قازىرگى تاڭدا IT سالاسى دۇنيەجۇزىندە ۇلكەن سۇرانىسقا يە. راسىمەن، بۇگىنگى كۇن ساناپ قارىشتاپ دامىعان زاماندا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى قولعا الىپ، دامىتپاساق، وركەنيەتتى وتىز ەلدىڭ قاتارىنا ەنۋىمىز جاي ارمان بولىپ قالار ما ەكەن؟ سەبەبى، ەكونوميكاسى دامىعان، الەۋەتى جوعارى وركەنيەتتى ەلدەردىڭ بارلىعى دەرلىك ساندىق جۇيەگە كوشىپ، ونەركاسىبىنىڭ دامۋى مەن حالقىنىڭ ءال-اۋقاتىن جىلدان-جىلعا جاقسارتىپ كەلەدى.
2017 جىلدىڭ 12 جەلتوقساندا «تسيفرلى قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ىسكە قوسىلعان ەدى. باعدارلامانىڭ نەگىزگى ماقساتى – قازاقستان تۇرعىندارىنىڭ ءومىر ساپاسىن جاقسارتۋ، ۇلتتىق ەكونوميكانى تسيفرلاندىرۋ بولىپ تابىلادى. سونداي-اق، ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ «قازاقستان 2050» ستراتەگياسى، «100 ناقتى قادام» ۇلت جوسپارى مەن «نۇرلى جول» سياقتى ماڭىزى زور قۇجاتتاردا كورسەتىلگەن ماقسات-مىندەتتەردى ىسكە اسىرۋعا باسىمدىق بەرەتىن قوسىمشا كۇش دەسە بولادى.
جالپى ايتقاندا، قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى مەملەكەتتىك جۇيەگە ەندىرۋ، سايكەستەندىرۋ جۇمىستارى وسىدان ءسال ەرتەرەك باستالعانىن ايتۋ كەرەك. وسى ۋاقىت ىشىندە قازاقستانداعى تسيفرلاندىرۋ جۇيەسى ەداۋىر وسكەن بايقايمىز. قازاقستاندا ونلاين ساۋدا نارىعى دامىپ كەلەدى. قازاقستان حالقىنىڭ باسىم بولىگى تسيفرلى ساۋاتتى. ۇيدەن، كەڭسەدەن شىقپاي-اق، ءتۇرلى وپەراتسيالاردى جاساي الادى. ەرتەرەكتە كەزەكتە تۇرىپ، ۋاقىتىن سارپ ەتىپ، مەكەمەگە ارنايى بارۋ كەرەك بولسا، قازىر حالىق تولەمدى دە، ونىڭ ىشىندە سالىق، ايىپپۇل، كوممۋنالدىق تولەمدەردى جاساۋ سەكىلدى، باسقا دا ءارتۇرلى وپەراتسيالاردى جاساي الادى. ال ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندە ينتەراكتيۆتى تاقتا ورناتۋ، كومپيۋتەرمەن جابدىقتاۋ قولعا الىنعان.
«تسيفرلى قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن جاساۋدا وركەنيەتتى، دامىعان ەلدەردىڭ تاجىريبەسى قولدانىلعان ەكەن. مىسالى، اۆستريا، دانيا، اۋستراليا، كانادا مەن سينگاپۋر سەكىلدى تسيفرلىق تەحنولوگيانى ىسكە اسىرۋ جولىندا زور جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزگەن ەلدەردى ايتۋعا بولادى. ياعني، تسيفرلىق تەحنولوگيالار كوپتەگەن ەلدەردىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋدا ماڭىزدى رولگە يە.
ءححى عاسىر – اقپاراتتاندىرۋ عاسىرى. قازىرگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ اجىراماس بولىگى دامىعان تسيفرلىق ينفراقۇرىلىم بولىپ تابىلادى. سوندىقتان ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا ءىت-ينفراقۇرىلىمدى، تسيفرلىق ءبىلىم بەرۋ رەسۋرستارىن، اشىق ونلاين-كۋرستاردىڭ جەلىلەرى مەن پلاتفورمالارىن دامىتۋ، مەملەكەتتىك كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردى اۆتوماتتاندىرۋ جۇمىستارى قولعا الىنعان. مەكتەپ بويىنشا ءبىلىم بەرۋدى تسيفرلاندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋدىڭ جوسپارى ازىرلەنىپ، اۋقىمدى جۇمىستار اتقارىلۋدا، ينفراقۇرىلىمى دامۋ ۇستىندە.
ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆ اتاپ وتكەندەي «ەلدى تسيفرلاندىرۋ – بۇل ماقسات ەمەس، بۇل – قازاقستاننىڭ ابسوليۋتتىك ارتىقشىلىققا قول جەتكىزۋ قۇرالى» بولىپ تابىلادى. تۇتاستاي العاندا، قازاقستاندىقتاردىڭ ءومىر ساپاسىن ارتتىرۋ، ۇلتتىق ەكونوميكانى تسيفرلاندىرۋ، ەل ەكونوميكاسىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرىپ، حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن كوتەرۋ باعدارلامانىڭ باستى ماقساتى بولىپ تابىلادى.
«تسيفرلى قازاقستان» باعدارلاماسىندا اتالعان باعىتتارداعى مىندەتتەردى ناقتى جۇزەگە اسىرساق، قازاقستان وزىق وتىزدىققا ەنۋگە مول مۇمكىندىك الادى. مۇنىمەن قوسا، ەل ىشىندەگى ءوندىرىستى جاھاندىق جاڭعىرتۋ جانە تسيفرلاندىرۋ شەڭبەرىندە توعىستىرسا ءجون بولار. سوندا قازاقستان ەكونوميكاسى دامىعان الەم ەلدەرىنىڭ كوشىنە ىلەسىپ، اقپاراتتىق سالانىڭ تىڭ جەتىستىگىن كەڭىنەن پايدالانا الادى دەگەن زور ءۇمىتىمىز بار.
د.امانجولۇلى،
“ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى
