Elımız jaŋa tarihi kezeŋge aiaq basty. Men jyl basyndaǧy halyqqa Joldauymda Qazaqstannyŋ üşınşı jaŋǧyruy bastalǧanyn jariialadym.
N.Ä.Nazarbaev
Men būl maqalany Elbasymyz Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ «Bolaşaqqa baǧdar: ruhani jaŋǧyru» atty maqalasyna süiene otyryp jazdym.«Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasy Elbasynyŋ 2017 jyly 12 säuırde jaryq körgen «Bolaşaqqa baǧdar: ruhani jaŋǧyru» atty maqalasynyŋ negızınde jasalǧan. Onda ūltymyzdyŋ jaŋa tarihi damu kezeŋınıŋ negızgı maqsattary körsetılgen, atap aitqanda: ruhani jäne mädeni qūndylyqtarymyzdy saqtau jäne ūlǧaitu, älemdegı damyǧan 30 eldıŋ qataryna enu. Osy maqsattarǧa jetu jolyna baǧyttalǧan jobalar baǧdarlamada tolyq körsetılgen.
Aldymen maqalada HHI ǧasyrdaǧy ūlttyq sana turaly söz qozǧaidy.Tūtas qoǧamnyŋ jäne ärbır qazaqstandyqtyŋ sanasyn jaŋǧyrtudyŋ bırneşe baǧytyna jeke-jeke toqtalady. «Sanany jaŋǧyrtudyŋ» mazmūnyn negızdei otyryp, Elbasy jaŋǧyrudyŋ alty baǧytyn belgıleidı:1.Bäsekelestık baǧyt; 2.Pragmatizm;3.Ūlttyq sana bıregeilıktı saqtau; 4.Bılımnıŋ saltanat qūruy;5.Qazaqstannyŋ revoliusiialyq emes, evoliusiialyq damuy; 6.Sananyŋ aşyqtyǧy.
Atalmyş baǧyttardyŋ bärı barynşa özektendırılgen jäne uaqyttyŋ talaptaryna naqty jauap beredı. «Mäŋgılık el» boluymyz üşın bızge auadai qajettı qasietter men qūndylyqtardyŋ qainary toǧysyp, aqyl-parasaty tolysqan, ǧalamdyq ǧylymdy igergen adamdar köp bolsa, elımız örkeniettı, bäsekege qabılettı bolatyny aqiqat.
Maqalanyŋ «Taiau jyldardaǧy mındetter» dep atalatyn ekınşı bölımınde Elbasy N.Ä.Nazarbaev: «Qoǧamdyq sana jaŋǧyrudyŋ negızgı qaǧidalaryn qalyptastyrudy ǧana emes, sonymen bırge, bızdıŋ zaman synaǧyna laiyqty tötep beruımızge qajettı naqty jobalardy jüzege asyruymyzdy da talap etedı. Osyǧan bailanysty, men aldaǧy jyldarda myqtap qolǧa alu qajet bolatyn bırneşe jobany ūsynamyn. Bırınşıden, qazaq tılın bırtındep latyn älıpbiıne köşıru jūmystaryn bastauymyz kerek. Bız būl mäselege neǧūrlym däiektılık qajettıgın tereŋ tüsınıp, baiyppen qarap kelemız jäne oǧan kırısuge Täuelsızdık alǧannan berı mūqiiat daiyndaldyq» - degen edı. Osy tūsta qazaq älıpbiınıŋ tamyry tereŋ ekenın,iaǧni erte orta ǧasyr kezeŋı - VI-VII ǧasyrlar bastau alatynyn aita ketedı.Osy mındettı 2017 jyldyŋ aiaǧyna deiın, ǧalymdardyŋ kömegımen, qazaq älıpbiınıŋ jaŋa grafikasyn qabyldauymyz qajet ekendıgın jäne 2018 jyldan bastap jaŋa älıpbidı oqytatyn mamandar men orta mektepterge arnalǧan jaŋa oqulyqtardy daiynau qajettıgın,sonymen qatar ūiymdastyru men ädıstemelık jūmystar jürgızılu tiıs ekendıgın daita ketken. «Ekınşıden, qoǧamdyq jäne gumanitarlyq ǧylymdar boiynşa «Jaŋa gumanitarlyq bılım. Qazaq tılındegı 100 jaŋa oqulyq» jobasyn qolǧa alamyz» - Elbasymyz N.Ä.Nazarbaev dep ekınşı mındettı atap körsettı.Būl mındettıŋ mänı tarih, saiasattanu, äleumettanu, filosofiia, psihologiia, mädeniettanu jäne filologiia ǧylymdary boiynşa studentterge tolyqqandy bılım beruge qajettı barlyq jaǧdaidy jasau, qazırgı zamandy jäne bolaşaqty tereŋ tüsıne alatyn bılımdı adamdar da auadai qajet jäne aldaǧy bırneşe jylda gumanitarlyq bılımnıŋ barlyq baǧyttary boiynşa älemdegı eŋ jaqsy 100 oqulyqty ärtürlı tılderden qazaq tılıne audaryp, jastarǧa dünie jüzındegı taŋdauly ülgılerdıŋ negızınde bılım alu,sondai-aq qazırgı audarmamen ainalysatyn qūrylymdar negızınde memlekettık emes Ūlttyq audarma biurosyn qūru bolyp tabylady. «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasy üş mäselenı şeşuge baǧyttalǧan.Būl mäseleler mynadai:
1. Aqylymen, qolymen, darynymen zamanaui Qazaqstandy jasap jatqan naqty adamdardy qoǧamǧa tanytu.
2. Olarǧa aqparattyq qoldau jasap, tanymal etudıŋ jaŋa multimedialyq alaŋyn qalyptastyru.
3. «100 jaŋa esım» jobasynyŋ öŋırlık nūsqasyn jasau. El-jūrt ūltymyzdyŋ altyn qoryna enetın tūlǧalardy bıluge tiıs.
Qorytyndylai kele, Elbasy öz maqalasynda qazırgı jahandanu zamanynda ūlttyq bıregeilıktı saqtap qalu, örkeniettıŋ jaqsysyn alyp, jamanynan jirenu jönınde öte qūndy pıkırler aitty. Endıgı mındet – osy aitylǧandardy ıske asyru jolynda aianbai eŋbek etu.Bäseke bolǧan jerde ärbır tūlǧa özınıŋ eŋ sapaly qyzmet türın ūsynady. Bılım men tärbiesı ǧajaiyp türde ündesken, ūlttyq ideologiiasy temırqazyǧyna ainalǧan tabysty el boluymyz üşın jaqsylyqqa ūmtylyp, jamanşylyqtan arylyp, sanaly türde barlyq qasietterımızdı ızgılendırıp, sanany ruhani jaǧynan ünemı jetıldırıp, damytyp otyruǧa tiıstımız. Eŋ bastysy – baǧyt-baǧdarymyz anyq, jolymyz jarqyn.
S.SPAEVA, Äl-Farabi atyndaǧy QazŪU filologiia jäne älem tılderı fakultetınıŋ studentı
Äl-Farabi atyndaǧy QazŪU tarih ǧylymdarynyŋ kanditaty, professory F.A.QOZYBAQOVA ǧylymi jetekşısı
