ساكەن مايعازيەۆ - وزىنەن كەيىنگى بۋىنعا ۇلگى بولىپ، تالاي جاستىڭ ونەرگە كەلۋىنە ىقپال ەتكەن ءانشى. ول ۇنەمى ەلىمىزدە بولىپ جاتقان كەز كەلگەن ءتۇيىتكىلدى ماسەلەگە ازاماتتىق پىكىرىن ءبىلدىرىپ، قايىرىمدىلىق سەكىلدى يگى ىستەردىڭ باسىندا جۇرەدى. «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى قوعام بەلسەندىسىمەن بولعان سۇحباتتى نازارلارىڭىزعا ۇسىنادى.
- ساكەن اعا، العاشقى سۇراقتى ەلىمىزدە بولىپ جاتقان احۋالدان باستاساق. ءسىزدىڭ ويىڭىزشا ءبىزدىڭ مەملەكەت ىندەتپەن كۇرەسۋگە دايىن بولدى ما؟ جالپى پاندەمياعا بايلانىستى ويىڭىز قانداي؟
- بۇل ىندەتكە تەك ءبىزدىڭ قازاقستان ەمەس، جالپى الەم دايىن بولمادى عوي. كوروناۆيرۋس الپاۋىت ەلدەردىڭ ءوزىن ەسەڭگىرەتتى. وتكەندە بىرەۋ قالجىنداپ «COVID-19-دىڭ كەلەتىنىن بىردە-ءبىر كورىپكەل ايتپادى عوي»،-دەپ ەدى. سول سەكىلدى بۇل الەمدىك پاندەميانىڭ بولاتىنىن ەشكىم بىلمەدى، ونى ءتىپتى كۇتپەدى. ءبىر جاعىنان اللا تاعالا نەنىڭ قايىرلى ەكەنىن ءبىلۋشى. ۆيرۋس مەملەكەت بولىپ ودان ءارى نىعايۋىمىزعا، ىزدەنىستىڭ جولىنا تۇسىمىزگە، تاۋبەگە كەلۋىمىزگە سەبەپكەر بولعانداي. ول بارلىعىمىزعا ءبىر ورىندا تۇرىپ قالماي، العا جىلجۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىندىردى. دەسە دە، وسى ءبىر قىسقا ۋاقىتتا كوپتەگەن ءىرى تۇلعالارىمىزدان ايىرىلىپ قالدىق. بۇگىندە ولاردىڭ ورىندارى ويسىرىپ تۇر. الايدا، ادامنىڭ ايتقانى ەمەس، اللانىڭ دەگەنى بولادى. ادام بالاسى اللا تاعالانىڭ ولشەپ بەرگەن عۇمىرىنان ءبىر مينۋت ارتىق يا ءبىر مينۋت كەم ءومىر سۇرمەيدى. سول سەبەپتى, ءشۇبا كەلتىرىپ، كۇپىرشىلىك ايتۋعا حاقىمىز جوق. دۇعا-تىلەگىمىزدە ەندىگى قالعان ەل جۇرتىمىزدىڭ امان بولۋىن تىلەيمىز. وسى ءبىر كەزەڭدە جاندارىن شۇبەرەككە ءتۇيىپ, ۆيرۋسپەن كۇرەسىپ جۇرگەن اق حالاتتى ابزال جاندارعا العىس ايتامىز. اللا ىندەتتەن ءتورت كوزىمىز تۇگەل، امان-ەسەن شىعۋىمىزدى ءناسىپ ەتسىن.
- حالىقتىڭ ناعىز اۋىزبىرشىلىگى سىنالار شاقتا ءبىز ءوزارا جۇمىلا الدىق پا؟
- حالقىمىزدا جىلۋ جيناۋ، اسار سىندى داستۇرلەر بۇرىننان بار عوي. سونىمەن قاتار، بيىلعى جىلدى ۆولونتەرلار جىلى دەپ جاريالادىق. ۆيرۋسپەن كۇرەسۋدە قانشاما ادام ءوزارا بىرىگىپ، قايىرىمدى ءىستەر جاسادى. ەلىمىزدە وتتەگى اپپاراتتارى تاپشى بولعان كەزدە «شۇعىلا», «زەكەت» قورلارى، اينۇر تۇرسىنباەۆا، داۋلەت تولەۋتايۇلى سەكىلدى بەلسەندىلەر بىلەك سىبانا اقشا جيناۋعا كىرىستى. سونىمەن قاتار، BI Group, SemeyCement سىندى ءىرى كومپانيالار مەن كاسىپكەرلەر قوماقتى قارجى اۋداردى. ولاردىڭ اراسىندا اتتارىن ايتپاۋدى وتىنگەندەرى دە بار. وسىلايشا 4000 دانا وتتەگى اپپاراتىن ساتىپ الۋعا جەتەرلىك قارجى جينالدى. وسىنىڭ ءوزى ءبىزدىڭ اۋىزبىرشىلىگىمىزدى بىلدىرەدى دەپ ويلايمىن. جالپى سۋ تاسقانى كەزىندە دە، ارىستا جارىلىس بولعاندا دا ءبىزدىڭ حالىق ءوزارا جۇمىلىپ،زارداپ شەككەندەرگە كومەك كورسەتتى. الداعى ۋاقىتتا بىرلىگىمىزدى جوعالتىپ الماي, ونى وسكەلەڭ ۇرپاققا ۇلگى رەتىندە كورسەتۋىمىز كەرەك.
- كۇنى كەشە الماتىلىق دارىگەرلەرگە ءبىر توننا قىمىز تاراتتىڭىز. نە سەبەپتى بۇل سۋسىندى تاراتۋدى ءجون كوردىڭىز? وسى ورايدا «شۇعىلا» قورى تۋرالى دا ايتا كەتسەڭىز.
- مىنا ءبىر قيىن كەزەڭدە قول قۋسىرىپ، شەت قالمايىق دەپ «شۇعىلا» قورىمەن بىرىكتىك. قورعا ونەردەگى قانشاما ازاماتتار مەن ازاماتشالار اتسالىستى. قارلىعاشتىڭ قاناتىمەن سۋ سەپكەندەي بولسا داكومەكتەسەيىك دەگەن نيەتپەن ەرعالي ءابدىرايىموۆ، مەيرامبەك ۇشەۋىمىز اقىلداسا وتىرا، ەسەپشوت اشتىق. اللاعا شۇكىر، 10 ميلليون تەڭگە قارجى جينالدى. ءبىر ادامعا كومەكتەسۋدىڭ ءوزى - ۇلكەن ساۋاپ. ال قىمىز تاراتۋعا كەلەتىن بولساق، بۇل سۋسىن ءبىزدىڭ بابامىزدان قالعان مۇرا عوي. مەديتسينا قىمىزدىڭ وراسان زور پايداسىن الدەقاشان دالەلدەپ قويدى. وسىلايشا، كۇنى-ءتۇنى ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن دارىگەرلەرىمىزگە كۇش قۋات بەرىپ،قولىمىزدان كەلگەنشە قولداعىمىز كەلدى.
- جاقىندا قىمىز ساتۋ كاسىبىن قولعا الدىڭىز. ۇلتتىق سۋسىنىمىزدى ناسيحاتتاۋ يدەياسى قالاي كەلدى؟
- قىمىز – ۇلى دالانىڭ ۇلى قازىناسى. مەن حالىققا پايداسى بار حالال ونىمدەردى شىعارۋمەن عانا اينالىسامىن. ءبىر وتىرىستا قىمىزىمىزدى ىشكەن قارىنداسىمىز «اعا، قىمىزىڭىز ءسان ەكەن»،- دەپ ەدى. سودان بەرى قىمىزدىڭ اتىن«ساكەننەن ءسان قىمىز» دەپ اتاپ كەتتىك. قازىرگى تاڭدا ۇلتتىق سۋسىنىمىزدى ناسيحاتتاپ، تابيعي تازا ءونىمدى حالىققا ۇسىنۋدى قولعا العان جايىمىز بار.
- ال قايىرىمدىلىق شارالارىنا بالاڭىزدى ەرتىپ جۇرەسىز بە؟
- ارينە، قايىرىمدىلىق جاساردا بالام قاسىمدا جۇرەدى. تەك سوزبەن ايتا بەرمەي، ءىس جۇزىندە دە كورسەتىپ، ەرتىپ باراتىن جەرلەرىم وتە كوپ. بيزنەسىمنىڭ از-كوپ جۇمىستارىن اتقاراردا ۇلىمنىڭ كەڭەستەرىنە جۇگىنەمىن. قانشا دەگەنمەن، جاستار زاماناۋي تۇرعىدان ويلايدى عوي. ەكەۋمىز ءبىر-بىرىمىزگە اقىلشىمىز دەپ ايتسام دا بولادى. ەلىمىزدە «ءاۋپ» دەپ دەمەپ جىبەرسەك، وزدەرى ءارى قاراي الىپ كەتەتىن العىر جاستار كوپ. جاقىندا سونداي جاندارعا كومەكتەسۋ ماقساتىندا كىشىگىرىم ءبىر بايقاۋ جاريالادىم. وعان اللا قالاسا بالامدى دا ەرتىپ بارماقپىن.
- يگى ىسپەن اينالىسىپ جۇرگەن جانداردىڭ ىشىنەن كىمدەردىڭ ەسىمىن ەرەكشە اتاي الاسىز؟
- ەندى ادامدى الالاۋعا بولمايتىن شىعار. «جومارتتىڭ قولىن جوقتىق بايلايدى»،- دەيدى. كوپ ادام شاماسى كەلگەنىنشە كومەكتەسەدى. سوندىقتان دا تەك وسىنداي ادامدار جاقسىلىق جاسايدى، قالعاندارى قول قۋسىرىپ وتىرادى دەپ ايتا المايمىن. جالپى ادامعا كۇلىپ قاراۋدىڭ ءوزى جاقسىلىق جاساۋدىڭ تورەسى بولىپ سانالادى عوي. جىميۋ - سۇننەت. جاقسىلىق تەك ماتەريالدىق تۇرعىدان كومەك بەرۋمەن ولشەنبەيتىنىن ۇمىتپاۋ كەرەك. اتا-اناڭنىڭ بابىن تابۋدىڭ ءوزى، كورشىڭمەن جاقسى قارىم-قاتىناستا بولۋدىڭ ءوزى ۇلكەن ساۋاپتى ءىس بولىپ سانالادى. سول سەبەپتى جاقسىلىق جاساپ جارىسايىق دەگىم كەلەدى.
- جالپى ءسىزدىڭ تۇسىگىڭىزدەگى جاقسى ادام قانداي قاسيەتتەرگە يە؟
- جاقسى ادامدى قىزمەتىنە قاراپ ەمەس، جاساعان ىسىنە قاراپ تانيمىز. ءوز باسىم كەز كەلگەن اداممەن امانداسىپ وتۋگە تىرىسامىن. مەن ءۇشىن ادامنىڭ مانسابى مەن دۇنيەسى ماڭىزدى ەمەس. ادام قانداي قىزمەتتە بولسا دا كىشىپەيىلدىگىن جوعالتپاۋ كەرەك. كەزىندە قوناەۆ اتامىز كابينەتىنە كىم كەلسە دە ورنىنان تىك تۇرىپ امانداسقان. مەن ءبىر ۇلكەن تويحانانىڭ اۆتوتۇراعىندا جۇمىس جاسايتىن ازاماتتى بىلەمىن. اعامىز مەنى كورگەندە «ساكەن، قازاقتىڭ جەرى تالاسقا تۇسكەندە، بىردەن-ءبىر باس كوتەرگەن ازاماتتىڭ ءبىرى بولدىڭ. سول سەبەپتى، كولىگىڭدى قويۋعا جەر تابىلماي قالماسىن دەپ جۇما، سەنبى، جەكسەنبى كۇندەرى ساعان ورىن الىپ قويامىن»،- دەيدى. اعامىزدىڭ اق پەيىلىنە، كوڭىلىنە ەرىكسىز ريزا بولاسىڭ! قاراپايىمدىق - ەڭ قۇندى دۇنيە. اللا تاعالانىڭ الدىندا بارلىعىمىز دا بىردەيمىز. ونى ەشقاشان ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. جاقسى ادام اكەسىن قاستەرلەپ، اناسىن ارداقتاۋى ءتيىس. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، جاقسى ادام - ۇنەمى شۇكىرشىلىك ايتىپ، تاۋبەسىنە كەلىپ جۇرەتىن ادام.
- كوروناۆيرۋستى جەڭگەننەن كەيىن قوعامىمىز وزگەرىپ، ادامدار مەيىرىمدىرەك بولا باستايدى دەپ ويلايسىز با؟
- اي،قايدام (كۇلىپ). اللا تاعالا ادام بالاسىن ۇمىتشاق ەتىپ جاراتقان عوي. ءبىز ىندەتتى جەڭگەننەن سوڭ، بۇرىنعى قالپىمىزعا كەلىپ، ەركىندىكپەن ەركەلەپ كەتەتىن سياقتىمىز دەپ تە ويلايمىن. دەسە دە، اشتىقتا جەگەن قۇيقانىڭ ءدامى اۋىزدان كەتپەيدى. مىنا ءبىر وقيعانى ايتا كەتەيىن. ونەر ادامدارى ناۋرىز، ءساۋىر ايلارىندا كاسىپكەرلەرمەن بىرىگىپ، كوپتەگەن جوبالار جاسادى. ءۇي-ءۇيدى ارالاعان كەزدە كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەردىڭ باستارىنان سيپاپ، قازاقتىڭ نار تۇلعاسىنا اينالسىن دەگەن نيەتپەن باتامىزدى بەردىك. ولارمەن ويناپ-كۇلىپ، كوڭىلدەرىن اۋلاۋعا تىرىستىق. ەرتەڭ سول بالاپاندار قايىرىمدى ادام بولىپ وسسە، ەلىمىزدە مۇقتاج جاندار قالمايتىن ەدى دەپ ويلايمىن. ارينە، وسى تۇستا كوروناۆيرۋس ءبىزدى بىرىكتىرە الدى.
- اعا بۋىن رەتىندە ارتىڭىزدان ەرگەن وسكەلەڭ ۇرپاققا ايتار تىلەگىڭىز بولسا..
- «ساۋساق بىرىكپەي، ينە ىلىكپەيدى» دەگەن ماقالدى ۇنەمى العا تارتىپ، ۇرانداتىپ جۇرەمىن. ءبىز ءبىر ءبۇتىن ەل بولۋىمىز قاجەت. يدەيالارىمىزدى ءبىر ارناعا توعىستىرساق، ءبىراز دۇنيەنى جاساي الامىز. «قىز جىبەك» فيلمىندەگى «سول جەرگە سىيماي جۇرگەن جوقپىز، سىيىسا الماي جۇرگەن جوقپىز با؟!» – دەگەن ءسوز ءالى دە وزەكتىلىگىن جويعان جوق. مەن الەۋمەتتىك جەلىدە ءسوز تالاستىرىپ، بەلدەن تومەن باعدارلامالاردى تالقىلايتىنىمىزعاۋايىمدايمىن. ءبىز كەرىسىنشە جاقسىلىققا جارشى بولۋىمىز كەرەك. ۇلى حالىق ەكەنىمىزدى كورسەتۋ ءۇشىن بىرىگۋ قاجەت. وسى ورايدا ەلباسىنىڭ «قازاق تاريحىندا ءبىز ۇيالاتىن ەشتەڭە جوق» دەگەن ءسوزى ويعا ورالادى. اللاعا شۇكىر، كەز كەلگەن ەلدىڭ الدىندا ءجۇزىمىز جارىق. بىزگە تەك اۋىزبىرشىلىك جەتپەيدى. اللا بەيبىت ەلدە باياندى عۇمىر كەشۋدى ءناسىپ ەتسىن!
- سۇحباتىڭىزعا راقمەت! امان بولىڭىز!
اڭگىمەلەسكەن: ديانا اسانوۆا،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
Басқалармен бөлісе отырыңыз
