
- مىندەتتى باعدارلاما بالالاردى مەكتەپتەن جەرىندىرەدى
«بىرەۋ ماتەماتيكانى مەڭگەرۋگە، بىرەۋ ءتىل ۇيرەنۋگە بەيىم نەمەسە مۋزىكانى جاقسى كورەدى. باعدارلامانى الدىن-الا جازعاننان گورى بالانىڭ مۇددەلەرىنە سۇيەنە وتىرىپ، دايارلاعان دۇرىس»، - دەيدى يلون. Ad Astra وقۋشىلارى دەمالىستىڭ اياقتالۋىن تاعاتسىزدانا كۇتەدى، سەبەبى بۇل مەكتەپتىڭ ساباقتارى ولار ءۇشىن ازاپ ەمەس، ولاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن قاناعاتتاندىرۋدىڭ جاقسى ءتاسىلى.
ماسك جوباسىنىڭ ماقساتى – ءار بالانىڭ ەرەكشە سيپاتتامالارىن دامىتۋ جانە ولاردى الدىن-الا قالىپتاسىپ قالعان جۇيەگە بەيىمدەلۋگە ماجبۇرلەمەۋ. كوپتەگەن بالالار ءداستۇرلى مەكتەپتەردى جەك كورەدى، ساباقتاردى جىبەرىپ الىپ، ناشار باعا الادى. كەيدە، ءتىپتى، بىلىمگە دەگەن ىنتاسى جوعالىپ، مەكتەپتى تاستاپ كەتەدى. يلوننىڭ كوزقاراسى بۇعان جول بەرمەيدى.
يلون ماسكتىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە ءسىزدىڭ كوزقاراسىڭىز قالاي؟ بالاڭىزدى وسىنداي مەكتەپكە بەرەر مە ەدىڭىز؟ الدە، ءسىزدىڭ ەلىمىزدەگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە كوڭىلىڭىز تولا ما؟
فوتو اشىق دەرەككوزدەن الىندى
دايىنداعان ايجان پەردەبەكقىزى
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
