مەن العاش رەت جۇماتاي اقىنمەن 1983 جىلى تانىستىم. الماتىعا ەندى-ەندى عانا ۇيرەنىسە باستاعان كەزىم ەدى، ءبىر توپ «جاس پەرى» جازۋشىلار وداعىنا الدەبىر جيىنعا كەلە قالدىق. «انە، جۇماتاي جاقىپباەۆ دەگەن انا كىسى» دەپ نۇسقادى قاسىمداعىلاردىڭ ءبىرى. مەن بۇعان دەيىن اقىن اعانىڭ جىرلارىنا قانىق بولعانىممەن، جۇزدەسىپ كورمەگەن ەدىم، قۋانىپ كەتتىم. قاسىنا جەتىپ بارىپ، يىعىنان قاعىڭقىراپ توقتاتتىم: «جۇماتاي جاقىپباەۆ دەگەن ءسىز ەكەنسىز عوي»، – دەپپىن قۋانعاننان الاڭعاسارلانىپ كەتكەنىمدى سەزبەي. «ءيا، – دەدى جۇماعاڭ ادەمى جىميىپ، – قالاي، ۇلكەن جىگىت بولىپپىن با؟». مەن ءوز قىلىعىما ىڭعايسىزدانىپ: «تانىسايىن دەپ ەدىم، جۇماعا» دەدىم. تانىستىق. سول كۇننەن باستاپ ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن جۇبىمىز جازىلعان جوق دەسە بولار.
جۇماعاڭنىڭ ومىردەگى ءبىتىم-بولمىسى مەن ءجۇرىس-تۇرىسى قانداي ەرەكشە بولسا، ولەڭدەگى وزىندىك ورنەگى ءتىپتى ءتىل جەتپەستەي تىلسىم ەدى. ونىڭ ولەڭدەرىن العاش سەمەيدە ءجۇرىپ وقىعانىمدا، بالا كۇنىمدە تولەگەن جىرلارىنا تاڭدانعانىمنان كەم اسەردە بولعانىم جوق. جاندى جادىلاپ، سەزىمدى سيقىرلايتىن مۇنداي ولەڭدەر، جاسىراتىنى جوق، قازاق پوەزياسىندا تىم ازشىلىق قوي. جۇماتاي پوەزياسى – قۇدىرەتى قۇپيا دۇنيە. سوندىقتان بولار، ونىڭ ولەڭدەرىنىڭ جۇمباق سىرىن جۇرتقا جەتكىزىپ بەرە الاتىن سىنشى قازاقتا ءالى بولا قويعان جوق. بۇل ءسوزىم كەيبىرەۋگە كەلىسسىز كورىنسە دە، كوزىم كورمەگەن سوڭ كوڭىلىم سەنبەيتىنى – اقيقات. ارينە، بۇعان وسى كۇنگە دەيىن سىندارلى سىنىمىزدىڭ جوقتىعى دا، سىنشىلارىمىزدىڭ ولەڭ دۇنيەسىنە تەرەڭدەپ بارا الماي، بەتىنەن قالقىپ كەتەتىنى دە سەبەپكەر.
جۇماتاي اقىن وزىنە ءوزى قاتال سىنشى ەدى. ولەڭىنىڭ ناعىز ولەڭ ەكەنىنە ابدەن كوزىن جەتكىزىپ الماي تۇرىپ، ول تۋرالى ءتىسىنىڭ جىگىن اشىپ سىر ايتپايتىن. ول ولەڭنىڭ سىرتقى سيپاتى مەن ىشكى ءمانىن جىمداستىرىپ قانا قويماي، وعان ەرەكشە ءبىر نازىك مۋزىكالىق دىبىستاردى ارالاستىرىپ جىبەرەتىن، اربىر سوزگە عانا ەمەس، اربىر
دىبىسقا دا مۇقيات ءمان بەرەتىن. ول ءوز ولەڭىنىڭ ءبىتىم-بولمىسىنا سالدىر-سالاق قارايتىن اقىنداردى «مەتاللوم تيەگەن ماشينەگە» تەڭەيتىن. جۇماعاڭ بىردە ماعان: «سەندە ءبىر كەمشىلىك بار، قاتاڭ دىبىستاردى، قۇلاققا ۇرىپ تۇراتىن سوزدەردى قولدانباۋعا امالىڭ قالماعان كەزدە عانا قولدان. جۇمساق، اۋەزدى سوزدەر تەز جۇتىلادى، كىسىنى شارشاتپايدى» – دەپ اقىل ايتتى...
ەسىمنەن كەتپەيدى، جۇماعاڭ «گۇل. قاسيدا» دەگەن ولەڭ جازىپ، ونى بىزگە تىم شابىتتى كۇيدە وقىپ بەردى. اسىرەسە، وسى ولەڭدەگى ماعان قاتتى ۇناعانى «ول – ءبىر شىنى سۇتكە سالعان سۋرەتتەي، ول – ءبىر قۇشاق مۋزىكاداي كۇناسىز» دەگەن جولدار ەدى. مەن وسى ولەڭنىڭ ماشينكاعا باسىلعان ءبىر داناسىن ۇيدەگى ايناعا جاپسىرىپ قويىپ ەدىم. ويىم – ايناعا اركىم قارايدى عوي، وزىنە قاراعاندا ولەڭدى دە وقىسىن، -دەگەندىك ەدى.
سول ولەڭ ۇزاق تۇردى. ونى جۇماعاڭنىڭ ءوزى دە كورىپ، ءماز بولىپ قۋانعانى ەسىمدە...
مەن ءوزىمنىڭ اياۋلى اقىن اعامنىڭ اي ماڭدايىن، ايالى، ويلى كوزدەرىن، جۇمساق تا نۇرلى ءجۇزىن ەڭ سوڭعى رەت قايتىس بولارىنان ون ءبىر كۇن بۇرىن اۋرۋحانادا جاتقانىمدا كوردىم. كوڭىلىمدى سۇراي كەلىپ، كوپ اقىلىن ايتىپ كەتىپ ەدى سوندا.
ەندى تۇسىمدە عانا كورەمىن...
ابۋباكىر قايران،
ادىرنا ۇلتتىق پورتالى
