ءۇندىستان استاناسى دەليدە حينديلەر مەن مۇسىلماندار اراسىنداعى ءدىني قاقتىعىستان كەم دەگەندە 32 ادام مەرت بولىپ، 200-دەن استام ادام جارالانعان. بۇل جانجالعا نە تۇرتكى بولدى؟
دەليدىڭ مۇسىلماندار كوپ تۇراتىن اۋدانىندا حالىق بىرنەشە ايدان بەرى وقتىن-وقتىن بيلىك ۇسىنعان ازاماتتىق بەرۋ اكتىسىنە قارسىلىق ءبىلدىرىپ جۇرگەن.
بىلتىر 11 جەلتوقساندا قابىلدانعان جاڭا زاڭدا پاكىستان مەن بانگلادەشتە تۇراتىن مۇسىلمان ءدىنىن ۇستانبايتىن بوسقىندار مەن ميگرانتتارعا جەدەل تۇردە ءۇندىستان ازاماتتىعىن بەرۋ قاراستىرىلعان. بۇدان بولەك، جاڭا اكتىگە ساي، ەلدە تۇراتىن مۇسىلماندار بيلىككە ءۇندىستان ازاماتى ەكەنىن دالەلدەۋى ءتيىس. وزدەرىن ءۇندى ازاماتى ەكەنىن دالەلدەي الماعان مۇسىلماندار ەلدەن دەپورتاتسيالانادى. سىنشىلار مەن بۇۇ بۇل اكتىنى «مۇسىلماندارعا قارسى زاڭ» دەپ اتاعان. بيلىكتىڭ جاڭا زاڭى مۇسىلمانداردىڭ اشۋ-ىزاسىن تۋدىرىپ، نارازىلىققا شىعاردى.
وتكەن اپتانىڭ ورتاسىندا بيلىكتەگى «بحاراتيا دجاناتا پارتي» حينديلەردىڭ ۇلتتىق پارتياسىنىڭ ليدەرىنىڭ ءبىرى كاپيل ميشرا حالىقتى ازاماتتىق بەرۋ اكتىسىنە قارسىلىق ءبىلدىرىپ جاتقان مۇسىلماندارعا قارسى نارازىلىققا شاقىرعان. وسىدان سوڭ جەكسەنبى، 23 اقپاندا دەليدىڭ مۇسىلماندار تۇراتىن اۋدانىندا قاقتىعىس باستالىپ، جانجال بىرنەشە كۇنگە سوزىلدى.
حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىكتەردىڭ جازۋىنشا، قاقتىعىس كەزىندە حينديلەر تاس، تەمىر لاقتىرىپ، «ساتقىندارعا ءولىم» دەپ ايعايلاعان. مۇسىلماندار تۇراتىن ايماقتارداعى بازارلار مەن مەشىتتەر ورتەنگەن. اگەنتتىكتەر تاراتقان ۆيدەولاردان ادامداردىڭ مەشىتتەردى ءبۇلدىرىپ، قۇرانداردى ورتەن جاتقانىن كورۋگە بولادى.
جانجال شىققان ايماققا ارنايى جاساق پەن پوليتسەيلەر كىرگىزىلگەنىمەن، شابۋىلداۋشىلار ولارعا باعىنباعان.
ەكى تاراپ قاقتىعىسقا ءبىر-ءبىرىن ايىپتايدى. ءۇندىستان بيلىگى قاقتىعىستان 32 ادامنىڭ قازا بولعانىن، قۇرباندار اراسىندا مۇسىلماندار دا، حينديلەر دە بارىن مالىمدەدى. ءبىر پوليتسيانىڭ دا كوز جۇمعانى حابارلاندى. جارالانعان 200-دەن استام ادامنىڭ اراسىندا جۋرناليستەر، پوليتسەيلەر دە بار.
بەيسەنبى، 27 اقپاندا قاقتىعىس ءسال باسىلعان. بيلىك جاعداي تۇراقتالعانىن مالىمدەدى. بىراق ايماقتا شيەلەنىس ءالى بار، كۇزەت كۇشەيگەن. ۆۆس ارناسىنىڭ حابارلاۋىنشا، قاقتىعىستان سوڭ مۇسىلماندار ءۇيىن تاستاپ كەتىپ جاتىر.
قازىر دەليدەگى اۋرۋحانالاردا جانجالدان زارداپ شەككەندەرگە تولىپ قالعان.
دەلي ايماعىنىڭ ءمينيسترى (اكىمى) كەدجريۆال ارۆيند جاعدايدى رەتتەۋگە بۇيرىق بەردى. ال بىرنەشە كۇن بويى ءۇنسىز بولعان ءۇندىستان پرەمەر-ءمينيسترى نارەندردا مودي 26 اقپاندا Twitter جەلىسىندە جۇرتتى سابىرلىققا شاقىرىپ، پوليتسيا جاعدايدى رەتتەيدى دەپ مالىمدەدى.
بيلىك قاقتىعىس بولعان جەرلەردەگى جانە سول ايماققا جاقىن ماڭداعى مەكتەپتەردى، قوعامدىق ورىنداردى جاپتى. جۇرتتىڭ توپ بولىپ جينالۋىنا تىيىم سالدى.
ەلدەگى وپپوزيتسيا دەلي ايماعىنىڭ ءمينيسترىن (اكىمىن) «قاقتىعىستى باسا المادى» دەپ ايىپتاپ، ونىڭ وستاۆكاعا كەتۋىن تالاپ ەتىپ جاتىر.
"ازاتتىق" راديوسى بويىنشا دايىنداعان:
جاسۇلان ءناۋرىزالى
