"وزگەنىڭ قاڭسىعىن تاڭسىق كورۋدى" قويمايمىز وسى...

4135
Adyrna.kz Telegram
Teenage girl (12-14) resting head against math equation on chalkboard
Teenage girl (12-14) resting head against math equation on chalkboard

تاياۋدا Kazakhstan Press Club ورتالىعىنداعى بريفينگتە جۋرناليست ولگا ارينباساروۆا رەسەيلىك پلاتفورمالاردا ءبىلىم الىپ جاتقان مىڭداعان قازاقستاندىق وقۋشىنىڭ بارىن ايتتى. مىڭداعان بالامىز رەسەيلىك ءبىلىمدى قانجىعاسىنا بايلاماققا ۇمتىلىپتى. الداعى ۋاقىتتا بۇل ساننىڭ قالاي وزگەرەتىنى بەلگىسىز. قازاق توپىراعىندا تۋىپ، وسكەن بالانىڭ رەسەيلىك ءبىلىمدى الۋعا بۇرىلۋى جاقسى ما، جامان با؟

بىلاي قاراساڭىز، ارينە، اركىم ءوزى شەشەدى، قايدا جانە قانداي ءبىلىم الۋدى. دەسەك تە، سوڭعى ۋاقىتتا قازاقستاندىق وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەردىڭ رەسەيلىك ءبىلىمدى تاڭداۋى نەلىكتەن؟ رەسەي ءبىلىم ساپاسى  جاعىنان الدىڭعى ەلدەردىڭ قاتارىندا ەمەس. قازاقستان رەسەيلىك ءبىلىم بەرۋ ۇلگىسىنىڭ كوشىرمەسىن ءوز وقۋشىسىنا ۇسىنىپ وتىرعان ەل ەكەنى دە جاسىرىن ەمەس. ولاي بولسا، قازاقستاندىق وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەر نە سەبەپتى سولتۇستىكتەگى كورشىنىڭ مەكتەبى مەن ۋنيۆەرسيتەتىنە قىزىعۋشىلىق تانىتۋدا؟

«مەنىڭشە، مۇنىڭ ءۇش سەبەبى بار: بىرىنشىدەن قازاقستاندا رەسەي مەدياسىنىڭ شەكتەۋسىزدىگى اقپاراتتىق ۇستەمدىگىنە اكەلىپ سوقتى. تەلەديداردا، ينتەرنەتتە كەڭەستىك ءبىلىم جۇيەسىنىڭ كەرەمەتتىگى تۋرالى جارناماعا ۇلكەن ورىن بەرىلگەن. ەكىنشىدەن، بىزدەگى 4-توقسانداعى الدىمەن ونلاين-وقىتۋ دەپ الىپ، وعان ينتەرنەت جىلدامدىعى مەن اكت قۇرالدارىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى امالسىز ونلاين وقۋ ەمەس، قاشىقتان وقىتۋعا ماجبۇرلەدى. سول جاعدايدى كورگەن اتا-انالار ارينە بالام ءبىلىمسىز قالادى دەپ قاۋىپتەنەدى. ۇشىنشىدەن، قازاقستان حالقىنىڭ ۇلكەن بولىگى ءورىستىلدى ەكەنى بەلگىلى. سول ءورىستىلدى قازاقستاندىقتاردىڭ ۇلكەن بولىگى ءوز بولاشاقتارىن رەسەيمەن بايلانىستىراتىنى اششى شىندىق»،- دەيدى قازاقستان ءبىلىم سالاسىنىڭ بىلىكتى مامانى، شىمكەنتتىك ۇستاز ءومىر شىنىبەكۇلى.

جالپى، قازاقستان ازاماتى ءوز بالاسىن رەسەي مەكتەپتەرىندە قاشىقتان وقىتىپ، قازاقستانداعى مەكتەپكە بالاسىن جىبەرمەي-اق قويسا بولا ما؟ ءدال وسى سۇراق قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ رەسمي سايتىندا قويىلعان ەدى. سول تۇستا مينيستر اسحات ايماعامبەتوۆ قر «ءبىلىم تۋرالى» زاڭىن العا تارتا وتىرىپ، ءاربىر بالا ورتا ءبىلىم الۋعا ءتيىس ەكەنىن، بالانىڭ ءوزى ساباق وقۋ ءۇشىن مەكتەپكە بارۋى قاجەتتىگىن تاپتىشتەپ ءتۇسىندىرىپ بەرگەن ءدى. ايتسە دە، بايقاعانىمىزداي، زاڭىمىزدا باسقا ەلدەن ونلاين ءبىلىم الۋ-الماۋ تۋرالى ناقتى ەشتەڭە ايتىلماعان. ولاي بولسا، بالاسىن ورىستىڭ ونلاين مەكتەبىندە وقىتامىن دەگەن اتا-انالار زاڭ بۇزۋشى ەمەس قوي؟

قازاقستاندىق بالالاردى رەسەيلىك ءبىلىم نەسىمەن ىنتىقتىردى دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ، بىرنەشە سايتتى اقتارىپ قاراپ كوردىك. ءا دەگەننەن جارناماسىنىڭ ءوزى كەز كەلگەن ادامدى ويلانتىپ تاستايدى ەكەن.

رەسەيلىك ونلاين مەكتەپتەر نەگىزىنەن «ءسىزدىڭ مەكتەپتە ءبىلىم ساپاسى تومەن دەپ ساناساڭىز، ەگەر رەسەيلىك جوعارى وقۋ ورنىنا تۇسكىڭىز كەلسە، ءوز ەلىڭىزدە بىلىمگە قول جەتكىزۋ قيىن بولسا، ساپالى، مىقتى ءبىلىم الۋدى قالاساڭىز» دەپ باستاپ وقۋشىلاردى شاقىرادى ەكەن.

وسى ماسەلەگە بايلانىستى بىرنەشە جىل بۇرىن رەسەيدەن اتا قونىسقا كوشىپ كەلگەن جانە ورىس مەكتەبىندە مۇعالىم بولعان ساليدات قامبارقىزى: «رەسەيلىك ءبىلىم ساپاسىنىڭ بىزدەن ارتىپ بارا جاتقان تۇسى جوق. تەك رەسەي عانا ەمەس، مەنىڭشە تمد ەلدەرىندەگى ءبىلىم دەڭگەيى بىردەي دارەجەدە. كەڭەس زامانىندا ەدى، ماسكەۋلىك ءبىلىم جوعارى، ساپالى دەپ سانالاتىن. قازىر ورىستاردىڭ ءوزى دە دۇرىس ءبىلىمدى ەۋروپا ەلدەرىندە الۋعا جانتالاسادى. رەسەيدە دە ءدال بىزدەگىدەي رەفورمادان كوز اشپايدى ءبىلىم سالاسى.

قازاقستاندىق بالالار ورىستىڭ ونلاين مەكتەبىندە وقىعىسى كەلەتىنىن ەستىپ، تاڭعالدىم. "وزگەنىڭ قاڭسىعىنا تاڭسىق بولۋدى" قويمايمىز وسى. ەگەر سول بالالاردىڭ اتا-انالارى بالاسىنىڭ راسىمەن ءبىلىمدى بولۋىن قالاسا، ناعىز ءبىلىمدى ەۋروپا جاقتان ىزدەگەنى دۇرىس بولار ەدى. ال ءوزىمىز دەڭگەيلەس رەسەيدەن ءبىلىم ىزدەۋ مەنىڭشە ءبىلىمسىز ادامنىڭ ارەكەتى»،- دەيدى.

ال وسى رەسەيلىك ونلاين مەكتەپتەر تۋرالى اقپارات جيناپ، الداعى ۋاقىتتا بالاسىن سونداي مەكتەپتە وقىتسام دەگەن جوسپارى بار گۇلدانا الپىسقىزى: «ءوز باسىم رەسەيلىك بىلىمدە ساپا بار دەپ سانايمىن. بىرنەشە «پروبنىي» ساباقتارىنا ونلاين قاتىسىپ كوردىك. مۇعالىمدەرىنىڭ ساباقتى ءتۇسىندىرۋى قاتتى ۇنادى. ءوز ىسىنە جاۋاپپەن قارايتىن مۇعالىمدەر ەكەن. ال بىزدە «بارماق باستى، كوز قىستى» ارەكەتتەردىڭ كەسىرىنەن جاۋاپكەرشىلىگى جوعارى ۇستازدار كۇن ساناپ ازايىپ بارادى. بالام باستاۋىشتى قازاق مەكتەبىندە وقىدى.

ءتورت جىل بويى بالامنىڭ مۇعالىمىمەن الىسىپ، شارشادىم. ءوزىنىڭ جۇمىسىنا قالاي بولسا، سولاي قارايدى، جالقاۋ ەدى. ورىس مەكتەبىنە اۋىستىرعاندا بالامنىڭ دا قاتتى وزگەرگەنىن بايقادىم. ءوز ويىن ەركىن ايتۋدى ورىس مەكتەبىندە ۇيرەندى. وكىنىشكە قاراي، بۇرىنعى مىقتى مۇعالىمدەرىنەن قازىر ساناۋلىسى عانا قالىپ، سوڭعى كەزدەرى بالامنىڭ ساباعى تومەندەپ بارادى. ويلانا كەلە، رەسەيلىك ءبىلىم السا قايتەدى دەگەن شەشىمگە كەلدىك. بولاشاقتا رەسەيدىڭ ۋنيۆەرسيتەتتىنە تۇسسە دە، ۇلكەن جەڭىلدىگى بار ەكەن»، -دەگەندى العا تارتادى.

جوعارىدا دا ءسوز ەتتىك، بالاسىنا قانداي ءبىلىم الۋدى تاڭداۋ اركىمنىڭ ءوز ەنشىسىندە. دەسەك تە، رەسەيلىك دەڭگەيدەن كوتەرىلىپ، قاناتتى كەڭگە سەرمەيتىن كۇنگە ءالى جەتپەگەنىمىز قىنجىلتادى. بۇل ارادا كرەملدى قۇبىلا تۇتاتىنداردىڭ ارامىزدا ءالى دە كوپ ەكەنىن دە ايتۋ ارتىق بولماس. ساپالى ءبىلىمدى ىزدەۋگە ورەسى جەتكەن اتا-انا بالكىم، ونداي ءبىلىمنىڭ عىلىمى مەن تەحنيكاسى قارىشتاپ دامىعان ەلدەردە ەكەنىنە دە ورەسى جەتەر دەپ ويلايمىز. ولاي بولسا، اقىرى ءبىلىمدى سىرتتان ىزدەگەن ەكەنسىز، نەگە اعىلشىن تىلىندەگى ونلاين مەكتەپتەردى تاڭداماسقا؟

مەرۋەرت حۋساينوۆا،

«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.

فوتو: اشىق دەرەككوزدەن الىندى. 

پىكىرلەر