ەلىمىز جاڭا تاريحي كەزەڭگە اياق باستى. مەن جىل باسىنداعى حالىققا جولداۋىمدا قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى باستالعانىن جاريالادىم.
ن.ءا.نازارباەۆ
مەن بۇل ماقالانى ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسىنا سۇيەنە وتىرىپ جازدىم.«رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى ەلباسىنىڭ 2017 جىلى 12 ساۋىردە جارىق كورگەن «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسىنىڭ نەگىزىندە جاسالعان. وندا ۇلتىمىزدىڭ جاڭا تاريحي دامۋ كەزەڭىنىڭ نەگىزگى ماقساتتارى كورسەتىلگەن، اتاپ ايتقاندا: رۋحاني جانە مادەني قۇندىلىقتارىمىزدى ساقتاۋ جانە ۇلعايتۋ، الەمدەگى دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا ەنۋ. وسى ماقساتتارعا جەتۋ جولىنا باعىتتالعان جوبالار باعدارلامادا تولىق كورسەتىلگەن.
الدىمەن ماقالادا ءححى عاسىرداعى ۇلتتىق سانا تۋرالى ءسوز قوزعايدى.تۇتاس قوعامنىڭ جانە ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ ساناسىن جاڭعىرتۋدىڭ بىرنەشە باعىتىنا جەكە-جەكە توقتالادى. «سانانى جاڭعىرتۋدىڭ» مازمۇنىن نەگىزدەي وتىرىپ، ەلباسى جاڭعىرۋدىڭ التى باعىتىن بەلگىلەيدى:1.باسەكەلەستىك باعىت; 2.پراگماتيزم;3.ۇلتتىق سانا بىرەگەيلىكتى ساقتاۋ; 4.ءبىلىمنىڭ سالتانات قۇرۋى;5.قازاقستاننىڭ رەۆوليۋتسيالىق ەمەس، ەۆوليۋتسيالىق دامۋى; 6.سانانىڭ اشىقتىعى.
اتالمىش باعىتتاردىڭ ءبارى بارىنشا وزەكتەندىرىلگەن جانە ۋاقىتتىڭ تالاپتارىنا ناقتى جاۋاپ بەرەدى. «ماڭگىلىك ەل» بولۋىمىز ءۇشىن بىزگە اۋاداي قاجەتتى قاسيەتتەر مەن قۇندىلىقتاردىڭ قاينارى توعىسىپ، اقىل-پاراساتى تولىسقان، عالامدىق عىلىمدى يگەرگەن ادامدار كوپ بولسا، ەلىمىز وركەنيەتتى، باسەكەگە قابىلەتتى بولاتىنى اقيقات.
ماقالانىڭ «تاياۋ جىلدارداعى مىندەتتەر» دەپ اتالاتىن ەكىنشى بولىمىندە ەلباسى ن.ءا.نازارباەۆ: «قوعامدىق سانا جاڭعىرۋدىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن قالىپتاستىرۋدى عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە، ءبىزدىڭ زامان سىناعىنا لايىقتى توتەپ بەرۋىمىزگە قاجەتتى ناقتى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋىمىزدى دا تالاپ ەتەدى. وسىعان بايلانىستى، مەن الداعى جىلداردا مىقتاپ قولعا الۋ قاجەت بولاتىن بىرنەشە جوبانى ۇسىنامىن. بىرىنشىدەن، قازاق ءتىلىن بىرتىندەپ لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ جۇمىستارىن باستاۋىمىز كەرەك. ءبىز بۇل ماسەلەگە نەعۇرلىم دايەكتىلىك قاجەتتىگىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ، بايىپپەن قاراپ كەلەمىز جانە وعان كىرىسۋگە تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى مۇقيات دايىندالدىق» - دەگەن ەدى. وسى تۇستا قازاق ءالىپبيىنىڭ تامىرى تەرەڭ ەكەنىن،ياعني ەرتە ورتا عاسىر كەزەڭى - VI-VII عاسىرلار باستاۋ الاتىنىن ايتا كەتەدى.وسى مىندەتتى 2017 جىلدىڭ اياعىنا دەيىن، عالىمداردىڭ كومەگىمەن، قازاق ءالىپبيىنىڭ جاڭا گرافيكاسىن قابىلداۋىمىز قاجەت ەكەندىگىن جانە 2018 جىلدان باستاپ جاڭا ءالىپبيدى وقىتاتىن ماماندار مەن ورتا مەكتەپتەرگە ارنالعان جاڭا وقۋلىقتاردى دايىناۋ قاجەتتىگىن،سونىمەن قاتار ۇيىمداستىرۋ مەن ادىستەمەلىك جۇمىستار جۇرگىزىلۋ ءتيىس ەكەندىگىن دايتا كەتكەن. «ەكىنشىدەن، قوعامدىق جانە گۋمانيتارلىق عىلىمدار بويىنشا «جاڭا گۋمانيتارلىق ءبىلىم. قازاق تىلىندەگى 100 جاڭا وقۋلىق» جوباسىن قولعا الامىز» - ەلباسىمىز ن.ءا.نازارباەۆ دەپ ەكىنشى مىندەتتى اتاپ كورسەتتى.بۇل مىندەتتىڭ ءمانى تاريح، ساياساتتانۋ، الەۋمەتتانۋ، فيلوسوفيا، پسيحولوگيا، مادەنيەتتانۋ جانە فيلولوگيا عىلىمدارى بويىنشا ستۋدەنتتەرگە تولىققاندى ءبىلىم بەرۋگە قاجەتتى بارلىق جاعدايدى جاساۋ، قازىرگى زاماندى جانە بولاشاقتى تەرەڭ تۇسىنە الاتىن ءبىلىمدى ادامدار دا اۋاداي قاجەت جانە الداعى بىرنەشە جىلدا گۋمانيتارلىق ءبىلىمنىڭ بارلىق باعىتتارى بويىنشا الەمدەگى ەڭ جاقسى 100 وقۋلىقتى ءارتۇرلى تىلدەردەن قازاق تىلىنە اۋدارىپ، جاستارعا دۇنيە جۇزىندەگى تاڭداۋلى ۇلگىلەردىڭ نەگىزىندە ءبىلىم الۋ،سونداي-اق قازىرگى اۋدارمامەن اينالىساتىن قۇرىلىمدار نەگىزىندە مەملەكەتتىك ەمەس ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسىن قۇرۋ بولىپ تابىلادى. «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى ءۇش ماسەلەنى شەشۋگە باعىتتالعان.بۇل ماسەلەلەر مىناداي:
1. اقىلىمەن، قولىمەن، دارىنىمەن زاماناۋي قازاقستاندى جاساپ جاتقان ناقتى ادامداردى قوعامعا تانىتۋ.
2. ولارعا اقپاراتتىق قولداۋ جاساپ، تانىمال ەتۋدىڭ جاڭا مۋلتيمەديالىق الاڭىن قالىپتاستىرۋ.
3. «100 جاڭا ەسىم» جوباسىنىڭ وڭىرلىك نۇسقاسىن جاساۋ. ەل-جۇرت ۇلتىمىزدىڭ التىن قورىنا ەنەتىن تۇلعالاردى بىلۋگە ءتيىس.
قورىتىندىلاي كەلە، ەلباسى ءوز ماقالاسىندا قازىرگى جاھاندانۋ زامانىندا ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاپ قالۋ، وركەنيەتتىڭ جاقسىسىن الىپ، جامانىنان جيرەنۋ جونىندە وتە قۇندى پىكىرلەر ايتتى. ەندىگى مىندەت – وسى ايتىلعانداردى ىسكە اسىرۋ جولىندا ايانباي ەڭبەك ەتۋ.باسەكە بولعان جەردە ءاربىر تۇلعا ءوزىنىڭ ەڭ ساپالى قىزمەت ءتۇرىن ۇسىنادى. ءبىلىم مەن تاربيەسى عاجايىپ تۇردە ۇندەسكەن، ۇلتتىق يدەولوگياسى تەمىرقازىعىنا اينالعان تابىستى ەل بولۋىمىز ءۇشىن جاقسىلىققا ۇمتىلىپ، جامانشىلىقتان ارىلىپ، سانالى تۇردە بارلىق قاسيەتتەرىمىزدى ىزگىلەندىرىپ، سانانى رۋحاني جاعىنان ۇنەمى جەتىلدىرىپ، دامىتىپ وتىرۋعا ءتيىستىمىز. ەڭ باستىسى – باعىت-باعدارىمىز انىق، جولىمىز جارقىن.
س.سپاەۆا، ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ فيلولوگيا جانە الەم تىلدەرى فاكۋلتەتىنىڭ ستۋدەنتى
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديتاتى، پروفەسسورى ف.ا.قوزىباقوۆا عىلىمي جەتەكشىسى
