جەتىسايلىق باتىربەك پارساحانۇلىنىڭ نەگىزگى ماماندىعى – ەكونوميست. ول بىرنەشە جىل تۇركىستان وبلىسى جەتىساي قالاسىنداعى "قازپوچتادا" قىزمەت ەتكەن. ونەرتاپقىش "قازپوچتادان" ءبىرجولا كەتكەنىنە كوپ ۋاقىت وتسە دە، سول ءبىر قول كۇشى مەن ۋاقىتتى الاتىن جۇمىسىنىڭ قيىندىعىن ءالى كۇنگە ۇمىتا الماعان. كوپ ويلانا كەلە، پوچتا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن ءتورت فۋنكتسيانى ءبىر مەزەتتە ورىندايتىن ءمور ويلاپ تابادى.
ءموردىڭ ەرەكشەلىگىن ءبىلۋ ءۇشىن «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالىنىڭ ءجۋرناليسى باتىربەك پارساحانۇلىنىڭ وزىمەن سۇحباتتاسقان بولاتىن.
- پوچتا قىزمەتكەرلەرىنىڭ قىزمەتىن جەڭىلدەتەتىن ەرەكشە قۇرىلعى-ءمور ويلاپ تاپقان ەكەنسىز، يدەيا قالاي كەلدى؟
- ءوزىم الماتىداعى ەكونوميكا جانە ستاتيستيكا اكادەمياسىن ءتامامدادىم دا، ەڭبەك جولىمدى 2007 جىلى جەتىساي قالاسىنداعى "قازپوچتا" مەكەمەسىنەن باستادىم. ون شاقتى جىل بوپ قالدى ءوزىم بۇل سالادان كەتسەم دە، پوچتا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتەتىن ءمور ويلاپ تاپتىم. بۇل يدەيانىڭ كەلگەنىنە دە ونشاقتى جىلدان اسىپتى، باقسام، پوچتا سالاسىندا ءالى دە ىلگەرىلەۋ جوق. جاقىن الماتى قالاسىنا بارعاندا "قازپوچتا" باسقارماسىنا كىرە كەتتىم. ءبارى سول قالپى. باياعىشا ءبارىن قولمەن ىستەيدى: ءموردى، ماركانى قولمەن جاپسىرىپ، كۇنى مەن باعاسىن دا قولمەن جازادى ەكەن. سوندىقتان "قازپوچتا" سالاسىنا ايتار ۇسىنىسىم كەز كەلگەن تۇتىنۋشىعا وپەراتيۆتى تۇردە قىزمەت ەتۋ جولدارىن ەسكەرۋى قاجەت. جانە ولار مەنىڭ بۇل باستامامدى قولدايدى دەپ تە ويلايمىن.
راسىن ايتقاندا، قىزمەت بارىسىندا قاتەلىكتەر دە كەتىپ، جىبەرۋشى مەن قابىلداۋشىعا قاتىستى ءتۇرلى ماسەلەلەر تۋىنداعان كەزدەر دە بولدى. ءارى قازىرگى زاماندا مۇنداي باياۋ ارەكەتتەر پوچتا قىزمەتىن پايدالانۋشىلاردىڭ سانىن دا ازايتادى دەپ ويلايمىن. ءبارى جىلدامدىقتى، شاپشاڭدىقتى تالاپ ەتەدى.
- بۇل قۇرىلعىنى جاساۋ تەحنيكاسى قانداي؟ نەسىمەن ەرەكشەلەنەدى؟ وسىعان توقتالا كەتسەڭىز.
- مۇنداي قۇرىلعى-ءمور الەمدە جوق، العاش قازاق دالاسىندا جاسالىپ وتىر.
ماماندار دا بۇل مورگە تاڭقالىپ وتىر. ەشقاشان مۇنداي ءمور كورمەدىك دەيدى. ولاردىڭ ويىنشا، ءتورت فۋنكتسيانى بىردەن ورىندايتىندىقتان مۇنداي ءموردى جاساۋ قيىن. بىراق تاپسىرىس بەرسەك، ىستەۋگە بولاتىنىن دا ايتىپ وتىر.
مەنىڭشە، بۇل قۇرىلعىنى ء(موردى) پايدالانۋ ىڭعايلى، ءارى وتە ءتيىمدى بولماق. پوچتا قىزمەتىنە ساي. ءبىر حاتقا بىرنەشە ءمور مەن ماركا جاپسىرۋدىڭ ەشقانداي دا قاجەتى جوق. ونىڭ ورنىن تولتىراتىن، اۋىستىرىپ وتىراتىن – كۇن، اي جانە باعاسى عانا. قالعاندارى قۇرىلعىنىڭ سول قالپىندا وزگەرىسسىز، ىڭعايلى جۇمىسىن اتقارا بەرەدى.
قۇرىلعى سىرت كوزگە قاراعاندا كادۋىلگى ءمور ءتارىزدى بولعانىمەن، ول 4 قىزمەتتى 1 مەزەتتە ورىندايدى، ءارى ۋاقىتتى ۇنەمدەيدى:
- ماركانىڭ ورنىن اتقاراتىن جىلقى (نەمەسە باسقا دا) بەينەسىن ء(ار مەكەمەنىڭ ءوز قالاۋى بويىنشا جاساتسا) سالۋعا بولادى.
- پوچتا قىزمەت اقىسىن (سۋمما) كورسەتەتىن باعان.
- كۇن، اي، جىل جازىلادى.
- پوچتادا قولدانىلاتىن دومالاق نەمەسە ءتورتبۇرىش ءموردىڭ ورنىن تولىقتىرادى (باسقا ءمور باسۋدىڭ قاجەتى جوق).
بۇل قۇرىلعىنى تالاپقا ساي، جەكە تاپسىرىس بويىنشا جاساۋ كەرەك. نەگىزى ءمور دايىندايتىن ۇلكەن كومپانيالارعا تاپسىرىس بەرىپ، ءاربىر پوچتا بولىمشەلەرىنىڭ تولىق ادرەسى جازىلىپ، ءارى مەملەكەتتىك ماركانىڭ ورنىن تولىقتىراتىن بەينەلەردى ورنالاستىرىپ جاساعانى دۇرىس.
- پاتەنت الىپ، ارىقاراي اينالىمعا ەندىرۋگە ارەكەتتەنىپ كوردىڭىز بە؟ كەدەرگىلەر بولمادى ما؟
- يدەيامدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قيىندىق بولمادى. پاتەنتتەۋگە وتكىزىپ قويدىم. قانشالىقتى جۇزەگە اساتىنى ءالى بەلگىسىز. الداعى ۋاقىتتا وڭىنان بولىپ، قازاق ەلىنە قىزمەت ەتەدى دەگەن نيەتتەمىن. البەتتە، بۇل يدەيامنىڭ جۇزەگە اسۋىنا مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ كەرەك بولادى دەپ ويلايمىن.
- سۇحباتىڭىزعا راقمەت! الدا بۇل ويلاپ تاپقان جاڭا مودەلىڭىز قولداۋ تاۋىپ، ەلدىڭ كادەسىنە جاراي بەرگەي دەپ تىلەيمىز!
ايجان پەردەبەكقىزى،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
