بۇگىن دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي تسوي 3 تامىزدان باستاپ كارانتين قالاي جەڭىلدەيتىنىن مالىمدەدى. مينيستر كارانتيندى جەڭىلدەتۋ ءۇشىن سانيتارلىق-دەزينفەكتسيالىق رەجيم كۇشەيتىلىپ، ماسكا تاعۋ جانە الەۋمەتتىك ارا قاشىقتىق تالاپتارى ساقتالۋعا ءتيىس ەكەنىن تاعى باسا ايتتى. سونىمەن قاتار قوعامدىق كولىكتىڭ جۇمىسى ۋاقىت پەن جولاۋشىلار سانىن 50 پايىزعا شەكتەي وتىرىپ، ماسكا، سانيتارلىق-دەزينفەكتسيالىق رەجيمدى ساقتاۋدى جانە كوندۋكتورلاردىڭ بولۋىن مىندەتتەۋ دە وسى كارانتين تالاپتارىنىڭ قاتارىنا كىرەدى. الايدا شىمكەنتتەگى وسىعان دەيىنگى كارانتين تالاپتارىنىڭ قالاي جۇزەگە اسىرىلعانىنا قاراپ، ءمينيستردىڭ مىناۋ تاپسىرماسى قالاي ورىندالار ەكەن دەگەن سۇراقتىڭ قۇلاعى قىلتيادى.
شىلدە مەن تامىز ايى ارالىعىندا ەلىمىزدە كارانتين قايتا جاريالانعانى ءمالىم. كەيىنىرەك 19 شىلدەدەن كارانتين تالاپتارى قاتاڭداتىلدى. سول كەزدە مەملەكەتتىك باس سانيتار ايجان ەسماعامبەتوۆا الماتى، نۇرسۇلتان، شىمكەنت قالالارىنداعى كارانتين تالاپتارىنىڭ استىن سىزىپ تۇرىپ كورسەتىپ، رەسمي قۇجاتقا قول قويدى دا. الايدا قۇجاتتاعى كارانتين تالاپتارى مەن شىنايى ومىردەگى كارانتين بىردەي ورىندالىپ جاتىر ما؟ شىمكەنت قالاسىنداعى كارانتين جاعدايىنداعى تىرشىلىكپەن ارنايى تانىسىپ، نازارلارىڭىزعا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.
كارانتيننىڭ ەڭ نەگىزگى تالابىنىڭ ءبىرى ادامداردىڭ ءبىر بىرىنەن ارا قاشىقتىعىن ساقتاۋ بولىپ تابىلادى. وكىنىشكە قاراي، شىمكەنتتە بۇل تالاپتى ورىنداۋ مۇمكىن ەمەس ەكەن. نەگە؟ ماسەلەن، كۇن سايىن قالانىڭ اتاقتى «قىرعى بازارى» تاڭعى التىدان جۇمىسىن باستاپ، تۇسكى ساعات ەكىدە اياقتايدى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا بازارعا ارنايى بارىپ، ۆيرۋس تاراتۋدىڭ توتە جولىنا كۋا بولىپ قايتتى. ساتىپ الۋشىلار تاڭعى التىدا بارماسا دا، ساعات تاڭعى سەگىزدەن باستاپ بازار ماڭى ىعى جىعى ادامعا تولادى.
بازار جابىلعانشا كەرەگىن الۋعا اسىققاندار ۆيرۋستان قورعانايىق دەپ ويلانۋعا باس قاتىرمايتىنى ءسوزسىز. ءبارى اسىعىس. ءبىر بىرىمەن سۇيكەلىپ ءوتىپ جاتقان، ءوزارا جاقىننان سويلەسكەن ادامدار. ەگەر اتى جامان اۋرۋدىڭ تارالۋى ارا قاشىقتىقتى ساقتاماۋدان، جاقىننان سويلەسۋ بارىسىندا ادامنان بولىنەتىن سىلەكەي تامشىلارىنىن ەكەنى انىق بولسا، وندا شىمكەنتتەگى «قىرعى بازار» ىندەت تاراتۋدىڭ ناعىز وشاعى ەمەس پە؟
شىمكەنتتىك كوروناۆيرۋستار شاڭقاي تۇستە كوبەيە مە؟
كارانتيننىڭ كەلەسى تالابى ماسكامەن قورعانۋ. بۇل تالاپتىڭ دا «قىرعى بازار» ماڭىدا ورىندالىپ جاتقانى شامالى. يەگىنە ىلە سالعان ماسكاسىن قاجەت كەزدە عانا كوتەرىپ قوياتىن شىمكەنتتىكتەر ءۇشىن تال ءتۇس بولعاندا ەڭ باستىسى ماسەلەسى ۇيلەرىنە جەتۋ عانا. بازاردان كەرەگىن العان سوڭ، كەرى قايتۋى ءۇشىن ادامدار قاجەتتى قوعامدىق كولىگىنە تۇرا ۇمتىلادى. بىر بىرىمەن يىق تىرەسە، قاتتى قىستىرىلىپ اۆتوبۋسىنا كىرگەن ءاربىر ادام كارانتين تالابىن ەمەس، ۇيىنە جەتۋدى عانا ويلايدى.
ولاي ەتپەسە، تاكسيستەردىڭ «تۇزاعىنا» تۇسەدى. نەگە دەيسىز بە؟ ويتكەنى شىمكەنتتىك كارانتين تالابى بويىنشا قوعامدىق كولىكتەر تاڭنان تۇسكە دەيىن، سوسىن تۇسقايتا تورتتەن كەشكى سەگىزگە دەيىن عانا جۇرەدى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا ءوز اۆتوبۋسىڭىزعا وتىرىپ ۇلگەرسەڭىز، ۇلگەردىڭىز، ۇلگەرمەسەڭىز تاكسي توقتاتاسىز. ال تاكسي باعاسىن اركىمنىڭ قالتاسى كوتەرە بەرمەيدى.
اۆتوبۋستار مەن گازەل مارشرۋتتارىنداعى جاعدايدى ايتۋدىڭ ءوزى ارتىق. بارىندە ادام لىق تولى. ءيىن تىرەسكەن جۇرتتىڭ مىناداي اپتاپ ىستىقتا، اۆتوبۋس ىشىندە ماسكاسىن يەگىنە ىلە سالاتىنىن ەسكەرسەك، شىمكەنتتىك كارانتيننىڭ بۇل ۇلگىسىنە ەرىكسىز باس شايقايسىز. كىم كىمدى الداۋدا؟ الدە وڭتۇستىكتەگى اعايىن ۆيرۋستى الداماق پا؟ بازاردى تۇگەل جاۋىپ، قوعامدىق كولىكتى توقتاتىپ تاستاۋ ارينە، مۇمكىن ەمەس تە بولار.
الايدا بۇلاي كوزبوياۋشىلىققا سالىنعانشا، بازار جۇمىسىن كەشكە دەيىن توقتاتپاي، قوعامدىق كولىكتەردى ۋاقىتىلى جۇرگىزە بەرۋگە نە كەدەرگى؟ ءبىر ساعاتتا بىرەۋى كەلەتىن اۆتوبۋسقا جولاۋشىنى لىق تولتىرعانشا، بالكىم ءجيى ءجيى ءجۇرىپ تۇرعان اۆتوبۋستا زا عانا ادامدى الىپ جۇرسە، ارا قاشىقتىقتى ساقتاۋ تالابى دا ورىندالماس پا ەدى؟
جاسىرىن جاسالىپ جاتقان جيىندار از ەمەس
الداۋ دەگەننەن شىعادى، شىمكەنتتەگى شاعىن دۇكەندەر دە ساۋداسىن توقتاتپاۋدىڭ ەرەكشە ءتاسىلىن ويلاپ تاۋىپ قويىپتى. دۇكەندەر نەگىزىنەن كەشكى توعىزدان كەيىن جابىلۋعا ءتيىس ەكەن. بىلاي قاراساڭىز، شىنىمەن دە سول ۋاقىتتا جابىلادى دا. الايدا كەيبىر دۇكەندەردىڭ ەسىگىن اقىرىن عانا ءۇش رەت تىقىلداتساڭىز، تۇنگى ون ءبىر، ون ەكىدە دە سىزگە قىزمەت كورسەتۋگە دايىن. ىندەتتىڭ ورشۋىنە دە وسىلاي جاسىرىن جاساعان ارەكەتتەرىمىز تۇرتكى بولمادى ما؟ قالاي ويلايسىز؟ جاسىرىنىپ جۇمىس ىستەدىك، ساۋدانى توقتاتپادىق. جاسىرىنىپ توي جاسادىق. جاسىرىنىپ جانازاعا جينالدىق. اقىرىندا نە بولدى؟
ال كيىم كەشەكتەن باستاپ، تاماق، تۇرمىستىق زاتتارىن ساۋدالايتىن «قىرعى بازاردىڭ» ىشىندەگى حالىقتىڭ ساپىرىلىسىن ازسىنساڭىز، ءدال وسى بازاردىڭ سىرتىندا كيىم دە، تاماق تا، كوكونىس تە ساتىلىپ جاتىر. تەك تۇسكە دەيىن بارىپ ۇلگەرۋىڭىز كەرەك. تۇستەن كەيىن «شىمكەنتتىك ۆيرۋستار» ءوز قىزمەتىن باستايدى ما، الدە باسقا سەبەبى بار ما، ايتەۋىر قالانىڭ قايناعان تىرشىلىگى كەشكە دەيىن ازداپ سايابىرسيدى. كارانتيننىڭ وسىنداي شەكتەۋلەرىن ەنگىزۋگە قالانىڭ باس سانيتارى ءابدىماناپ تۇلەباەۆ پەن قالا اكىمى مۇرات ايتەنوۆ رۇقسات بەرگەن بە؟ الدە اركىم وزىمبىلەمگە سالىپ، ۆيرۋسپەن كۇرەستىڭ وسىنداي رەجيمىن قولدانۋدا ما؟
جالپى ەلىمىزدىڭ باس سانيتارى تاراپىنان بەكىتىلگەن كارانتين تالاپتارى قانداي؟ ءبىز ەڭ باستى تالاپتاردى عانا ءتىزىپ شىقتىق، ولار: وتباسىلىق ءىس شارالار، ونىڭ ىشىندە توي، ەسكە الۋ سياقتى جيىندار وتكىزبەۋ; جابىق نىسانداعى ازىق تۇلىك نەمەسە ازىق تۇلىككە جاتپايتىن تاۋار ساۋدالايتىن بازارلاردىڭ جۇمىس ىستەۋىنە تىيىم سالۋ; 65 جاستان اسقان ازاماتتاردىڭ ءارى بەرى ءجۇرۋىن جانە ءۇش ادامنان كوپ جينالۋعا شەكتەۋ قويۋ; قوعامدىق كولىك قاتىناسىن شەكتەۋ; بەكىتىلگەن قۇجاتتا وسىنداي شەكتەۋلەردىڭ الماتى، نۇرسۇلتان جانە شىمكەنت قالالارىنا تيەسىلى ەكەنى انىق كورسەتىلگەن. ولاي بولسا، شىمكەنتتەگى ءبىز كورگەن نارسەلەر نەنى بىلدىرەدى؟
وتباسىلىق ءىس شارالار وتكىزبەۋ شىمكەنت ءۇشىن مۇمكىن ەمەس بولسا كەرەك، كۇنى كەشە عانا قالاداعى بىرنەشە كارانتين تالاپتارىن ساقتاماعان ويىنحانالار مەن مەيرامحانالار انىقتالدى. بۇل تۋرالى اقپارات تاراتقان ERNUR.KZ. شىمكەنت قالاسى دۋلاتي كوشەسى №122 ۇيدە ورنالاسقان «ىقىلاس» كافەسىنىڭ، سونداي-اق 24 شىلدە ساعات 22:00-دە شىمكەنت قالاسىنىڭ باس مەملەكەتتىك سانيتارلىق دارىگەرىنىڭ №25 قاۋلىسىندا كورسەتىلگەن تالاپتاردى ورەسكەل بۇزعان سايرام كوشەسىنىڭ بويىندا ورنالاسقان «كينگ حاۋس» عيماراتىنداعى كومپيۋتەرلىك ويىنحانا جۇمىس جاساپ تۇرعانى انىقتالعانىن حابارلادى.
رەيدتىك شارا بارىسىندا ءدال وسى سايرام كوشەسى بويىندا ورنالاسقان «سۇلتان» كافەسىنىڭ ىشىندە ءبىر توپ ازاماتتاردىڭ تاماقتانىپ وتىرعانى انىقتالىپتى. بۇل ءبىر عانا رەيد كەزىندەگى انىقتالعانى ەكەنىن ەسكەرسەك، وڭتۇستىك وڭىردە كارانتين شەكتەۋلەرىن ءوز ىڭعايىنا قاراي وزگەرتىپ، تالاي دۇنيەلەر جاسىرىن جاسالىپ جاتقانىنا كۇماندانۋدىڭ ءوزى ارتىق اۋ. ال ەڭ باستىسى، الداعى قۇربان ايتتا ۆيرۋستار بۇل وڭىردەن ءۇش كۇنگە دەمالىسقا باسقا جاققا كەتە تۇرار ما ەكەن، الدە ايتشىلاۋدىڭ دا بەلگىلى ءبىر ۋاقىتى، ەرەجەسى بەكىتىلەدى مە؟
مەرۋەرت حۋساينوۆا،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.
