قولدوبى قۇلاشىن جايۋدا

6802
Adyrna.kz Telegram

(  "ىلە" گاندبول كومانداسىنىڭ الداعى ماقساتى)

گاندبول- وليمپيادالىق سپورت ءتۇرى بولعاندىقتان ،بۇل سپورت ءتۇرىن دامىتۋ وڭىرلەردە دۇرىس جولعا قويىلىپ كەلەدى. الدىمەن وسى قولدوبى سپورتىنىڭ شىعۋ  تاريحى تۋرالى از-كەم توقتالا كەتسەك. بۇل سپورت ءتۇرىنىڭ پايدا بولۋ ۋاقىتى 1898 جىل دەپ ەسەپتەلەدى، بۇل سپورت ويىنىڭ دەنە شىنىقتىرۋ مۇعالىمى حولگەر نيلسەن ويلاپ تاپتى. گاندبول - 7-گە 7 ويىنشىدان وينالاتىن توپتىق ويىن، دوپتى قولمەن عانا وينايدى. ويىننىڭ باستى ماقساتى - مۇمكىندىگىنشە قارسىلاس توپتىڭ قاقپاسىنا كوبىرەك دوپ لاقتىرۋ. ويىن جابىق الاڭدا وتەدى، بۇل الاڭ تىكتورتبۇرىش سەكىلدى بولىپ كەلەدى، جانە دە بۇل الاننىڭ ۇزىندىعى 40م ال ەنى بولسا 20م. گاندبول دوبى تازا تەرىدەن جانە سينتەتيكالىق ماتەريالدان جاسالادى. ول دومالاق جانە تايعانامايتىن، جىلتىراپ تۇراتىن بولماۋ قاجەت. گاندبول دوبى ءار جاستاعا بالالارعا ارنالعان 3 ولشەمى بار.گاندبول تۇڭعىش رەت 1936 جىلى بەرليندە وتكەن وليمپيادا ويىندارىنىڭ باعدارلاماسىنا كىردى.11ويىنشىدان تۇراتىن جارىستار گەرمانيا، اقش، اۆستريا، شۆەيتساريا، رۋمىنيا سەكىلدى 6 كوماندا قاتىسقان بولاتىن. گاندبول ءۇشىن العاشقى وليمپيادا ويىندارىنىڭ جارىسىندا نەمىس قۇراماسى جەڭىسكە جەتتى. ال، ايەلدەر اراسىندا گاندبولدان وتكەن   تۇڭعىش وليمپيادا 1976 جىلى مونرەالدا وتكەن وليمپيادا ويىندارىنا قوسىلعان ەدى. بۇل سىندا كەڭەستەر وداعىنىڭ قۇراما كومانداسى التىن جۇلدەنى جەڭىپ الدى.ولار بۇل جەڭىسىن 1980 جىلى ماسكەۋدەن وتكەن وليمپيادا ويىندارىندا قايتالادى. ىلگەرەدى بۇل ويىندى 11 ويىنشىمەن وينايتىن بولسا، 1946 جىلدان باستاپ گاندبول 7ح7 فورماتى بويىنشا جاڭا ويىن ەرەجەسىمەن وينالاتىن بولعان.

ال، قازاقستانعا گاندبول 1992 جىلى كەلدى دەسە بولادى. قر فەدەراتسياسى قۇرىلىپ، 2009-2011 جىلدارى تۇعڭىشى رەت جاستار مەن ەرەسەك قىزدار اراسىندا 3 كەزەڭدىك ايماقتىق، كونتينەنتالدىق فينالدىق ءتۋرنيرى –حالىقارالىق گاندبول فەدەراتسياسىنىڭ «اۋىسپالى تروفەي حگف» بولىپ ءوتتى. قازاقستان قۇراماسىنىڭ گاندبولدان جەتكەن ۇلكەن جەتىستىگى ول 2010 جىلى ازيا چەمپيوناتىندا ايتۋلى اۋىسپالى توروفەي جۇلدەسىنىڭ كۇمىس مەدالدارىن جەڭىپ العان ەدى. ال، بيىلعا جاپونيادا وتكەلى وتىرعان 32-ءشى جازعى توكيو وليمپيادا ويىندارى تاياپ قالدى. شىركىن وسىندايدا گاندبولدان ءبىزدىڭ قازاقستان قۇراماسىنىڭ ەرلەر مەن ايەلدەر كوماندالارىنىڭ ءبىرى، الداعى وليمپيادا ويىندارىنا جولداما السا دەپ ارماندايتىن جانكۇيرەلەر جەتەدى. دەگەنىمەندە، ۋاقىت بارىنە تورەشى. الدىمەن ەلىمىزدەگى قولدبىن سپورت دامىتا وتىرىپ، حالىقارلىق، الەمدىك جارىستاردا جۇلدەلى ورىننان كورىنۋدىڭ ماڭىزى زور ەكەنىن جاقسى بىلەمىز. قازاقستاندا بۇل سپورت ءتۇرىنىڭ قارقىندى دامۋىنا گاندبول فەدەراتسياسىنىڭ ءار جىلدارداعى باسشىلارى  ە.ا. ءامىرجانوۆ، ب.م.ساپارباەۆتار مەن گاندبولدان قر گاندبول فەدەراتسياسىنىڭ قۇرمەتتى پرەزيدەنتتى تۇرلىحانوۆا گۇلنار ىسماعۇلقىزى ولشەۋسىز ۇلەس قوستى دەۋگە بولادى.

گۇلنار ىسماعۇلقىزىنىڭ جەتەكشىلىگىمەن وتكىزگەن سوڭعى ون جىل ىشىندە قازاقستاننىڭ قىزدار قۇراما كومانداسى كوپتەگەن حالىقارىلىق، ازيالىق جارىستاردا جەڭىمپاز اتانىپ جۇلدەلى ورىنداردان تۇسكەن ەمەس. سونىمەن بىرگە، ءۇش رەت الەم چەمپيوناتىنا تىكەلەي جولدامانى جەڭىپ الدى. ال، 2008 جىلى بەيجىڭ وليمپيداسىنا قاتىسقان الەمدەگى 12 ۇزدىك كوماندانىڭ قاتارىنان كورىنە ءبىلدى. مىنە، قازاقستاندا گاندبولدىڭ ءوسۋ، دامۋ قارقىنى وسى جىلدار ىشىندە  ءبىر ساتتە تە باياۋلاعان ەمەس. ونىڭ باستى سەبەبى، وڭىرلەردە بۇل سپورت تۇرىنە قىزىعۋشىلىق بىرتىندەپ بىلىكتى مامانداردىڭ بەلسەندى جۇمىستارىنىڭ ارقاسىندا ءساتتى جالعاسىن تاۋىپ كەلەدى. ايتالىق، بۇگىنگى تاڭدا قىزدار اراسىندا الماتى وبلىسىنىڭ قۇراما كومانداسىنىڭ نەگىزىن قۇراۋشى ،،ىلە’’ گاندبول كومانداسىنىڭ تالانتتى ويىنشىلارى تاماشا ويىن ورنەكتەرىمەن ەل چەمپيوناتىندا كوزگە تۇسۋدە.

نەگىزى، قانداي سپورت ءتۇرى بولماسىن، شىن بەرىلىپ، جاعداي جاسالعاندا عانا ناتيجە بولاتىنىنى بەلگىلى. ،،ىلە’’ گاندبول كومانداسىنىڭ جارقىن قادامدارى وسى سپورت ءتۇرىن جاقسى كورىپ، جانى اشيتىن شىن بەرىلگەن باسشىلىق پەن ءوز ءىسىنىڭ بەرىلگەن بىلىكتى باپكەرلەردىڭ  جۇمىسىنىڭ ناتيجەسى ارقىلى جەمىسىن بەرۋدە دەۋگە كەلەتىن سياقتى. مىسالى، ،،ىلە’’ گاندبول كومانداسىنا جەتەكشىلىك ەتىپ وتىرعان الماتى وبلىسى دەنشىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسى،گاندبولدان مامانداندىرىلعان №12 بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر سپورت مەكتەبىنىڭ ديرەكتورى دارحان اشيروۆتىڭ بەلسەندى جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىندە ايتۋلى مەكتەپتىڭ ۇل-قىزدارى تاماشا جەتىستىكتەرگە جەتىپ كەلەدى. بىلىكتى باسشى،تانىمال سپورتشى وزگە سالادان ەمەس، سپورتتىڭ قازانىندا قايناپ،تاجىريبەسى تولىققان جاس مامان. گاندبول سپورت تۇرىنە بار ىنتاسىمەن بەرىلگەندىگى سونشالاقتى كوماندانى ءاربىر جارىسقا ءوزى باستاپ اپارىپ، قىزدارىنىڭ ويىنعا جان-جاقتى دايىندىقپەن شىڭدالۋىن قاداعالاپ، زور ۇلەسىن قوسىپ ءجۇر. كەزىندە بوكستان الەم چەمپيوناتىندا  ەل قورجىنىنا ولجا سالعان دارىندى بىلعارى قولعاپ شەبەرى، ءوز جيعان تاجىربيەسىن وڭىردەگى قول دوبىنىڭ دامۋىنا سالعان ەكەن. يا، سپورت دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قوياتىن جاننىڭ ءوز ىسىنە ادالدىعى، شەبەرلىگى، جاساپ جاتقان جۇمىستارىنان كورىنگەندەي.

قازىرگى تاڭدا، ،،ىلە’’ گاندبول كومانداسىنىڭ قاتارى تالانتتى ارۋلارمەن تولىعا تۇسكەن ەكەن. سونىمەن قاتار، تاجىربيەسى جوعارى مامانداردى جان-جاقتان كومانداعا تارتۋ باس قاتىراتىن شارۋ ەكەنى انىق. باپكەرگە بار جاعداي جاسالعاندا عانا جۇمىسىنا تىڭعىلىقتى كىرىسەتىنى بەلىگلى. ايلىعى شايلىعىنا جەتپەسە قانداي باپكەر بولماسىن ءوز ىسىنە قۇلىقسىز قارايتىنى بەسەنەدەن بەلگىلى. وسىنداي كۇرمەۋلى ماسەلەلەردى بىلىكتى باسشىلىق ءتۇيىنىن تارقاتىپ شەشىمىن تاۋىپ بەرگەن ەكەن. «قازانعا نە سالماڭ-شومىشىڭە سول ىلىنەر»-دەمەكشى، گاندبولدىڭ دامۋىنا بار جاعداي تۋعىزىپ، شاپقىلاپ جۇرگەن دارحان سىندى جاناشىر ازاماتتىڭ بەلسەندى تىرلىگى كۇن ساناپ  بىلىنە باستاعانداي. مىسالى، بىلىكتى مامانداردى كومانداعا اكەلۋ ارقىلى ۇلكەن ناتيجە كۇتۋگە بولاتىنىن بىلگەن بىلىكتى مامان ول جاعىندا مۇقيات قاراستىرا بىلىگەن ەكەن.

ايتالىق، قر سپورت شەبەرى، گاندبولدىڭ ىزدەسەڭ تابا الماس ماماندارى: ەۆگەني شيشكين، الەكساندر كراسيلنيكوۆ، بايعابىلوۆا زارينا مەن حالىقارالىق دارەجەدەگى سپورت شەبەرلەرى يرينا الەكساندروۆا، نۇرجاۋباەۆا اناستاسيا جانە قازاقستانعا ەڭبەگى سىڭگەن سپورت شەبەرى كەفەر ناتاليا سياقتى ءوز ىسىنە ۇقىپتى، بىلگىر مامانداردىڭ ۇجىمعا كەلىپ قوسىلۋى ءوز ناتيجەسىن بەرە باستاپتى. ويتكەنى، ءاربىر سالادا بىلىكتى ءوز مامانى بولماي بەلگىلى ءبىر ناتيجە جەتۋ مۇمكىن ەمەس ەكەنى جاقسى بىلەمىز.سوندىقتاندا، وسىنداي يگلىكتى قادامدار كوپكە ۇلگى بولسا جارار ەدى. الماتى وبلىسى دەنەشىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقاراماسىنىڭ قولداۋىمەن گاندبول فەدەراتسياسى 2017 جىلى قۇرىلعان بولاتىن. سودان بەرگى بۇل سپورت تۇرىنەن گاندبولدان ،،ىلە’’ جاستار مەن جاسوسپىرىمدەر كوماندالارىنىڭ شىققان  بەلەستەرى كوڭىل قۋانتادى.

مىسالى، 2018 ج ىلە اۋدانى وتەگەن كەنتىندە 2003 جىلعى قىزدار اراسىندا وتكەن رەسپبۋليكا بىرىنشىلىگىندە توپجارىپ ءبىرىنشى ورىندى جەڭىپ السا، 2019ج قوستاناي قالاسىندا 2002ج قىزدار اراسىندا وتكەن قازاقستان چەمپيوناتىندا جۇلدەلى 2 ورىندى يەلەنەگەن ەكەن. سونىمەن بىرگە، ۇلدار دا قىزداردىڭ تاماشا جەتىستىگىنەن ارتتا قالۋدا نامىس كورىپ، ريدەر قالاسىندا وتكەن ەل بىرىنشىلىگىندە قولا جۇلدەنى جەڭىپ الادى. ،،ىلە’’ گاندبول كومانداسى حالىقارالىق دەڭگەيدە دە جەڭىستىڭ باس تۇعىرىنان كورىنە بىلگەن. وزبەكستاننىڭ نامانگان قالاسىندا گاندبولدان «تاۋەلسىزدىك كۋبوگى»-ءۇشىن وتكەن حالىقارالىق سىندا جەڭىمپاز اتانىپ، قازاقستاننىڭ ابىرويىن ءبىر كوتەرىپ تاستادى. بۇگىنگى تاڭدا الماتى وبلىسىنىڭ الاكول، پانفيلوۆ، رايىمبەك، قاراساي، ەڭبەكشى قازاق،تالعار، جانە قاراساي اۋداندارىندا گاندبولدان بولىمشەلەر اشىلعان.ول گاندبول فيليالدارى جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردىڭ بازاسىندا جۇمىس ىستەپ كەلەدى. بۇگىنگى كۇنى جاسوپىرىمدەردىڭ گاندبول سپورتىنا كەلۋى، قىزىعۋشىلىعى ارتا تۇسۋدە. ويتكەنى، قولدوبى سپورتى ناعىز تەر توگىپ، شەبەرلىكتى پاش ەتەتىن وليمپيادالىق سپورت ويىنى.  ،،ىلە’’ گاندبول كومانداسى قازىرگە كەزدە ۇلتتىق قۇراماعا ءوز تالانتتارىن دايارلاپ بەرىپ وتىرعان بەرەكەلى ۇستاحانعا اينالۋدا. ايتۋلى سپورت مەكتەبىنىڭ 3 بىردەي بۇرىمدىلارى قازاقستان ۇلتتىق قۇراما كومانداسىنىڭ ساپىندا ونەر كورسەتەدى. الماتى وبلىسى دەنەشىنقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن تالانتتى قىزدار جاستار اراسىندا ازيا چەمپيوناتىنا قاتىسىپ، 4 ورىنعا قول جەتكىزگەن ەكەن. مۇنىڭ ءوزىن ۇلكەن جەتىستىك دەپ باعالاۋعا بولادى. ويتكەنى،ەۋروپادا، الەمدە وتكەن عاسىردىڭ اياعىنان باستاپ باستاۋ العان ايتۋلى سپورت ءتۇرى، ءبىزدىڭ ەلدە تاۋەلسىزدىگىمىزدى العالى بەرى ەڭسەسىن تىك كوتەرىپ ەندى عانا قارقىندى دامۋ ۇستىندە. الدىمەن اۋىل-ايماقتاعى وسىنداي وليمپادالىق سپورت ءتۇرىن كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ بۇگىنگى كۇنى ەرەكشە قولداۋ الۋدا. اۋىل قازاقتىڭ كۇرە تامىرى، التىن بەسىگى-دەسەك، اۋىل تالانتتارىن ارشىپ شىعارىپ، ۇلى دوداعى دايارلاپ قوسۋ، ەل سپورتىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن ماڭىزى زور. وسى باعىتتا الماتى وبلىسى دەنەشىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسىنىڭ باستىعى، وليمپيادانىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى، جاستا بولسا باس بولىپ ءوڭىر سپورتىنىڭ دامۋىنا، جاڭا سەرپىن اكەلىپ زور ۇلەسىن قوسىپ جاتقان نۇرباقىت تەڭىزباەۆ ءۇشىن  بۇقارالىق سپورتپەن قوسا گاندبول سەكىلدى وليمپيادالىق سپورت تۇرلەرىن ەلدى مەكەندەردە كوتەرۋ ۋاقىت كۇتتىرمەيتىن جوتالى ماسەلە بولىپ وتىر. «بۇلاق كورسەڭ كوزىن اش»-دەمەكشى، ەل ىشىندە تالانتتى جاستار جەتەرلىك.تەك سول كوزىندە وتى بار، سۇيىكتى سپورتىنا دەگەن سۇيسپەنشىلىگى جوعارى، تالانتتى ۇل-قىزداردى تاني ءبىلۋ باپكەرگە ۇلكەن سىن. ول ءۇشىن، اۋدانارالىق-وبلىستىق جارىستاردى ءجيى وتكىزۋ ارقىلى ۇزدىكتەردى انىقتاۋعا بولادى. قازىرگى كەزدە وبلىستاعى ءاربىر سپورت سالاسىنا بويىندا جالىنا بار، ءوز ءىسىنىڭ جاس ماماندارىن تارتۋ ماسەلەسىن قولعا العان نۇرباقىت تەڭىزباەۆتىڭ ىرگەلى ىستەرى ءوز جەمىسىن بەرىپ كەلەدى. اسىرەسە جاستاردىڭ سپورتقا دەگەن قۇمارلىقتارى ءوسىپ، تالانتتى جاستاردىڭ تاسادا قالماۋىنا بار جاعداي جاسالىنۋدا. سونداي-اق، وليمپيادالىق سپورت تۇرىندەگى الار ورنى ەرەكشە قولدوبى سپورتى دا ايىرىقشا دامىپ، قارقىن الىپ كەلەدى. بۇل سپورت تۇرىنە وبلىس تاراپىنان ۇلكەن قارجى ءبولىنىپ، بىلىكتى باپكەرلەر شاقىلۋدا.

يا، قولداۋ، كومەك بولعان جەردە، تابىستا جايلاپ كەلە بەرىتىنى انىق. بۇگىنگى كۇنى ،،ىلە’’ گاندبول كومانداسىنىڭ العا قويعان باستى ماقساتى، ەل بىرىنشىلىگىندە توپجارىپ، ۇلتتىق قۇراماعا ءوز تالانتتارىنىڭ قاتارىن كوپتەپ قوسۋ ارقىلى، ەل چەمپيوناتىندا قارا ءۇزىپ العا شىعا ەكەنى انىق بىلىنەدى.  ايتۋلى  گاندبول سپورت مەكتەبىنىڭ قابىرعاسىنان ۇشىپ شىعىپ، ۇلتتىق قۇرامانىڭ جەيدەسىن كيگەن دارىندى جاستاردىڭ ارمانى ارينە ازيا، ەۋروپا،الەم جارىستارىندا تابىستى ونەر كورسەتىپ، قازاقستاننىڭ نامىسىن قورعاۋ بولىپ تابىلارىندا ءسوز جوق. بارلىق جول پاريجگە اپارادى-دەمەكشى، وليمپيادا اسۋىن باعىندىراتىن كۇندە نەگە ارمانداماسقا.

«ارمانسىز ادام- قاناتسىز قۇسپەن تەڭ»-دەگەندەي، توكيو وليمپيداسىنا بارماساقتا ،الداعى ءبىر ونجىلدىقتا گاندبولدان قازاقستان قۇراماسى وليمپيدا سايىستارىندا دا ءبىر الامان ويىنداردى كورسەتەر دەگەن ءۇمىتىمىزدى ۇكىلىپ قويساق ارتىقتىعى بولماس. ەندەشە، ۇلتتىق قۇرامانىڭ دەڭگەي نىعايسا، ەلىمىزدىڭ دە ابىرويى اسقاقتاي تۇسەتىنى ءمالىم. سوندىقتاندا قازاقستاننىڭ ءار وڭىرىندە جوعارىدا ايتقان ،،ىلە’’ گاندبول كومانداسى سەكىلدى شەبەرلىكتەرى ۇيىسقان ۇجىمداردىڭ كوپتەپ قالىپتاسۋىن تىلەيمىز. ەل ىشىندەگى تالانتتارعا جول اشىپ، تابىستى ويىن كورەستۋگە وقتالعان ،،ىلە’’ گاندبول كومانداسىنىڭ الار اسۋلارى ءالى الدا دەپ بىلەمىز.

اقىن وردابايۇلى،

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

 

پىكىرلەر