قىتايدىڭ 33 كومپانياسى مەن ۇيىمىنا ەكونوميكالىق سانكتسيا سالعان اقش ولاردى پەكينگە "ۇيعىر، قازاق جانە باسقا دا مۇسىلمان توپتاردى اڭدىپ، قۋدالاۋعا كومەكتەستى نەمەسە قىتاي اسكەريلەرىنە قولداۋ كورسەتتى" دەپ ايىپتادى.
بۇل – اقش-تىڭ قىتاي كومپانيالارىنا سالعان ءبىرىنشى شەكتەۋى ەمەس. سوڭعى رەت بىلتىر قازان ايىندا ۆاشينگتون قىتايلىق 28 كومپانيانى "قارا تىزىمگە" ەنگىزگەن.
شىڭجاڭداعى قازاقتار مەن ۇيعىرلاردىڭ قىسىم كورىپ، لاگەرگە قامالىپ جاتقانى تۋرالى العاشقى اقپارات 2017 جىلى كوكتەمدە تاراي باستاعان. بۇۇ مەن ادام قۇقىعىن قورعاۋ ۇيىمدارى قىتاي بيلىگى شىڭجاڭداعى ميلليونعا جۋىق ەتنيكالىق ۇيعىر مەن وزگە دە تۇركىتىلدەس ۇلت وكىلدەرىن ەلدىڭ سولتۇستىك-باتىسىنداعى "ساياسي تاربيە لاگەرلەرىندە" ۇستاپ وتىرعانى تۋرالى مءالىمدەگەن.
باسىندا مۇنداي اقپاراتتى تەرىستەگەن پەكين كەيىن ونى "ەكسترەميزمگە قارسى شارا" دەپ تۇسىندىرگەن جانە ساياسي لاگەرلەردى "تىل ۇيرەنىپ، كاسىپكە باۋليتىن ورتالىقتار" دەپ اتاعان.
22 مامىردا اقش-تىڭ ساۋدا دەپارتامەنتى "قارا تىزىمگە" ەنگەن ۇيىمدار مەن كومپانيالاردىڭ اتىن جاريالادى. ولارعا ۇكىمەتتىڭ ارنايى رۇقساتىنسىز اقش-تىڭ تەحنولوگياسىن پايدالانۋعا تىيىم سالىنادى.
تىزىمگە ەنگەندەر اراسىندا قىتاي ۇكىمەتىنە قاراستى ۇيىم جانە 8 كومپانيا بار.
ساۋدا دەپارتامەنتىنىڭ ايتۋىنشا، قىتايدىڭ قوعام قاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگىنە قاراستى قىلمىستىق ساراپتاما ينستيتۋتى جانە اقسۋ حۋافۋ تەكستيل كومپانياسىنا (Aksu Huafu Textiles Company) "ادام قۇقىعىن بۇزۋ جانە وكىلەتىن اسىرا پايدالانۋعا اتسالىسقانى" ءۇشىن سانكتسيا سالىنادى. قالعان جەتى ۇيىم شىڭجاڭدا "تىڭشىلىق جاساۋعا جاعداي جاساعانى ءۇشىن" جازالانباق.
"بۇل توعىز ۇيىم شىڭجاڭ-ۇيعىر اۆتونوميالىق ولكەسىندە ۇيعىر، ەتنيكالىق قازاق جانە وزگە دە مۇسىلمان توپ وكىلدەرىن جاپپاي زاڭسىز قاماپ، كۇشتەپ ەڭبەككە جەككەن، جوعارى تەحنولوگيانىڭ كومەگىمەن اڭدىعان" قىتايدىڭ قۋدالاۋ كامپانياسى كەزىندە ادام قۇقىعىن بۇزۋ جانە بيلىك وكىلەتىن اسىرا پايدالانۋ ىسىنە دەم بەرگەنى ءۇشىن تىزىمگە ەنگىزىلگەن" دەلىنگەن ساۋدا دەپارتامەنتىنىڭ مالىمدەمەسىندە.
بارلىق توعىز ۇيىمنىڭ اقش-تان ەكسپورت جاساۋىنا شەكتەۋ قويىلعان.
ساۋدا دەپارتامەنتى سونىمەن بىرگە 24 ۇكىمەتتىك جانە كوممەرتسيالىق ۇيىمنىڭ اتىن جاريالادى. ولار "اقش-تىڭ سىرتقى ساياسي مۇددەسى نەمەسە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىنە قارسى ارەكەتكە ارالاسقانى ءۇشىن" تىزىمگە ەنگىزىلگەن. تىزىمگە ەنگەن كومپانيالار جاساندى ينتەللەكت جانە ادامنىڭ بەت-ءجۇزىن تانيتىن تەحنولوگيا بويىنشا ماماندانعان.
ء"تىزىمنىڭ تولىعۋى اقش-تىڭ مۇددەسىنە قايشى كەلەتىن تاۋارلار مەن تەحنولوگيانى پايدالانباۋ تۋرالى مىندەتتەمەسىنە ادال قالعانىن ايعاقتايدى" دەدى ساۋدا ءمينيسترى ۋيلبۋر روسس.
بۇعان دەيىن قىتاي گونكونگتەگى دەموكراتيالىق قوزعالىستاردىڭ جۇمىسىنا كەدەرگى كەلتىرەتىن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى زاڭدى تالقىلاۋعا شىعارعان.
اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋىنا بىرنەشە رەت قىتايدى ايىپتاعاننان كەيىن اقش پەن قىتاي اراسىندا جاعداي ۋشىعا تۇسكەن.
