تاياۋدا قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا بيىل جەتپىس جاسقا تولعان زەينەپ اپاي احمەتوۆامەن كەزدەسۋ ءوتتى. باتىر باۋكەڭنىڭ – باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ كەلىنى، الاش جۇرتىنا ايگىلى شاڭىراقتىڭ يەسى – جازۋشى باقىتجان مومىشۇلىنىڭ جارى، وقىرمان قاۋىمعا «شۋاقتى كۇندەر»، «سۆەتلىە دني»، «بابالار اماناتى» ءتارىزدى كىتاپتارى ارقىلى تانىمال قالامگەرمەن جۇزدەسۋ سىر-سۇحبات ۇلگىسىندە ۇيىمداستىرىلدى. زەينەپ اپاي ءوزى قوزعاعان ماڭىزدى اڭگىمەلەردەن بولەك، زالعا جينالعان وقىرمان قاۋىمنان، اسىرەسە جاستار تاراپىنان كوپتەگەن سۇراق قويىلىپ، سۇحباتتىڭ اۋقىمىن كەڭەيتە ءتۇستى.
ءبىز ءوز وقىرماندارىمىزعا ۇلتتىق ۇعىم، حالىقتىق سالت-سانا، قازاقى ءجون-جورالعىنىڭ بىلگىرى زەينەپ احمەتوۆانىڭ كەش بارىسىندا ايتقان مازمۇندى ويلارىن ەكشەپ بەرىپ وتىرمىز.
بەيپىل ماقتاۋ –ادامدى قۇرتاتىن دەرت
ادامدى ماقتاعاندا دا ءسال ابايلاپ ماقتاۋ كەرەك، ايتپەسە… سەنىپ قالۋىمىز مۇمكىن عوي. جالپى، بايقاساڭىزدار، ءبىرىنشى رەت ءوزىن كوزىن باقىرايتىپ قويىپ ماقتاسا، ادام كادىمگىدەي ۇيالادى، قۇلاعىنا دەيىن قىزارىپ، «جوق، و نە دەگەنىڭىز» دەپ، قاراداي قىسىلىپ، ىڭعايسىزدانادى. ەكىنشى رەت ماقتاۋ ەستىگەندە ەپتەپ قولايسىزدانعانىمەن، ىشتەي الگى جىلى ءسوز جانىنا جاعا باستايدى. ءۇشىنشى رەت ەستىگەندە، ونى سولاي بولۋى قاجەت نارسەگە جوريدى، «سول ماقتاۋعا لايىق شىعارمىن» دەپ ويلايدى. ءتورتىنشى رەتتە بىرەۋ ارنايى ءسوز سويلەي باستاسا-اق ماقتاۋ كۇتىپ، دامەتەتىن جاعدايدا جەتەدى. بەسىنشىسىندە ءتىپتى «اپىر-اي، مىناۋ مەنى نەگە ماقتامايدى؟» دەپ ىشتەي قاپالانادى.
بەيپىل ماقتاۋ دەگەن، ماقتانگەرشىلىك دەگەن ادامدى قۇرتاتىن دەرت قوي. الگى ايتىلعان جىلى سوزدەردىڭ بارىنە دە راحمەت، بىراق مەن ونى «وزىمە ارنالدى»، «ءوزىمنىڭ ارقام» دەپ ويلامايمىن. قازاقتان قانداي جاقسى ءسوز، جارقىن تىلەك ەستىسەم، سونىڭ ءبارىن «باتىر اتانىڭ ارقاسى»، «سول كىسىنىڭ شاپاعاتى» دەپ بىلەمىن. اقيقاتىنا كەلگەندە، ول كىسىنىڭ كەلىنى بولماسام، مەنى كىم تانىر ەدى؟ قازاقتىڭ كوپ قاراپايىم كەلىنىنىڭ ءبىرى بولار ەدىم. ەشقايسىڭىزدان ايىرمام بولماس ەدى. قازىر كوشەدە، تويلاردا، كەزدەسۋلەردە كوپشىلىك تانىپ، امانداسىپ جاتادى. مۇنىڭ ءبارى – اتانىڭ ارقاسى. وزىمە ايتىلعان ماقتاۋ ءسوز، جىلى لەبىزدىڭ ءبارىن مەن «بۇل – ماعان ەمەس، مارقۇم اتاعا كورسەتىلگەن قۇرمەت» دەپ ەسەپتەيمىن دە، قۇلاعىما كىرگىزبەي، ءارى اسىرىپ جىبەرەمىن.
«بەسپلاتنىي» باتا
جازۋشىلار وداعى – ءيىسى قازاق ءۇشىن قادىرلى، قاسيەتتى قارا شاڭىراق قوي. سوناۋ مۇحتار، ساكەن، ءسابيت، عابيت اتالارىمىزدىڭ، ودان كەيىنگى باسقا دا اياۋلى اقىن-جازۋشىلارىمىزدىڭ ەدەنىنە تابانى تيگەن، دۋالىنا داۋسى سىڭگەن قۇت مەكەن. الگىندە وداق عيماراتىنا كىرەردە، سوسىن باسپالداقپەن ورلەپ كەلە جاتقاندا، سول كىسىلەردى ويلادىم، سول تۇلعالاردىڭ ارۋاعىنا تاعزىم ەتتىم. وسىدان ءۇش جىل بۇرىن بۇ دۇنيەدەن وتكەن اسىلدىڭ سىنىعى، تەكتىنىڭ تۇياعى، مەنىڭ قۇداي قوسقان قوساعىم باقىتجاننىڭ (مومىشۇلى –رەد.) ارۋاعىنان كەشىرىم سۇرادىم. «وسى قارا شاڭىراقتا باكەڭ وتكىزبەگەن كەشتىڭ، باكەڭە بۇيىرماعان وسىنداي قوشەمەتتىڭ مىنا مەنىڭ ماڭدايىما بۇيىرعانى-اي. مۇنداي مارتەبەگە مەنەن گورى سول لايىق ەدى-اۋ» دەپ كۇرسىندىم، جۇرەگىم شانشىدى، جانىم اۋىردى.
مەن جازۋشىلار وداعىنىڭ عيماراتىنا ەڭ العاش 1962 جىلى كىرىپ كورگەنمىن. ول كەزدە ۋنيۆەرسيتەتتىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىندە وقيمىن. بىرەۋدى ىزدەپ جۇرگەن ادامداي ءۇش قاباتتى تۇگەل ارالاپ، قاربالاس جۇمىس ساتىندەگى قىزمەتكەرلەرگە قىزىعا قاراپ، فويەدە ءوزارا قاۋقىلداسىپ، اڭگىمەلەسىپ تۇرعان اعالاردىڭ جانىنان جىلدام باسا جىلىستاي ءوتىپ، ۇلى تۇلعالار جۇتقان اۋامەن تىنىستاعانىما قۋانعانمىن. كەيىن، مومىشۇلى اۋلەتىنە كەلىن بولىپ تۇسكەن سوڭ، بىردە اتامەن بىرگە كەلدىم. عيماراتقا كىرەر الدىندا اتا: «بالام، ءيىلىپ سالەم سال!» – دەدى. قارايمىن، الدىمدا ەشقانداي كىسى جوق. «كىمگە؟» دەپپىن. «قازاق الدىمەن شاڭىراققا سالەم بەرەدى. بۇل – قازاقتىڭ قاسيەتتى قارا شاڭىراعى عوي!» دەدى اتا. وڭ تىزەمدى بۇگىپ، ءيىلىپ سالەم سالدىم. تاپ سول ساتتە وداق عيماراتىنان ديحان بابا ابىلەۆ شىعىپ كەلە جاتىر ەكەن. ول كىسى مەنى وزىنە سالەم سالدى دەپ ويلاپ قالسا كەرەك، «وي، اينالايىن، كوپ جاسا، شىراعىم، باقىتتى بول!» دەپ باتاسىن بەرىپ، قاۋقالاقتاپ قۋانىپ قالدى. سونداعى اتانىڭ ماعان ايتقان ءسوزى ءالى ەسىمدە: «كوردىڭ بە، بالام، مەنىڭ ارقامدا بەسپلاتنىي باتا الىپ قالدىڭ!» – دەدى. اتانىڭ سول ءبىر ونەگەسى ماعان ءومىر بويى بۇلجىمايتىن ادەت بولىپ قالىپتاستى. جاڭا ازىردە وسىندا كىرەردە دە ءيىلىپ سالەم سالىپ، سوسىن كىردىم.
تەلەارنالار ماعان ون مينۋتتى قيمادى
(زالداعى وقىرماننىڭ «نەگە قازاقتىڭ سالت-ءداستۇرى تۋرالى تەلەباعدارلاما جۇرگىزبەيسىز؟» دەگەن سۇراعىنا وراي ايتقانى)
مىنا زاماندا ونداي باعدارلامانى ماعان كىم بەرىپتى؟ وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن تەلەۆيزيا باسشىلارىنا بارىپ ايتقانمىن: «ماعان كوپ ەمەس، اپتاسىنا 10-اق مينۋت ۋاقىت تاۋىپ بەرسەڭدەر بولدى. جاستار قازىر ۇلتتىق ۇعىم-تۇسىنىكتىڭ، قازاقى ءجون-جورالعىنىڭ ءمانىسىن بىلۋدەن قالىپ بارادى. ولارعا ۇعىندىرا جۇرەتىن ۇلكەندەرىمىزدىڭ دە اۋسەلەسى اناۋ. قيت ەتسە «جاستار بۇزىلدى» دەيمىز. جاستار سونىڭ ءبارىن كىمنەن بىلەرىن، كوكەيىندەگى ساۋالداردىڭ جاۋابىن قايدان ىزدەرىن بىلمەي دال بولىپ ءجۇر عوي. سولارعا ءسال دە بولسىن باعىت-باعدار نۇسقاۋ، كوزىن اشۋ، كوكىرەگىندەگى ۇلتتىق سانانى وياتۋ سيپاتىنداعى دۇنيە جاسايىق»، – دەگەنمىن. تىڭداپ-تىڭداپ بولىپ، سوڭىندا ماعان قايتارعان جاۋاپتارى – «قانشا اقشا تولەي الاسىز؟» بولدى. بۇ نە ماسقارا؟ تانىمدىق باعدارلاما جاسايتىن دا – مەن، ونى ءتۇسىرىپ، ەفيرگە شىعارۋ ءۇشىن اقشا تولەيتىن دە – مەن بولىپ شىعام با؟ ازىن-اۋلاق قانا زەينەتاقىسى بار زەينەپ احمەتوۆانىڭ شاماسى كەلە مە وعان؟
سوسىن ءوزىمنىڭ ۇلىم ەرجاننىڭ ۇسىنىسىمەن شاعىن ون مينۋتتىق بەينەكورىنىستەر جاساپ، عالامتورعا سالۋدى باستادىق. قازىر جاستاردىڭ كوپشىلىگى عالامتوردا وتىرادى، الگى يۋتۋب دەي مە، سودان نە بولسا سونى كورىپ، ىرجىڭداپ، ۋاقىت وتكىزەدى. ودان دا الگىندەي مازمۇندى اڭگىمە تىڭداپ، بىلمەگەنىن بىلە ءجۇرسىن دەگەن نيەت مەنىكى. كەيىن بىلۋىمشە، مەنىڭ جاڭاعى شاعىن بەينە-اڭگىمەلەرىمدى دە يۋتۋبتان مىڭداعان ادام كورىپ، تىڭداپتى. تەلەارنادان ورىن تيمەگەن سوڭ، وسىنىڭ وزىنە شۇكىرشىلىك ەتىپ وتىرمىز.
ۇلكەن ۇيالماسا، كىشى قايتىپ قىمسىنسىن…
قازىر تەلەارنالاردى قاراپ وتىرساڭىز، نە كوپ – شوۋ كوپ، شۋ كوپ. سولاردىڭ بارىنە قاراجات ءبولىنىپ جاتىر. كوپشىلىگى – قازاققا تۇك تە بەرمەيتىن بوستەكى دۇنيەلەر. بۇ كۇندە تەلەەفير انشىلەر مەن ازىلكەشتەردەن بوساماۋعا اينالدى. نەگە ەكەنىن قايدام، وسى سىقاق جاعىنداعى جىگىتتەر ايەلدىڭ رولىنە تىم اۋەس بولىپ كەتتى. جانە كەلىستىرىپ ويناپ، كەرەمەت قىلىپ جاتقاندارى دا شامالى. سوسىن قازاقتىڭ كەلىنىنىڭ سىرت كەلبەتىن، كيىم كيىسىن وسى ءازىل-سىقاق تەاترلارى-اق ابدەن ماسقارالاپ ءبىتتى. قايسىسىن قاراساڭىز دا، باسىنا اق ورامالدى جاپسىرا بايلاپ، ۇستىنە قىرعىزدىڭ بازارىنان اكەلگەن قىتايدىڭ ارزان حالاتىن كيىپ شىعا كەلەدى، اياعىندا – قارا شۇلىق، جامان تاپىشكە… قازاق كەلىنىنىڭ بەينەسى وسىنداي ما ەدى؟
ءتىپتى «شانشاردىڭ» ءبىر قويىلىمىندا كەلىنى اتاسىن موينىنا مىنگىزىپ الىپ، شاۋىپ ءجۇر. بالەنىڭ ءبارىن بىلەتىن ۋاليبەك سونىڭ ەرسى ەكەنىن، ۇيات ەكەنىن نەگە بىلمەي قالدى ەكەن؟ كەلىنىنىڭ موينىندا بۇلعاقتاپ وتىرعان اتا – ءجۇسىپ. ول دا دارداي ادام ەمەس پە؟ باسقالارى ۇندەمەگەندە، تىم بولماسا سول ايتۋى كەرەك ەدى عوي: «ءاي، مىناۋىمىز ۇيات بولادى! اتاسىن موينىنا مىنگىزگەن كەلىن كورىپ پە ەدىڭدەر قازاقتا؟» دەپ. ۇلكەن ۇيالماسا، كىشى قايتىپ قىمسىنسىن…
«جار-جار» جاڭارۋى كەرەك
نەبىر سۇمدىقتاردى تويعا بارعاندا كورەمىز. «وسى ومىرگە لايىق وتتى جاعىپ، جار-جار!» دەپ باستالاتىن «جار-جار» كەشەگى كەڭەس زامانىندا ءوز قىزمەتىن وتەدى، قازىر دە ساننەن قالا قويعان جوق، بىراق، ەندى «جار-جارعا» وزگەرىس، جاڭارۋ كەرەك. ويتكەنى، بىرىنشىدەن، جار-جار – ۇيلەنۋ تويىندا ەمەس، قىز ۇزاتىلاردا ايتىلاتىن نارسە. «سەن ەندى بىرەۋدىڭ جارى بولاسىڭ» دەگەن ماعىنادا بولعان ونىڭ ءماتىنى. كەڭەس وكىمەتى تۇسىندا ءبىز ونى ەكى جاستىڭ باس قۇراعان تويىندا شىرقالاتىن انگە اينالدىرىپ جىبەردىك. قازىر، قۇدايعا شۇكىر، كىم كوپ، اقىن كوپ. سولارعا تاپسىرىس بەرىپ، نەگە ۇزاتىلۋ تويىندا ايتىلاتىن ۇلتتىق سيپاتتاعى جاڭا «جار-جار» جازدىرماسقا؟ سوسىن قاتىپ قالعان ەشتەڭە جوق، اقىندارىمىز سونىڭ بىرنەشە ۇلگىسىن جاساسا، ءار تويدا ءارالۋان «جار-جار» ايتىلىپ جاتسا، نەسى بار؟
جارتىلاي جالاڭاش كەلىننىڭ بەتىن اشۋدىڭ قاجەتى نە؟
سوسىن، قىزدار، اينالايىندار، تۇرمىسقا شىعاتىن كەزدە تويعا يىعى مەن كەۋدەسى اشىق، جوتاسى جالاڭاش، شەتەلدىك ۇلگىدەگى اق كويلەكتى كيمەڭدەرشى، باس تارتىڭدارشى سودان! نەگە وسى ءبىز وزگەنىڭ قاڭسىعىنا تاڭسىق بولامىز دا جۇرەمىز؟ بار عوي، قازاقتىڭ ادەمى كويلەكتەرى، ساۋكەلەسى! ءتىپتى، ارنايى تىكتىرۋگە دە بولادى. تويعا كەلەتىن ۇلكەن قاريالاردىڭ، اقساقالداردىڭ، اق جاۋلىقتى اجەلەردىڭ كوزىنشە جاڭا تۇسكەن كەلىننىڭ اشىق-شاشىق ءجۇرۋى جاراسپايدى. توي الدىندا بەتاشار جاسايتىنىمىز تاعى بار. ءوزى جارتىلاي جالاڭاش جۇرگەن كەلىننىڭ بەتىن اشۋدا نە ءمان قالادى؟
تاعى ءبىر تۇيتكىل: جاس كەلىننىڭ گۇل لاقتىرۋى. ول تەرىس قاراپ تۇرادى دا، قولىنداعى شوق گۇلدى ارت جاققا قاراي لاقتىرادى. ول جەردە كۇيەۋگە شىقپاعان ءبىر توپ جاس قىز ۋلاسىپ-شۋلاسىپ جاتادى. سىرتتاي قاراپ تۇرساڭ، وسىنىڭ ءوزى ەرسى ەمەس پە؟ سول تويدا الگى جاس بويجەتكەندەردىڭ اكە-شەشەسى، اعا-جەڭگەسى، اعايىن-تۋىسى وتىر. قانشا بايسىراپ بارا جاتساڭ دا، سولاردىڭ كوزىنشە «تەزىرەك كۇيەۋگە تيەيىن» دەپ گۇلگە سونشا تالاسىپ نە كورىندى؟
جىرتىس-كوكپار
باياعىدا قىز ۇزاتىلعاندا اتام قازاق كوكپار بەرگەن. قازىر جاعداي باسقاشا. مەن سونىڭ ورنىنا جىرتىس-كوكپار ۇيىمداستىرۋدى ۇسىنىپ ءجۇرمىن. ول بىلاي: ۇزاتىلىپ بارا جاتقان قىزدىڭ اياعىنىڭ استىنا جىبەك ماتا توسەلەدى. قىزدى جىگىت جاق اق ماتا ۇستىمەن جۇرگىزىپ الىپ كەتكەننەن كەيىن قالعان جۇرت تا جان-جاققا بىتىراي جونەلمەي، ءبىراز كىدىرۋى كەرەك. تامادا ولاردى اق ماتانىڭ ەكى جاعىنا ءبولىپ تۇرعىزىپ، الگى جىبەك ماتانى ورتاعا تاستاپ، جىرتىس-كوكپار جاسايدى. ادامدار ارتىسىپ-تارتىسىپ، جاڭاعى ماتادان جىرتىپ الادى: بىرەۋگە ءبىر جاپىراعى تيەر، بىرەۋ قوماقتىراق جىرتىپ الار – ايتەۋىر ەشكىمگە دە ۇلەسسىز قالمايدى. بۇل – ءبىر جاعىنان، «وسىنداي توي ارقايسىمىزدىڭ شاڭىراعىمىزدا بولسىن» دەگەن ىرىم، تابارىك، ەكىنشى جاعىنان، ايالاپ وسىرگەن اققۋىن قولدان ۇشىرىپ، كوڭىلى جارىم بوپ تۇرعان اتا-انانىڭ، اعايىننىڭ ەڭسەسىن تىكتەۋ، تويدىڭ سوڭىن دۋمان قىزىققا اينالدىرىپ جىبەرۋ.
اتاسىنىڭ اۋزىنا قاسىق تىققان كەلىن ەرتەڭ ونىڭ كوزىن شۇقىماي ما؟
ۇيلەنۋ تويى ابدەن قىزىپ، ۇلكەن كىسىلەردىڭ كەيبىرى قايتىپ كەتىپ، قايسىبىر قوناقتاردىڭ كوزىنە ءبىر ادام ەكى ادام بوپ كورىنە باستاعان تۇستا جالپ ەتىپ جارىق سونەتىنى بار. سويتسەك، تورت كەلە جاتىر ەكەن. ءبىر جاعىنان، توي اياعىندا تويىپ العان جۇرت سول تورتتى جەپ تە قارىق قىلمايدى، بەكەرگە ءراسۋا بولادى. ەكىنشىدەن، قۋانىش ۇستىندە شام ءسوندىرۋ – قازاقتا جامان ىرىم. «شىراعىڭ سونبەسىن» دەپ تىلەيمىز عوي ءبىر-بىرىمىزگە. مىناۋ – ەندى عانا شاڭىراق كوتەرىپ، شام جاعىپ جاتقان جاس وتاۋ ءۇشىن تىپتەن جاقسى ىرىم ەمەس. سوسىن ەكى جاس پەن ونىڭ اتا-اناسى ورتاعا شاقىرىلىپ، ءبىر-بىرىنە تورتتان اۋىز تيگىزەدى. بۇل قايدان شىققان سالت، نە ءسان؟ العاشقى كۇنى-اق قايىناتاسى مەن ەنەسىنىڭ اۋزىنا قاسىق تىققان كەلىن ەرتەڭ ولاردىڭ كوزىنە پىشاق تىعىپ جۇرمەي مە؟ بۇل داستۇرسىماقتىڭ ورنىنا كەلىن ءشاي ۇيىمداستىرسا قانداي جاقسى بولار ەدى؟ ارينە، تويداعى ادامنىڭ بارىنە ءشاي قۇيۋى شارتى ەمەس. توردەگى ەڭ ۇلكەن اجەلەر مەن اتالاردىڭ ۇستەلىنە بارىپ، ول كىسىلەرگە ىقىلاسپەن ءبىر-ءبىر كەسە قۇيىپ بەرسە، باتالارىن الار ەدى عوي.
جاقسى ءىسىڭ دە، جامان قىلىعىڭ دا تىكەلەي ۇلتىڭا بارىپ تيەدى
اۋىلدا جۇرگەندە قاي-قايسىمىز دا تەك اكە-شەشەمىزدىڭ پەرزەنتى بولدىق. «پالەنشەنىڭ قىزى عوي، وركەنى ءوسسىن!» دەيدى ەل ريزا بولسا. الدەبىر قاتەلىگىڭ بولسا، «ءوي، تۇگەنشەنىڭ بالاسى ەمەس پە، اتا-اناسى جاقسى ادامدار، بۇل ناعىپ مۇنداي بولدى ەكەن؟» دەپ، كەيىپ جاتادى. ال تۋعان اۋىلدان ۇزاپ، قالاعا، باسقا ورتاعا كەلگەن ساتتەن باستاپ ءبارىمىز «قازاقتىڭ ۇلى»، «قازاقتىڭ قىزى» اتانامىز. سەبەبى، بۇل جاقتا ەشكىم دە اۋىلداعى پالەنشە مەن تۇگەنشەنى تانىمايدى – قازاقسىڭ با، جاقسى ءىسىڭ دە، جامان قىلىعىڭ دا تىكەلەي ۇلتىڭا بارىپ تيەدى. يىعىڭا اتا-اناڭنىڭ، اۋلەتىڭنىڭ، اۋلىڭنىڭ عانا ەمەس، ۇلتىڭنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى، ۇلتىڭنىڭ نامىسى ارتىلعانىن سوندا بىلەسىڭ. قازاققا ەڭبەك سىڭىرگەن ادام دەپ مەن ۇرپاعىن نامىستى، قازاقى، ءبىلىمدى ەتىپ تاربيەلەگەن ادامداردى عانا ايتار ەدىم. سوندىقتان قايدا جۇرسەڭدەر دە «قازاقتىڭ ۇلى»، «قازاقتىڭ قىزى» دەگەن اتقا لايىق بولىپ جۇرىڭدەر، اينالايىندار!
* * *
كەزدەسۋ بارىسىندا بۇدان دا باسقا تاقىرىپتار ءسوز بولدى. كوپشىلىكتى قىزىقتىرعان بالا تاربيەسى، ەنە مەن كەلىن اراسىنداعى قارىم-قاتىناس، جاڭا تىگىلگەن جاس وتاۋدىڭ قيىندىقتارى، «شۋاقتى كۇندەردىڭ» جازىلۋ تاريحى، باۋىرجان اتانىڭ مىنەزى، باقىتجان اعانىڭ ازىلكەشتىگى، تۇساۋكەسەر سالتى تۋرالى جان-جاقتى اڭگىمە شەرتىلدى. ءداستۇرلى ءانشى گۇلشات تاكەجانوۆانىڭ وتىنىشىمەن، ز.احمەتوۆا ساحنادا ونىڭ كىشكەنتاي قىزىنىڭ تۇساۋىن كەسىپ، باتاسىن بەردى. وسىنداي سىرلاسۋ كەشتەرىن ساعىنعان كوپشىلىك جازۋشىدان قولتاڭبا الىپ، سۋرەتكە ءتۇستى.
جازىپ العان ساكەن سىبانباي،
"الماتى اقشامى".
