كوزى كورمەسە دە، كوكىرەگى وياۋ كەنجەعۇل سەيىتجان - ومىرگە شەكسىز عاشىق جانداردىڭ ءبىرى. ول - گولبول مەن تاۋعا ورمەلەۋدەن قازاقستان چەمپيونى. ءاردايىم ىزدەنىس ۇستىندە جۇرەتىن قايراتتى جان بۇگىندە 6 تىلدە ەركىن سويلەپ، بىرنەشە اسپاپتاردا ويناي الادى. جەكە كاسىپكەردىڭ حوستەل بيزنەسى بار. «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى كوپتەگەن جاننىڭ موتيۆاتورىنا اينالعان تۇلعاi مەن اڭگىمە-دۇكەن قۇردى.
–العاشقى سۇراقتى ومىرىڭىزدەگى باستى ۇستانىمىڭىزدان باستاساق..
–الدىنا ماقسات قويساڭ، كەدەرگىلەردەن اينالىپ وتەسىڭ دەگەن ۇستانىمدى ۇستانامىن. مەن «الدىن-الا تولە» («زاپلاتي ۆپەرەد») دەگەن كينونى كورگەن بولاتىنمىن. بۇل تۋىندى جەلىلىك ماركەتينگكە ادامداردى تارتقان سياقتى كومەككە مۇقتاج جاندارعا قول ۇشىن سوزۋ يدەياسىن كوتەرەدى. قازىرگى تاڭدا وسى ويدى نەگىزگە الا وتىرا، مۇمكىندىگىمنىڭ جەتكەنىنشە ادامدارعا جاردەمدەسىپ ءجۇرمىن. الايدا، «مىنا ادامعا جاقسىلىق جاسادىم» دەپ جارياعا جار سالۋدى قۇپتامايمىن.
–موتيۆاتسيا بەرۋشىگە دە موتيۆاتسيا كەرەك. ءسىزدى نە جىگەرلەندىرەدى؟
–جىگەرى مۇقالمايتىن ادام بولمايدى. دەسە دە، وتباسىما قاراپ،لەزدە قالپىما كەلەمىن. مەنى انام،ايەلىم، ۇل-قىزىم، جولداستارىم شابىتتاندىرادى. كەز كەلگەن ادامنىڭ باسىنان قيىندىقتار وتەدى. كەيبىر ادامدار مەنىڭ جۇگىم كوپ، ودان قالاي قۇتىلسام ەكەن دەپ ويلايدى. ونىمەن كۇرەسىپ، جەڭۋگە تىرىسۋ كەرەك. اللا تاعالا پەندەسىنە كوتەرە المايتىن قيىندىق بەرمەيدى.
–كەنجەعۇل مىرزا، تاعدىرعا سەنەسىز بە، الدە بارلىعى ادامنىڭ ءوز قولىندا دەگەن پىكىردەسىز بە؟
–كەز كەلگەن دۇنيە ادامنىڭ ءوز قولىندا. قۇداي ماعان 2 جولدى ۇسىندى. ءبىرىنشىسى، بەيشارا بولىپ، كوشەدە وتىرۋ نەمەسە زەينەتاقىعا كۇن كورۋ. ال ەكىنشىسى، مەن جەتىستىككە جەتەمىن، قولىمنان بارلىعى كەلەدى دەپ ەڭبەكتەنىپ، ءومىر ءسۇرۋ. مەن سوڭعىسىن تاڭدادىم. اقش-تىڭ 35-ءشى پرەزيدەنتى دجون كەننەديدىڭ «بيلىك مەن ءۇشىن نە ىستەدى دەپ ەمەس، كەرىسىنشە مەن بيلىك ءۇشىن نە ىستەي الامىن دەپ ويلاۋ كەرەك»،-دەگەن كەرەمەت ءسوزى بار. ادام اينالاما نە بەرە الامىن دەپ باس قاتىرۋى قاجەت. قازاق «تالاپتىعا نۇر جاۋار» دەپ تەككە ايتپادى عوي.
–اقش، انگليا، جاپونيا سىندى ەلدەردە ءبىلىم العان ازاماتسىز. بۇل ەلدەردىڭ ءومىر سالتىنان قانداي ەرەكشەلىكتەردى بايقادىڭىز؟
–شەتەلدىكتەر جاستايىنان بالالارىن ءوز بەتىنشە ءومىر سۇرۋگە ۇيرەتەدى. ولار 16 جاستاعى ءجاسوسپىرىمدى ەرەسەك ادام رەتىندە كورەدى. ال بىزدە قالاي؟ شىنى كەرەك، ءداستۇرلى قازاق وتباسىندا اتا-انا ءومىر بويى بالاسىنىڭ قاسىندا بولىپ، ونىڭ ماسەلەلەرىن شەشىپ جۇرەدى. قازىرگى تاڭدا كوپشىلىك اتا-بابالارىمىزدىڭ «بالاڭدى بەس جاسقا دەيىن پاتشاڭداي كۇت، ون بەس جاسقا دەيىن قۇلىڭداي جۇمسا، ال ون بەس جاستان كەيىن دوسىڭداي سىرلاس» دەگەن فيلوسوفياسىن ۇمىتىپ كەتكەندەي.
–سپورتقا دەگەن قىزىعۋشىلىعىڭىز نەدەن باستالدى؟
–2004 جىلى جەڭىل اتلەتيكامەن شۇعىلدانا باستادىم. بىراق، 2006 جىلى تورەشىلەر ءبىر جارىستا جەتكەن جەتىستىگىمدى قابىلداماعاننان سوڭ، ونى تاستاپ كەتتىم. كەيىن شەتەلگە وقۋعا ءتۇسىپ، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتاردىڭ قانداي سپورت تۇرلەرىمەن اينالىساتىنىن ءبىلدىم جانە ولاردى قازاقستانعا اكەلۋگە تىرىستىم. 2016 جىلدان بەرى جولداستارىممەن بىرىگە وتىرا، گولبول ويىنى مەن ۆەلوسيپەد سپورتىن دامىتۋعا اتسالىسىپ ءجۇرمىز. قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدەگى گولبول فەدەراتسياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتىمىن. قازاقستاننىڭ 11 وبلىسىندا شاكىرتتەرىمىز بار. ءوزىم رەسپۋبليكا بويىنشا گولبول ويىنىنىڭ 2 دۇركىن چەمپيونىمىن. 2016 جىلى بالالارمەن بىرگە ۆەلومارافون ۇيىمداستىردىم. وتكەن جىلى «ەلگە تاعزىم» جوباسىنىڭ اياسىندا الماتىدان تۇركىستانعا بارىپ كەلدىك. ءبىز جاي عانا «مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار، سپورتپەن شۇعىلدانىڭىزدار» دەپ ايتپاي، ءوزىمىز دە اينالىسىپ، قولىمىزدان كەلەتىنىن دالەلدەدىك. بۇگىندە الپينيزم سپورتىن دامىتىپ جاتىرمىز. كەيدە وزىمە «ماعان وسىنىڭ بارلىعى نە ءۇشىن كەرەك؟» دەگەن سۇراق قويامىن. بىرىنشىدەن، ءوز-وزىمە قولىمنان بارلىعى كەلەتىنىن دالەلدەگىم كەلەدى. ەكىنشىدەن، باسقا ادامدارعا «مەن وتكەن جولدى سەن دە وتە الاسىڭ، مەن اينالىساتىن سپورتپەن سەن دە اينالىسا الاسىڭ. وندا نەگە ارەكەت ەتۋدىڭ ورنىنا قول قۋسىرىپ وتىرسىڭ؟» دەپ ايتقىم كەلەدى.
ء–بىر كەزدەرى كىتاپ جازۋدى قولعا الامىن دەگەن ەدىڭىز..
–بۇيىرسا كىتاپ جازۋ ويىمدا بار. ول اۆتوبيوگرافيالىق شىعارما بولۋى مۇمكىن.
–ۇلگى تۇتار ادامىڭىز بار ما؟
–ومىردەگى ءپىر تۇتاتىن ادامىم – مەنىڭ انام. ول كىسى مەن ءۇشىن ساباق وقىپ، كومپيۋتەر ءتىلىن مەڭگەردى. ءبىز سەكىلدى شەتەلدە وقىماسا دا، بارلىعىنان حاباردار، وتە ءبىلىمدى جان. ءاردايىم بىزگە اقىلىن ايتىپ، ءتۇزۋ جولدى كورسەتىپ وتىرادى. ءبىر قىزىعى، انامنىڭ ايتقاندارى ءدال كەلەدى. ال بيزنەستە دجون روكفەللەرتتى ۇلگى تۇتامىن. مەنى باۋىرىنا باسىپ، قامقورلىق كورسەتىپ جۇرەتىن اعام بار. ەسىمى – ساعىنعالي ەلكەەۆ. سول كىسى سەكىلدى رۋحاني جەتىستىكتەرگە جەتكىم كەلەدى. جاسى الپىستان اسسا دا، ءالى كۇنگە دەيىن ىزدەنىپ، ءوزىن-ءوزى دامىتىپ جۇرگەن اعاما قايران قالامىن. ول - ۇنەمى جاقسىلىق جاساۋعا دايىن تۇراتىن جۇرەگى كەڭ ادام. وسى ورايدا باقتيار بازارباەۆ دەگەن دوسىمدى دا ەرەكشە اتاپ وتكىم كەلەدى.
ء–سىزدىڭ اناڭىز دۇنيەگە 20 بالا اكەلىپ، قيىندىقتارعا قاراماستان بارلىعىن ءوسىرىپ جەتىلدىرگەن اسىل جان. وكىنىشكە قاراي، قازىرگى تاڭدا بالالارىن تاستاپ كەتەتىن بەزبۇيرەك انالار كوبەيۋدە. بۇعان نە سەبەپ دەپ ويلايسىز؟
–ەڭ الدىمەن، اتا-انا بالاسىنا دۇرىس تاربيە بەرۋى ءتيىس. اناسىنىڭ اقىلىن تىڭداماعان، مەيىرىمىن كورمەگەن جاندار بەزبۇيرەك بولىپ وسەدى. انام ءالى كۇنگە دەيىن بىزگە ۇرىسىپ، قاتەمىزدى تۇزەپ وتىرادى. ول كىسىدەن «نەگە بىزگە ۇرىسا بەرەسىز؟» دەپ سۇراعانىمدا «سەندەر ادام بولسىن دەپ ايتامىن»،-دەيدى. مەن بۇرىن «ولە جەگەنشە، بولە جە» دەگەن قازاق دانالىعىنىڭ ماعىناسىن تۇسىنبەيتىنمىن. شىنتۋايتىنا كەلگەندە، ونىڭ استارى تەرەڭدە جاتىر ەكەن. سەن بولىسكەڭ كەزدە، ەڭ الدىمەن جاقسىلىعىڭمەن بولىسەسىڭ، ەكىنشىدەن، قۋاتىڭمەن بولىسەسىڭ، ۇشىنشىدەن، باۋىرىنا جاقىنداي تۇسەسىڭ. وسىلايشا، ولارعا جول كورسەتەدى ەكەنسىڭ.
–اعا بۋىن رەتىندە ارتىڭىزدان ەرگەن جاستارعا ايتار تىلەگىڭىز بولسا، مارحاببات.
–اقشا بەسىنشى نۇكتە مەن ديۆان اراسىندا ۇشپايدى. نەعۇرلىم ەرىنشەك بولساڭ، سوعۇرلىم كەدەي بولاسىڭ. قازاقتا «ەڭبەك ەتسەڭ ەرىنبەي، تويادى قارنىڭ تىلەنبەي» دەگەن ماقال بار. ءيا، باسىندا كوپ اقشا تابۋ قيىن بولادى. الايدا، ادام ەڭبەكتەنۋ ارقىلى بەيىمدەلەدى. جالقاۋلىقتى جەڭۋ كەرەك.
اڭگىمەلەسكەن ديانا اسان،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
