قار نەگە اپپاق؟

3198
Adyrna.kz Telegram

– ساعىنجان، تۇرا عوي، بوتام، ساعات ءتىلى 7 بولىپ قالدى.

– ءسال ۇيىقتاي تۇرايىنشى، اپا.

اپاسى كۇيبەڭدەپ تەرەزەنىڭ پەردەسىن ىسىردى.
– مىنە، ەرتەگى الەمى، ۋىزداي تىرشىلىك، كوبىك قاردىڭ كوكتەن قۇيىلۋى كەرەمەت.
– اپا، قار نەگە اق؟ نەگە قىزىل، سارى، كوك ەمەس؟
– قار ما؟ قار باياعىدان بەرى اپپاق. ءتاڭىردىڭ ىرىزدىعى عوي.
– سونداي دا جاۋاپ بولا ما؟ بەسىنشى سىنىپتىڭ وقۋشىسى، بەس جاسار بالادان بەتەر قيقارلانادى كەلىپ. اپاسى اينالىپ، تولعانعان سايىن قىرسىعا تۇسەدى. – بۇگىن مەكتەپكە بارمايىنشى. ۇيقىم كەپ تۇر.سىزدەردىڭ سۇيىكتى ۇلدارىڭىز بار عوي، اماندىق دەگەن. ساباقتان قالماعان، بەستىكتەن باسقا الماعان، قانداي كۇلكىلى! ويتكەنى ول – ۇلگىلى ستۋدەنت. ال مەن ونداي بولمايمىن. 9-سىنىپقا دەيىن «ۇشتىكپەن» ءىلبىپ جۇرەم. مەكتەپتەن شىعىپ قالماسام بولدى. ار جاعىندا كاسىپپەن اينالىسامىن. قاراجاتتى كۇرەپ تابامىن، شارۋانى دوڭگەلەتەمىن. «ساعىنجان، ازداپ اقشا اۋىستىرا الار ما ەكەنسىڭ؟» دەپ سىعىرايىپ ءسىز كەلىپ تۇراسىز. مىنە، ءومىر!
– اپىر-اي، ءا؟ – اناسى ابىرجىپ، اڭىرىپ، قاتتى داعداردى. تاربيە بىردەي، ال ءبىر ۇيدەگى ەكى بالا نەگە ەكى ءتۇرلى؟ ەكى بولەك پايىم. ارالارى تىم الشاق ەدى، بار پالە سودان بولىپ جۇرمەسىن.
–وۋ، باتىر، بۇل نە جاتىس؟ اماندىق بولمەگە كىردى دە، «بولاشاق بيزنەسمەننىڭ» كورپەسىن جۇلىپ الدى. بول، جينال، جۋىن، تاماق سۋىپ قالادى.
ساعىندىق ۇشىپ تۇرەگەلىپ شالبارىنا جابىستى.
– اعاسى، التىن توننىڭ جاعاسى، قاردىڭ نەگە اق ەكەنىن ايتساڭ، مينۋتتا مەن دايىن.
– كۇننىڭ كەڭىستىككە ۇزدىكسىز ءبولىپ شى­عاراتىن ۇساق بولشەكتەرىنەن ماعلۇ­ماتىڭ بار ما؟ ماسەلەن، قۇيرىق­تى جۇلدىز تۋرالى تۇسىنىگىڭ قاي دەڭ­گەيدە؟ ەستىگەنىڭ، ميعا توقىعانىڭ، وقىعانىڭدى ساراپتا.
– قاردىڭ ءتۇسىن سۇراسام، قۇيرىق­تى جۇلدىز دەيدى عوي. – ساعىندىق قارقىلداپ كۇلىپ الدى. – سەن ءوزىڭ قۇيرىقتى جۇلدىز!
– قۇيرىقتى جۇلدىزدىڭ باستى بولىگى – يادروسى – «مۇزداتىلعان گازدار مەن مەتان، اممياك، قاتتى كومىر­قىش­قىلىمەن قوسىلعان ادەتتەگىدەي بور­پىلداق، نىعىزدالماعان مۇزدان جانە بالمۇزداق ساتۋشىلار پايدالاناتىن كادىمگى «قۇرعاق مۇزدان» قۇرالعان.
– قار تۋرالى ءپالساپا سوقپاي، بىر­دەن قاردىڭ ءتۇسى جايلى ايتپايسىز با؟
– قار تۇيىرشىكتەرى قالاي قا­لىپ­تاسادى، پىشىندەرىنە، ءبىرىن-ءبىرى قايتالامايتىن تاڭعاجايىپ قۇرى­لىسىنا الاڭداعىڭ كەلمەيدى، سويتە تۇرا ونىڭ ءتۇسىن عانا قىزىقتايسىڭ. دەمەك، كەلەشەكتە نە نارسەنىڭ دە تەرەڭىنە بويلامايتىن تايىز نەمەسە نادان ادام بولعىڭ كەلە مە؟ قاردىڭ اق بولۋى كۇن ساۋلەسىنىڭ سان الۋان ءتۇرىنىڭ شاعىلىسىپ، شاشىراۋىنان. مول نۇردىڭ اسەرىنەن قاردى اق تۇرىندە كورەمىز. مىسالى، مۇزدى الايىق. ول كۇن ساۋلەلەرىن وزىنەن وتكىزىپ جىبەرەدى، سوندىقتان ءتۇسسىز، ءمولدىر. ەگەر ءبىر زات كەڭىستىكتەگى ساۋلەلەردى تۇتاس جۇتىپ قويسا، قاپ-قارا تۇسكە ەنەدى.
تاماقتانىپ العان سوڭ ساعىندىق قۇلدىراڭداپ، مەكتەبىنە اسىقتى. اياعىنىڭ استىندا – كۇن تاجىنە، ياعني ۇزىن شاشاقتى اپپاق كۇمىس ءتۇستى شاشاقتارعا مالىنىپ، اق قار سىقىر-سىقىر ەتەدى.
– ءبىلىم جيناۋ، تابيعات قۇبى­لىس­تارىن قاداعالاۋ – اقشادان گورى قىزىق، ءارى مازمۇندى ەكەن-اۋ! ول باسىن كوتەرىپ، شەكسىز اسپان الەمىنە – گالاكتيكاعا العاش رەت سۇقتانا قارادى. كىرشىكسىز تازا، سۇتتەي اپپاق قار ۇشقىندارى ءتۇرلى-ءتۇرلى ورنەكپەن قالبالاقتاپ، جاپالاقتاپ جەرگە قالاي-قالاي جاۋادى؟ سونداي قىزىق، وتە ادەمى-اق. –كەشكە اسپان دەنەلەرى توڭىرەگىندە پىكىرتالاستى قىزدىرماسام با؟ الگىندە اعاسى كۇن جۇيەسىندەگى 9 عالامشار تۋرالى ايتا باستاعاندا ءسوزىن اياعىنا دەيىن تىڭداۋعا شاماسى جەتپەدى ەمەس پە؟!
–شىركىن، قورشاعان ورتانى تاني السام عوي! ول وسىلايشا تابيعات قۇ­بىلىسىنا تاڭىرقاۋمەن كەلە جاتىپ تانىم دۇنيەسىنىڭ ەسىگىن قالاي اشقانىن ءوزى دە بىلمەي قالدى.

نۇرلان قۇمار، «انا ءتىلى».

 

پىكىرلەر