– Saǵynjan, tura ǵoı, botam, saǵat tili 7 bolyp qaldy.
– Sál uıyqtaı turaıynshy, apa.
Apasy kúıbeńdep terezeniń perdesin ysyrdy.
– Mine, ertegi álemi, ýyzdaı tirshilik, kóbik qardyń kókten quıylýy keremet.
– Apa, qar nege aq? Nege qyzyl, sary, kók emes?
– Qar ma? Qar baıaǵydan beri appaq. Táńirdiń yryzdyǵy ǵoı.
– Sondaı da jaýap bola ma? Besinshi synyptyń oqýshysy, bes jasar baladan beter qıqarlanady kelip. Apasy aınalyp, tolǵanǵan saıyn qyrsyǵa túsedi. – Búgin mektepke barmaıynshy. Uıqym kep tur.Sizderdiń súıikti uldaryńyz bar ǵoı, Amandyq degen. Sabaqtan qalmaǵan, bestikten basqa almaǵan, qandaı kúlkili! Óıtkeni ol – úlgili stýdent. Al men ondaı bolmaımyn. 9-synypqa deıin «úshtikpen» ilbip júrem. Mektepten shyǵyp qalmasam boldy. Ar jaǵynda kásippen aınalysamyn. Qarajatty kúrep tabamyn, sharýany dóńgeletemin. «Saǵynjan, azdap aqsha aýystyra alar ma ekensiń?» dep syǵyraıyp siz kelip turasyz. Mine, ómir!
– Apyr-aı, á? – Anasy abyrjyp, ańyryp, qatty daǵdardy. Tárbıe birdeı, al bir úıdegi eki bala nege eki túrli? Eki bólek paıym. Aralary tym alshaq edi, bar pále sodan bolyp júrmesin.
–Oý, batyr, bul ne jatys? Amandyq bólmege kirdi de, «bolashaq bıznesmenniń» kórpesin julyp aldy. Bol, jınal, jýyn, tamaq sýyp qalady.
Saǵyndyq ushyp túregelip shalbaryna jabysty.
– Aǵasy, altyn tonnyń jaǵasy, qardyń nege aq ekenin aıtsań, mınýtta men daıyn.
– Kúnniń keńistikke úzdiksiz bólip shyǵaratyn usaq bólshekterinen maǵlumatyń bar ma? Máselen, quıryqty juldyz týraly túsinigiń qaı deńgeıde? Estigeniń, mıǵa toqyǵanyń, oqyǵanyńdy sarapta.
– Qardyń túsin surasam, quıryqty juldyz deıdi ǵoı. – Saǵyndyq qarqyldap kúlip aldy. – Sen óziń quıryqty juldyz!
– Quıryqty juldyzdyń basty bóligi – ıadrosy – «muzdatylǵan gazdar men metan, ammıak, qatty kómirqyshqylymen qosylǵan ádettegideı borpyldaq, nyǵyzdalmaǵan muzdan jáne balmuzdaq satýshylar paıdalanatyn kádimgi «qurǵaq muzdan» quralǵan.
– Qar týraly pálsapa soqpaı, birden qardyń túsi jaıly aıtpaısyz ba?
– Qar túıirshikteri qalaı qalyptasady, pishinderine, birin-biri qaıtalamaıtyn tańǵajaıyp qurylysyna alańdaǵyń kelmeıdi, sóıte tura onyń túsin ǵana qyzyqtaısyń. Demek, keleshekte ne nárseniń de tereńine boılamaıtyn taıyz nemese nadan adam bolǵyń kele me? Qardyń aq bolýy kún sáýlesiniń san alýan túriniń shaǵylysyp, shashyraýynan. Mol nurdyń áserinen qardy aq túrinde kóremiz. Mysaly, muzdy alaıyq. Ol kún sáýlelerin ózinen ótkizip jiberedi, sondyqtan tússiz, móldir. Eger bir zat keńistiktegi sáýlelerdi tutas jutyp qoısa, qap-qara túske enedi.
Tamaqtanyp alǵan soń Saǵyndyq quldyrańdap, mektebine asyqty. Aıaǵynyń astynda – kún tájine, ıaǵnı uzyn shashaqty appaq kúmis tústi shashaqtarǵa malynyp, aq qar syqyr-syqyr etedi.
– Bilim jınaý, tabıǵat qubylystaryn qadaǵalaý – aqshadan góri qyzyq, ári mazmundy eken-aý! Ol basyn kóterip, sheksiz aspan álemine – Galaktıkaǵa alǵash ret suqtana qarady. Kirshiksiz taza, sútteı appaq qar ushqyndary túrli-túrli órnekpen qalbalaqtap, japalaqtap jerge qalaı-qalaı jaýady? Sondaı qyzyq, óte ádemi-aq. –Keshke aspan deneleri tóńireginde pikirtalasty qyzdyrmasam ba? Álginde aǵasy kún júıesindegi 9 ǵalamshar týraly aıta bastaǵanda sózin aıaǵyna deıin tyńdaýǵa shamasy jetpedi emes pe?!
–Shirkin, qorshaǵan ortany tanı alsam ǵoı! Ol osylaısha tabıǵat qubylysyna tańyrqaýmen kele jatyp tanym dúnıesiniń esigin qalaı ashqanyn ózi de bilmeı qaldy.
Nurlan QUMAR, «Ana tili».
