قازاقستان قازىر مونوۇلتتى مەملەكەت. الايدا بۇل جەردىڭ اۆتوحتون ەتنوسى سانالاتىن قازاقتار پاراللەل ەكى ءتىلدى الەمدە ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. سوندىقتان ءبىرتۇتاس ۇلت بولىپ وتىر دەپ ايتۋ قيىنداۋ.
ورىسشا سويلەپ، ورىسشا ويلايتىن قازاقتار سلاۆيان ەمەس ءورىستىلدى ۇلت ىسپەتتى. باسقا مەملەكەتتىڭ تىلىندە سويلەۋ – قاۋىپتى قۇبىلىس. ەلىمىزدە ءمونوتىل ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋ ارقىلى عانا سىرتتان اعىلعان ەكپانسيادان ساقتانا الاتىنىمىز انىق. قازاق ۇلتىن ءبىر يدەيا، ءبىر ءتىل توڭىرەگىنە ۇيىستىرۋعا اسىعۋىمىز كەرەك.
ورىس ءتىلى مەملەكەتتىڭ بارلىق سالاسىندا فۋنكتسيونالدىق تۇرعىدا ۇستەمدىكككە يە. شەشىم شىعارۋشى جوعارى ەشالون، ساياسي ەليتا وكىلدەرىنىڭ كوبى ءورىستىلدى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ «قازاق تىلىندە سويلەۋ ماقتانىش بولۋى ءۇشىن قوعامدا وعان دەگەن قاجەتتىلىكتى ارتتىرعان ءجون. مەملەكەتتىك قىزمەتكە، ونىڭ ىشىندە، حالىقپەن تىعىز جۇمىس ىستەيتىن لاۋازىمعا تاعايىنداۋ كەزىندە كاسىبي بىلىكتىلىگىنە قوسا، قازاق ءتىلىن جاقسى بىلەتىن ازاماتتارعا باسىمدىق بەرۋ كەرەك. پارلامەنتتە نەمەسە ءباسپاسوز ءماسليحاتتارىندا مەملەكەتتىك تىلدە سويلەپ، پىكىر الماسا المايتىن مەملەكەتتىك قىزمەتكەر ۇعىمى، ەڭ الدىمەن، قازاق ازاماتتارىنىڭ اراسىندا – اناحرونيزمگە اينالۋعا ءتيىس»، – دەگەن بولاتىن. بۇل قازاق تىلىنە دەگەن قاجەتتىلىكتى جاساۋ جولىنداعى دۇرىس قادام.
قر مەملەكەتتىك حاتشىسى قىرىمبەك كوشەرباەۆ «الداعى ۋاقىتتا ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، حالقىمىزدىڭ سانى 19 ميلليونعا، ال مەملەكەت قۇراۋشى ۇلت – قازاقتاردىڭ ۇلەسى كەمىندە 78 پايىزعا جەتەدى دەپ كۇتىلۋدە. بۇيىرتسا، اينالاسى وتىز جىلدىڭ ىشىندە قازاقتاردىڭ ەل حالقىنداعى ۇلەس سالماعى 1991 جىلعى 39 پايىزدان ەكى ەسە ارتقالى وتىر. ەندىگى كەزەكتە ۇلتارالىق كەلىسىمدى ساقتاي وتىرا ءتىل جانە باسقا دا ۇلتتىق ماسەلەلەردى قوعامدا ايقىنىراق ايتۋعا نەگىز بار دەپ ەسەپتەيمىز»، – دەيدى. قاراپ وتىرساق، ەلىمىزدە حالىقتىڭ باسىم بولىگى، ياعني 80 پايىزعا جۋىعى قازاقتار. بارلىق قازاق قازاقشا سويلەسە، ءتىل ماسەلەسى كۇن تارتىبىندە بولمايتىن دا ەدى عوي. قازاق ءتىلىنىڭ دامۋىنا ءورىستىلدى قازاقتار كەدەرگى بولىپ تۇر دەۋگە نەگىز بار.
ءتىل جويىلسا، ۇلت تا جويىلادى. ءتىلىمىزدىڭ كوكجيەگىن كەڭەيتۋ بارشامىزدىڭ مىندەتىمىز!
قۋانىش جۇمابەكۇلى
PhD دوكتورى،
احمەت بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى
ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى
