قازاقستاندىق ەۋرازيا-1 ارناسى رەيتينگ قۋدىڭ جولىنا ءتۇستى مە، سوڭعى ۋاقىتتا توك شوۋلار مەن ءتۇرلى كەرەكتى كەرەكسىز باعدارلامالار سانىن ارتتىردى. سولاردىڭ ءبىرى جانە جۇرتتىڭ نارازىلىعىن تۋدىرعان، جابىلۋىن تالاپ ەتكەن «نەكە سىرى» باعدارلاماسى.
تەلەارنانىڭ رەسمي سايتىنا نازار سالساڭىز، كوركەمونەر، كوڭىلاشار باعدارلامالارى، گۋمانيتارلىق جانە جاڭالىقتار جانرىن كورەرمەنگە ۇسىناتىنىن ايتادى. ال تەلەديداردى اشساڭىز، سانانى ۋلايتىن، ۇلتتىق قۇندىلىقتان جۇرداي شوۋلاردان كوز سۇرىنەدى.
ارنانىڭ باعدارلامالاۋ ساياساتىندا «اعارتۋشىلىق، زياتكەرلىك، ويىن-ساۋىق جانرىنداعى مادەني باعدارلامالارعا باسىمدىق بەرىلەدى» دەپ كورسەتىلىپتى. «نەكە سىرى» باعدارلاماسىن قاراپ وتىرعان كورەرمەن بۇل باعدارلامانىڭ قانداي جانردا، قانداي باعدارلامالاۋ ساياساتىمەن ۇندەسەتىنىن اجىراتا الماسى ءسوزسىز.
«ءانشى قايراتتىڭ ايەلى جۇرگىزەدى، كەلىن مەن ەنە سىيلاستىعىنىڭ ۇلگىسىن كورسەتىپ، تاجىريبەسىمەن بولىسەدى» دەپ جالاۋلاتا جارنامالاعان بۇل باعدارلاماعا كورەرمەن «توپاس باعدارلاما» دەپ باعا بەردى. كەلىن مەن ەنەنىڭ سىيلاستىعىن وسىلاي "كورسەتسە", باسقا دۇنيەنى باعدارلاما جۇرگىزۋشىسى جۇلدىز قالاي كورسەتپەك؟
جۇرت نەگە «نەكە سىرى» باعدارلاماسىنا «توپاس باعدارلاما» دەپ باعا بەردى؟
رەيتينگ قۋ دەگەن وسى ەكەن دەگەن بە، ارنا باعدارلاما جۇرگىزۋدىڭ تىزگىنىن جۋرناليستيكادان حابارى جوق جۇلدىز ابدىكارىموۆاعا ۇستاتىپتى. قايراتتىڭ ايەلى جۇرگىزەتىن باعدارلاما بولعانى ءۇشىن تەلەديدارعا تەلمىرگەندەر ارتىستەر مەن جاساندىلىققا تۇنعان دۇنيەنى شىنداي ەتكىسى كەلگەندەردىڭ ارەكەتىن انىق بايقادى. ستۋدياعا كەلگەن كەيىپكەرلەردىڭ ءسوز ساپتاۋى مەن جۇرگىزۋشىنىڭ ساۋاتسىز سۇراقتارىنان قۇلاق تۇنادى. انا تىلىندە ساۋاتسىز سويلەيتىندەردى جالپاق جۇرتتىڭ الدىنا شىعارۋ - مەملەكەتتى قۇراۋشى قازاق ۇلتىن سىيلاماۋ ەمەس پە؟
قازاق اۋديتورياسىنىڭ تامىرىن ءدوپ باسامىز دەپ ساناسا كەرەك، نەسيە، القاش كۇيەۋ سىندى تاقىرىپتار تاڭدالىپتى. الايدا باعدارلامادا شىنايىلىقتىڭ شەتى دە جوق. سودان بولسا كەرەك، «نەكە سىرى» ءا دەگەننەن سىن تەزىنە ۇشىرادى. جۇلدىزدىڭ ءبىر سارىنداعى ءۇنى مەن ورىنسىز سۇراقتارى باعدارلامانى ءتىپتى العىسىز ەتىپ تاستاعانىن اڭعارۋ ەش قيىن ەمەس. بۇلاردىڭ ءبارىن ەلەڭ كورمەگەن «نەكە سىرىنىڭ» اۆتورلارى كورەرمەننىڭ توبەسىنەن جاي تۇسكەندەي ەتپەككە تىراشتانعانى سونشا، جۇبايلاردىڭ توسەك قاتىناسىنا قاتىستى تاقىرىبىن تەلەارناعا شىعارادى. جۇرت شۋ ەتتى. مىناداي «توپاس» باعدارلامانى جابۋ كەرەك دەپ اشۋعا دا ءمىندى. تومەندە سول پىكىرلەردىڭ ساناۋلىسىن عانا نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىز:
«جابىلسىن، مىنا توپاس باعدارلاما؟ قازاقتى مازاق ەتۋدى تاعى باستادىڭدار ما؟»
«وتىرىك باعدارلاماعوي،ادامنىن ميىنا كىرىپ شىقپايدى ءتىپتى ەنەسى 68 جاستا كەلىنى 64 جىلعى اپاممەن بىرگە وقىدىم دەيدي، جانە 16 جاستا تۋرمىس قۇردىم دەيدى ەندى كاي ءسوزى شىن؟ كىشكەنە وتىرىكتىدە دۇرىستاپ قۇراستىرۋ كەرەك ەدى»
«ويباي، ەندى تۇراتىن-تۇرمايتىندى، قوسىلعان-قوسىلماعاندى شىعاراتىن بولدىڭدار ما؟»
«تاعى نە قالدى كورسەتىلمەگەن؟»، «قايىن اپكەسى كەلگەنشە سەنىپ وتىر ەدىم، قايىن اپكەسى كەلگەسىن سپەكتاكل سياقتى بولىپ كەتتى. سوزدەرى جاساندى بولىپ كەتتى»
«جۇلدىز، وتە ۇيات، اتا-ەنەڭ قالاي رۇقسات بەردى ەكەن، مىناداي باعدارلامانى جۇرگىزۋگە؟»
«مۋنداي كەنەس ايتكان پسيحولوگ تەگين كەنەس بەرسەدە الماس ەديم.وزين سىيلاماگاسىن وسىلاي بولدى دەگەني نەسي،مىنا پسيولىگتىن وزينە پسيحولوگ كەرەك كوي» دەيدى.
«ۆيرۋستان قورقىپ جۇرسەك، مىنالار دەنە مۇشەسىمەن الىسقانى نەسى؟»
توسەكتى ايتىپ رەيتينگ قۋدىڭ جانتالاسىن كورسەتتى
كۇيەۋىمەن ءبىر جىلدان بەرى توسەكتەس بولا الماي جۇرگەن ايەل ستۋدياعا كومەك سۇراپ كەلىپتى. سويتەدى دە، ونىڭ كۇيەۋى نەگە ايەلىنە جولاماي ءجۇر دەگەن سۇراققا جابىلىپ جاۋاپ ىزدەيدى. باعدارلامانىڭ ساراپشىلارى اكتەر، بلوگەر، رەداكتور، سپورتشى، ۋرولوگ سياقتى تاقىرىپقا قاتىسى شامالى ادامدار. ستۋديا «ايەلىڭمەن توسەكتەس بولۋعا مندەتتىسىڭ» دەگەن سارىنداعى شۋعا تۇنادى. بۇل نە؟ قازاق قاشان جۇبايلاردىڭ جەكە ماسەلەسىنە ارالاسىپ ەدى؟ قاي اتامىز توسەگىنىڭ دۇرىس ەمەسىن ەل تالقىسىنا سالىپ ەدى؟ رەيتينگ قۋدىڭ ءجونى وسى ەكەن دەپ، شەكتەن شىعۋعا بولا ما؟
باعدارلامانىڭ شارىقتاۋ شەگى ستۋدياعا راۋزانىڭ كۇيەۋى ارمان كەلگەندە باستالدى. ءجۇزىن ماسكامەن جاسىرعان ارماندى «يگىلىك» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى مەرۋەرت ايتەنوۆا تۇرپايى سۇراقتارىمەن تۇيرەپ، ءتىپتى «سەن تۇگىلى الپىستاعى اعالارىڭ كۇن سايىن سەكىرىپ جاتقاندا، ساعان نە جوق. ءومىردىڭ ءمانى، ادامنىڭ پارىزى» دەي كەلە، «توسەك قاتىناسى دۇرىس ەمەس ايەل ءدامدى تاماق تا جاساپ بەرمەيدى» دەپ ايعايلاعانى ەستىر قۇلاققا تۇرپىدەي ءتيدى. ۇلكەن دە، كىشى دە قارايتىنىن ەسكەرسەك، مىناداي سوزدەردىڭ تەلەديداداردان ايتىلۋى مادەنيەتسىزدىكتىڭ دە شىرقاۋ شەگى دەسەك، ارتىق بولماس. ويتكەنى مىڭ جەردەن باسقا ۇلتقا ەلىكتەسەك تە، قازاق قوعامىنىڭ مىناداي دۇنيەلەردى قابىلداي قويۋى ەكىتالاي.
قارا پياردىڭ نانىن جەۋ قانشالىقتى قيسىندى؟
ارينە، بۇل باعدارلاما جۇرتتىڭ قىزۋ تالقىسىنا ءتۇستى. ارينە، تەلەارنا سول قىزۋ تالقىنىڭ ءوزىن قارا پيارعا بالاپ، ارمەن قاراي وتقا ماي قۇيعانداي ەتىپ ەسىرە تۇسەرى ءسوزسىز. بۇلسوزىمىزگە «قالاۋلىم» دەگەن ەسى بار ادام قالامايتىن باعدارلامانى دالەل رەتىندە ايتۋعا بولادى.
بايقاساڭىز، وسىنداي شوۋلار مەن ارزانقول باعدارلامانىڭ كورەرمەنى -الىس اۋىلداعى زەينەتكەر مەن كەلىن-كەپشىك، جاستار. كورەيىن دەپ كورمەيدى، امالسىز كورۋگە ءماجبۇر. نەگە؟ سەبەبى، باسقا كورەتىن ەشتەڭە جوق. ينتەرنەت جەلىسى تۇرماق، بايلانىس جەلىسى جوق اۋىلدىڭ حالقى وسىنداي مازاق، توپاس شوۋلاردى كورمەگەندە، قايتسىن؟
مىنە، تەلەارنالار دا وسى جاعىن جاقسى بىلەدى. سول سەبەپتى دە ويدان قىردان كوشىرىپ العان دۇنيەلەرىن كورەرمەننىڭ الدىنا يتكە سۇيەك لاقتىرعانداي تاستاي سالاتىن بولعان. تانىمدىق، تاربيەلىك ءمانى بار باعدارلاما قازىر تەلەارنالاردا ساۋساقپەن سانارلىق. ويتكەنى سوڭعى ون جىل كولەمىندە ارنالار «حالىقتى توپاستاندىرۋ» ساياساتىن قارقىندى جۇرگىزىپ، ەندى سونىڭ جەمىسىن «جەۋدە». تۇككە پايداسى جوق سەريالدار مەن شوۋلاردى جۇرتتىڭ ساناسىنا سىنالاپ ەنگىزىپ، ءجىپسىز بايلاي بەردى، بايلاي بەردى. ناتيجەسى مىنە! ايعايلاتىپ تاقىرىپ قويىپ شاقىرسا بولدى، كورەرمەنى لىپ ەتىپ جەتىپ كەلە قويادى. كورەرمەندى قۇرمەتتەپ، سىيلاپ جاتقان تەلەارنا جوق. ەسەسىنە «نەنى بەرسە، قىلعىتىپ جۇتا بەرەتىن» كورەرمەنى بار. ەڭ وكىنىشتىسى، ۇلكەندەرمەن بىرگە وسىنداي ارزان شوۋلاردى بالالارىمىز دا ەرىكسىز «تاماشالايتىنى». وسىنداي باعدارلاما كورىپ وسكەن ۇرپاقتان ەرتەڭ كىم شىعادى؟ بۇلاي كەتە بەرسەك، ۇلتتىعىمىزدىڭ تامتىعى دا قالمايدى عوي؟! قالاي ەتپەك كەرەك، ءسىز نە ايتاسىز، قۇرمەتتى وقىرمان؟
اسىلجان مامىربەكۇلى،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.
