Men alǵash ret Jumataı aqynmen 1983 jyly tanystym. Almatyǵa endi-endi ǵana úırenise bastaǵan kezim edi, bir top «jas peri» Jazýshylar odaǵyna áldebir jıynǵa kele qaldyq. «Áne, Jumataı Jaqypbaev degen ana kisi» dep nusqady qasymdaǵylardyń biri. Men buǵan deıin aqyn aǵanyń jyrlaryna qanyq bolǵanymmen, júzdesip kórmegen edim, qýanyp kettim. Qasyna jetip baryp, ıyǵynan qaǵyńqyrap toqtattym: «Jumataı Jaqypbaev degen siz ekensiz ǵoı», – deppin qýanǵannan alańǵasarlanyp ketkenimdi sezbeı. «Iá, – dedi Jumaǵań ádemi jymıyp, – Qalaı, úlken jigit bolyppyn ba?». Men óz qylyǵyma yńǵaısyzdanyp: «Tanysaıyn dep edim, Jumaǵa» dedim. Tanystyq. Sol kúnnen bastap ómiriniń sońyna deıin jubymyz jazylǵan joq dese bolar.
Jumaǵańnyń ómirdegi bitim-bolmysy men júris-turysy qandaı erekshe bolsa, óleńdegi ózindik órnegi tipti til jetpesteı tylsym edi. Onyń óleńderin alǵash Semeıde júrip oqyǵanymda, bala kúnimde Tólegen jyrlaryna tańdanǵanymnan kem áserde bolǵanym joq. Jandy jadylap, sezimdi sıqyrlaıtyn mundaı óleńder, jasyratyny joq, qazaq poezııasynda tym azshylyq qoı. Jumataı poezııasy – qudireti qupııa dúnıe. Sondyqtan bolar, onyń óleńderiniń jumbaq syryn jurtqa jetkizip bere alatyn synshy qazaqta áli bola qoıǵan joq. Bul sózim keıbireýge kelissiz kórinse de, kózim kórmegen soń kóńilim senbeıtini – aqıqat. Árıne, buǵan osy kúnge deıin syndarly synymyzdyń joqtyǵy da, synshylarymyzdyń óleń dúnıesine tereńdep bara almaı, betinen qalqyp ketetini de sebepker.
Jumataı aqyn ózine ózi qatal synshy edi. Óleńiniń naǵyz óleń ekenine ábden kózin jetkizip almaı turyp, ol týraly tisiniń jigin ashyp syr aıtpaıtyn. Ol óleńniń syrtqy sıpaty men ishki mánin jymdastyryp qana qoımaı, oǵan erekshe bir názik mýzykalyq dybystardy aralastyryp jiberetin, árbir sózge ǵana emes, árbir
dybysqa da muqııat mán beretin. Ol óz óleńiniń bitim-bolmysyna saldyr-salaq qaraıtyn aqyndardy «metallom tıegen máshınege» teńeıtin. Jumaǵań birde maǵan: «Sende bir kemshilik bar, qatań dybystardy, qulaqqa uryp turatyn sózderdi qoldanbaýǵa amalyń qalmaǵan kezde ǵana qoldan. Jumsaq, áýezdi sózder tez jutylady, kisini sharshatpaıdy» – dep aqyl aıtty...
Esimnen ketpeıdi, Jumaǵań «Gúl. Qasıda» degen óleń jazyp, ony bizge tym shabytty kúıde oqyp berdi. Ásirese, osy óleńdegi maǵan qatty unaǵany «Ol – bir shyny sútke salǵan sýretteı, ol – bir qushaq mýzykadaı kúnásiz» degen joldar edi. Men osy óleńniń mashınkaǵa basylǵan bir danasyn úıdegi aınaǵa japsyryp qoıyp edim. Oıym – aınaǵa árkim qaraıdy ǵoı, ózine qaraǵanda óleńdi de oqysyn, -degendik edi.
Sol óleń uzaq turdy. Ony Jumaǵańnyń ózi de kórip, máz bolyp qýanǵany esimde...
Men ózimniń aıaýly aqyn aǵamnyń aı mańdaıyn, aıaly, oıly kózderin, jumsaq ta nurly júzin eń sońǵy ret qaıtys bolarynan on bir kún buryn aýrýhanada jatqanymda kórdim. Kóńilimdi suraı kelip, kóp aqylyn aıtyp ketip edi sonda.
Endi túsimde ǵana kóremin...
Ábýbákir QAIRAN,
Adyrna ulttyq portaly
