Sáken MAIǴAZIEV: Saýsaq birikpeı, ıne ilikpeıdi

07.08.2020

3990

Sáken Maıǵazıev - ózinen keıingi býynǵa úlgi bolyp, talaı jastyń ónerge kelýine yqpal etken ánshi. Ol únemi elimizde bolyp jatqan kez kelgen túıitkildi máselege azamattyq pikirin bildirip, qaıyrymdylyq sekildi ıgi isterdiń basynda júredi. «Adyrna» ulttyq portaly qoǵam belsendisimen bolǵan suhbatty nazarlaryńyzǵa usynady.

- Sáken aǵa, alǵashqy suraqty elimizde bolyp jatqan ahýaldan bastasaq. Sizdiń oıyńyzsha bizdiń memleket indetpen kúresýge daıyn boldy ma? Jalpy pandemııaǵa baılanysty oıyńyz qandaı?

- Bul indetke tek bizdiń Qazaqstan emes, jalpy álem daıyn bolmady ǵoı. Koronavırýs alpaýyt elderdiń ózin eseńgiretti. Ótkende bireý qaljyndap «COVID-19-dyń keletinin birde-bir kóripkel aıtpady ǵoı»,-dep edi. Sol sekildi bul álemdik pandemııanyń bolatynyn eshkim bilmedi, ony tipti kútpedi. Bir jaǵynan Alla Taǵala neniń qaıyrly ekenin bilýshi. Vırýs memleket bolyp odan ári nyǵaıýymyzǵa, izdenistiń jolyna túsimizge, táýbege kelýimizge sebepker bolǵandaı. Ol barlyǵymyzǵa bir orynda turyp qalmaı, alǵa jyljý kerektigin túsindirdi. Dese de, osy bir qysqa ýaqytta kóptegen iri tulǵalarymyzdan aıyrylyp qaldyq. Búginde olardyń oryndary oısyryp tur. Alaıda, adamnyń aıtqany emes, Allanyń degeni bolady. Adam balasy Alla Taǵalanyń ólshep bergen ǵumyrynan bir mınýt artyq ıa bir mınýt kem ómir súrmeıdi. Sol sebepti, shúbá keltirip, kúpirshilik aıtýǵa haqymyz joq. Duǵa-tilegimizde endigi qalǵan el jurtymyzdyń aman bolýyn tileımiz. Osy bir kezeńde jandaryn shúberekke túıip, vırýspen kúresip júrgen aq halatty abzal jandarǵa alǵys aıtamyz. Alla indetten tórt kózimiz túgel, aman-esen shyǵýymyzdy násip etsin.

- Halyqtyń naǵyz aýyzbirshiligi synalar shaqta biz ózara jumyla aldyq pa?

- Halqymyzda jylý jınaý, asar syndy dástúrler burynnan bar ǵoı. Sonymen qatar, bıylǵy jyldy volonterlar jyly dep jarııaladyq. Vırýspen kúresýde qanshama adam ózara birigip, qaıyrymdy ister jasady. Elimizde ottegi apparattary tapshy bolǵan kezde «Shuǵyla», «Zeket» qorlary, Aınur Tursynbaeva, Dáýlet Tóleýtaıuly sekildi belsendiler bilek sybana aqsha jınaýǵa kiristi. Sonymen qatar, BI Group, SemeyCement syndy iri kompanııalar men kásipkerler qomaqty qarjy aýdardy. Olardyń arasynda attaryn aıtpaýdy ótingenderi de bar. Osylaısha 4000 dana ottegi apparatyn satyp alýǵa jeterlik qarjy jınaldy. Osynyń ózi bizdiń aýyzbirshiligimizdi bildiredi dep oılaımyn. Jalpy sý tasqany kezinde de, Arysta jarylys bolǵanda da bizdiń halyq ózara jumylyp,zardap shekkenderge kómek kórsetti. Aldaǵy ýaqytta birligimizdi joǵaltyp almaı, ony óskeleń urpaqqa úlgi retinde kórsetýimiz kerek.

- Kúni keshe almatylyq dárigerlerge bir tonna qymyz tarattyńyz. Ne sebepti bul sýsyndy taratýdy jón kórdińiz? Osy oraıda «Shuǵyla» qory týraly da aıta ketseńiz.

- Myna bir qıyn kezeńde qol qýsyryp, shet qalmaıyq dep «Shuǵyla» qorymen biriktik. Qorǵa ónerdegi qanshama azamattar men azamatshalar atsalysty. Qarlyǵashtyń qanatymen sý sepkendeı bolsa dakómekteseıik degen nıetpen Erǵalı Ábdiraıymov, Meırambek úsheýimiz aqyldasa otyra, esepshot ashtyq. Allaǵa shúkir, 10 mıllıon teńge qarjy jınaldy. Bir adamǵa kómektesýdiń ózi - úlken saýap. Al qymyz taratýǵa keletin bolsaq, bul sýsyn bizdiń babamyzdan qalǵan mura ǵoı. Medıına qymyzdyń orasan zor paıdasyn áldeqashan dáleldep qoıdy. Osylaısha, kúni-túni eńbek etip júrgen dárigerlerimizge kúsh qýat berip,qolymyzdan kelgenshe qoldaǵymyz keldi.

- Jaqynda qymyz satý kásibin qolǵa aldyńyz. Ulttyq sýsynymyzdy nasıhattaý ıdeıasy qalaı keldi?

- Qymyz – uly dalanyń uly qazynasy. Men halyqqa paıdasy bar halal ónimderdi shyǵarýmen ǵana aınalysamyn. Bir otyrysta qymyzymyzdy ishken qaryndasymyz «Aǵa, qymyzyńyz sán eken»,- dep edi. Sodan beri qymyzdyń atyn«Sákennen sán qymyz» dep atap kettik. Qazirgi tańda ulttyq sýsynymyzdy nasıhattap, tabıǵı taza ónimdi halyqqa usynýdy qolǵa alǵan jaıymyz bar.

- Al qaıyrymdylyq sharalaryna balańyzdy ertip júresiz be?

- Árıne, qaıyrymdylyq jasarda balam qasymda júredi. Tek sózben aıta bermeı, is júzinde de kórsetip, ertip baratyn jerlerim óte kóp. Bıznesimniń az-kóp jumystaryn atqararda ulymnyń keńesterine júginemin. Qansha degenmen, jastar zamanaýı turǵydan oılaıdy ǵoı. Ekeýmiz bir-birimizge aqylshymyz dep aıtsam da bolady. Elimizde «áýp» dep demep jibersek, ózderi ári qaraı alyp ketetin alǵyr jastar kóp. Jaqynda sondaı jandarǵa kómektesý maqsatynda kishigirim bir baıqaý jarııaladym. Oǵan Alla qalasa balamdy da ertip barmaqpyn.

- Igi ispen aınalysyp júrgen jandardyń ishinen kimderdiń esimin erekshe ataı alasyz?

- Endi adamdy alalaýǵa bolmaıtyn shyǵar. «Jomarttyń qolyn joqtyq baılaıdy»,- deıdi. Kóp adam shamasy kelgeninshe kómektesedi. Sondyqtan da tek osyndaı adamdar jaqsylyq jasaıdy, qalǵandary qol qýsyryp otyrady dep aıta almaımyn. Jalpy adamǵa kúlip qaraýdyń ózi jaqsylyq jasaýdyń tóresi bolyp sanalady ǵoı. Jymııý - súnnet. Jaqsylyq tek materıaldyq turǵydan kómek berýmen ólshenbeıtinin umytpaý kerek. Ata-anańnyń babyn tabýdyń ózi, kórshińmen jaqsy qarym-qatynasta bolýdyń ózi úlken saýapty is bolyp sanalady. Sol sebepti jaqsylyq jasap jarysaıyq degim keledi.

- Jalpy sizdiń túsigińizdegi jaqsy adam qandaı qasıetterge ıe?

- Jaqsy adamdy qyzmetine qarap emes, jasaǵan isine qarap tanımyz. Óz basym kez kelgen adammen amandasyp ótýge tyrysamyn. Men úshin adamnyń mansaby men dúnıesi mańyzdy emes. Adam qandaı qyzmette bolsa da kishipeıildigin joǵaltpaý kerek. Kezinde Qonaev atamyz kabınetine kim kelse de ornynan tik turyp amandasqan. Men bir úlken toıhananyń avtoturaǵynda jumys jasaıtyn azamatty bilemin. Aǵamyz meni kórgende «Sáken, qazaqtyń jeri talasqa túskende, birden-bir bas kótergen azamattyń biri boldyń. Sol sebepti, kóligińdi qoıýǵa jer tabylmaı qalmasyn dep juma, senbi, jeksenbi kúnderi saǵan oryn alyp qoıamyn»,- deıdi. Aǵamyzdyń aq peıiline, kóńiline eriksiz rıza bolasyń! Qarapaıymdyq - eń qundy dúnıe. Alla Taǵalanyń aldynda barlyǵymyz da birdeımiz. Ony eshqashan umytpaýymyz kerek. Jaqsy adam ákesin qasterlep, anasyn ardaqtaýy tıis. Bir sózben aıtqanda, jaqsy adam - únemi shúkirshilik aıtyp, táýbesine kelip júretin adam.

- Koronavırýsty jeńgennen keıin qoǵamymyz ózgerip, adamdar meıirimdirek bola bastaıdy dep oılaısyz ba?

- Aı,qaıdam (kúlip). Alla Taǵala adam balasyn umytshaq etip jaratqan ǵoı. Biz indetti jeńgennen soń, burynǵy qalpymyzǵa kelip, erkindikpen erkelep ketetin sııaqtymyz dep te oılaımyn. Dese de, ashtyqta jegen quıqanyń dámi aýyzdan ketpeıdi. Myna bir oqıǵany aıta keteıin. Óner adamdary naýryz, sáýir aılarynda kásipkerlermen birigip, kóptegen jobalar jasady. Úı-úıdi aralaǵan kezde kishkentaı búldirshinderdiń bastarynan sıpap, qazaqtyń nar tulǵasyna aınalsyn degen nıetpen batamyzdy berdik. Olarmen oınap-kúlip, kóńilderin aýlaýǵa tyrystyq. Erteń sol balapandar qaıyrymdy adam bolyp ósse, elimizde muqtaj jandar qalmaıtyn edi dep oılaımyn. Árıne, osy tusta koronavırýs bizdi biriktire aldy.

- Aǵa býyn retinde artyńyzdan ergen óskeleń urpaqqa aıtar tilegińiz bolsa..

- «Saýsaq birikpeı, ıne ilikpeıdi» degen maqaldy únemi alǵa tartyp, urandatyp júremin. Biz bir bútin el bolýymyz qajet. Ideıalarymyzdy bir arnaǵa toǵystyrsaq, biraz dúnıeni jasaı alamyz. «Qyz Jibek» fılmindegi «Sol jerge syımaı júrgen joqpyz, syıysa almaı júrgen joqpyz ba?!» – degen sóz áli de ózektiligin joıǵan joq. Men áleýmettik jelide sóz talastyryp, belden tómen baǵdarlamalardy talqylaıtynymyzǵaýaıymdaımyn. Biz kerisinshe jaqsylyqqa jarshy bolýymyz kerek. Uly halyq ekenimizdi kórsetý úshin birigý qajet. Osy oraıda Elbasynyń «qazaq tarıhynda biz uıalatyn eshteńe joq» degen sózi oıǵa oralady. Allaǵa shúkir, kez kelgen eldiń aldynda júzimiz jaryq. Bizge tek aýyzbirshilik jetpeıdi. Alla beıbit elde baıandy ǵumyr keshýdi násip etsin!

- Suhbatyńyzǵa raqmet! Aman bolyńyz!

Áńgimelesken: Dıana ASANOVA,

«Adyrna» ulttyq portaly

Facebook - парақшамызға жазылыңыз!