مەنى ءبىلىم بەرۋ سالاسى قىزىقتىرعالى بىرنەشە جىل بولدى جانە كوپتەن بەرى ءبىزدىڭ دامۋىمىزدى تەجەپ تۇرعان جۇيەنىڭ سول ءبىر “وسال جەرىن” تابۋعا تىرىسىپ ءجۇرمىن. بۇگىن مىنە، وسى ماسەلەنىڭ ماركيز دە كوندورسە جاساعان جارقىن بولجالى مەن ونىڭ تەرەڭ تۇسىنىگىنە تاپ بولدىم.
⠀
فرانتسۋز فيلوسوفى، ماتەماتيك، ساياسي قايراتكەر، الەمدەگى العاشقى ء“بىلىم بەرۋ تۋرالى” زاڭنىڭ اۆتورى - ماركيز دە كوندورسە 1794 جىلى-اق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ادامزات الدىندا تۇرعان باستى ماسەلەسىن تۇجىرىمداعان. ونىڭ تۇجىرىمدارى مىناداي:
«ءار كەزەكتى ۇرپاق ادامزاتتىڭ جەكە وكىلى وزىنە دەيىنگى بارلىق ۇرپاقتاردىڭ جيناقتاعان ءبىلىمىن ءبىر ءوزى يگەرە الۋىمەن بەتپە-بەت كەلەدى».
⠀
«ادامنىڭ وزىنە دەيىنگى بارلىق ۇرپاقتاردىڭ جيناقتاعان ءبىلىمىن يگەرۋ قابىلەتى ءبىلىم بەرۋدەگى باستى ماسەلەگە اينالادى».
⠀
«تەڭسىزدىكتىڭ نەگىزگىسى ءبىلىم تەڭسىزدىگى بولادى».
⠀
«ءادىسنامانى وقىتۋ ۇدەرىسىنىڭ باستى مازمۇنىنا اينالدىرۋ جولىن ويلاستىرۋ كەرەك، وسىلايشا، ادامدارعا بىلىمدەر جيىنتىعىن ەمەس، ولاردى يگەرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن ادىستەر مەن كۇردەلى بىلىمدەر جۇيەسىن منەموسحەمالار جانە تاقتايشالارعا تۇسىرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن كارتينالار ۇسىنۋ قاجەت».
⠀
قازىرگى قوعام شىندىعى تۇرعىسىنان كەلەتىن بولساق، مەن ادامزات الدىندا تۇرعان تاعى ءبىر ۇلكەن ماسەلەنى قوسار ەدىم. ول – جيناقتاعان ءبىلىمدى ءىس جۇزىندە پايداعا اسىرا ءبىلۋ قابىلەتى. ال بۇل ءبىلىم الۋدىڭ جاڭا جولدارىن ەمەس، قاجەتتى بىلىمدەردى كەرەك ۋاقىتىندا ساناسىنان سۋىرىپ الۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جاڭا ادىستەر مەن تەحنيكالاردى جانە ولاردى جاعداياتقا سايكەس قولدانا ءبىلۋ قابىلەتىن تالاپ ەتەدى. قازىرگى تاڭدا “قاجەتسىز ءبىلىم” ماسەلەسى ارتۋدا، ياعني، ادام وتە كوپ نارسەنى بىلەدى، بىراق ءوز ءبىلىمىن قولدانىپ، ىسكە اسىرا المايدى. ءبىلىمدى ءساتتى پايداعا اسىرىپ، قولدانۋ ءۇشىن ولار ءبىلىم الۋعا ىڭعايلى "كارتينالار، منەموتەحنيكالار جانە تاقتايشالار” كۇيىندە ەمەس، ولاردى ءىس جۇزىندە ەندىرىپ، قولدانا الۋعا ىڭعايلى تەحنولوگيالار مەن الگوريتمدەر ارقىلى بەرىلۋى ءتيىس.
