ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىندا م.اۋەزوۆتىڭ «ايمان-شولپان» كومەدياسىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى. سپەكتاكل جاڭاشا قويىلعان. ءحىح عاسىر كەيىپكەرلەرى ءححى عاسىرعا ءبىر-اق سەكىرگەن. سايىن دالادا بولعان وقيعا ءزاۋلىم ۇيلەردىڭ فونىندا، «Aiman & Sholpan” دەگەن كلۋبتىڭ ىشىنە كوشىپتى.ءبىر قاراعاندا: الەم-جالەم دەكوراتسيانىڭ اياسىندا الەم-جالەم كيىنگەن جاستار. داراقىلىق فونىنداعى داراقىلىق. ايمان مەن شولپان سانىن جىلتىراتقان. ءتىپتى اياقتارىن كەرە بيلەگەندە ىشكيىمى كورىنىپ ءجۇر. اسىرەسە شولپان قىزىڭ ءبىر جاعىنان بيلەپ، ەكىنشى جاعىنان بەلىنە دەيىن كوتەرىلىپ كەتەتىن رازىڭكە كويلەكتىڭ ەتەگىن تارتىپ الەك. «مەن – وكىل انالارىڭ» دەيتىن تەڭگە (لەيلو حانينگا-بەكنازار) الگى جەرىن ۇستاپ بيلەيدى. تاعى «ءبىسسىمىلدا» دەپ باتا بەرىپ قويادى. قازاق «انا» دەگەن ارداقتى اتتى ءدال بۇلاي قورلاپ كورمەگەن شىعار… كۇيەۋىن قىزعانىپ قۋىپ كەلەتىن ادۋىن تەڭگە انايىلىققا بارماسا كەرەك ەدى. تەاتردى تەكتى ونەر دەپ جاتامىز. اكتريسالارىمىزدىڭ ءابۇيىرىن اشقاننان ول كورەرمەنگە جىرعاپ قارىق قىلمايدى. ەسەسىنە «ونەر» دەگەن ۇعىمنان الىستايدى. زال ءارتىستىڭ شەبەرلىگىنە، ارقالاپ جۇرگەن ويىنا ەمەس، جالتىراي بەرەتىن سانىنا تەلمىرەدى. راس، تەاتردىڭ كوڭىل كوتەرەتىن دە فۋنكتسياسى بار. بىراق كوڭىل كوتەرۋ دەگەن جالاڭاش سان مەن جارتىلاي اشىلعان كەۋدە ەمەس. راس، ومىردە ەركەتوتايلار سولاي-اق كيىنەتىن شىعار. بىراق ءومىر مەن ساحنانىڭ زاڭدىلىقتارى ءبىر ەمەس. بۇل ءتىپتى ءبارىن كەشىرە بەرەتىن كينو دا ەمەس. ساحنادا سەن لۋپانىڭ استىندا تۇراسىڭ!
جالپى، قاللەكي تەاترىندا كيىم سۋرەتشىسىنىڭ، جاقسى ستسەنوگرافتىڭ قاتتىعى سەزىلەدى. مىسالى، الىبەكتىڭ موينىنداعى – قايدان شىققان قۇندىز شارف؟ نەگە شولپاننىڭ ساۋكەلەسى وزىنە ۇلكەن؟ نەگە مامان بايدىڭ جاساندى شاشى سىرعىپ تۇسەيىن دەپ ءجۇر؟ نەگە كوپشىلىك ساحناسىنداعى بويجەتكەندەردىڭ كويلەكتەرى تار؟ استانا اكىمشىلىگى اقشادان قىسقان-اق شىعار، بىراق جارتى قارىس ماتا قالايشا جەتىسپەي قالدى؟..
ارينە، كەمشىلىكتى تىزبەلەي بەرۋگە بولادى. بىراق «قوسۋ بەلگىلەرىن» كورمەۋ قيانات بولار ەدى. ترۋپپا اجەپتاۋىر ەڭبەك ەتكەن. گاملەتتىڭ دە، رومەو مەن دجۋلەتتانىڭ دا، ەۆگەني ونەگيننىڭ دە «دجينسى كيگەنىن» كوردىك. قازاق كلاسسيكاسىنا بۇل «جاڭالىق» كەشتەۋ بولسا دا جەتتى. سول سەبەپتى، ەڭ الدىمەن، رەجيسسەر الىمبەك ورازبەكوۆتىڭ وسىنداي ىزدەنىسكە بارعانى كوڭىلدەن شىقتى. سپەكتاكلدەن جاستىق جىگەر اتويلاپ تۇر. قانىڭ قىزىپ، تامىرىڭ بۇلكىلدەپ، ءومىردىڭ ءتۇرلى بوياۋلارىن سەزىنىپ، كوڭىلىڭ كوتەرىلگەندەي.
بوس جۇرگەن، باسى ارتىق ادام جوق. ايمان مەن شولپان، الىبەك پەن ارىستان عانا ەمەس، ولاردىڭ اينالاسىنداعى «شابارماندارى» دا ءوز تيپاجىن، قايتالانباس مىنەزىن تاۋىپ كەتكەن. مىسالى، جاراس (اسىلبەك قاپاەۆ). وڭشەڭ قىزداردىڭ اراسىندا جۇرەتىن جاراستى مۇحاڭنىڭ ءوزى بۇگىنگىنىڭ «كوگىلدىرلەۋ» «دي-دجەيىنە» لايىقتاپ جازعانداي. وزگە كەيىپكەرلەر تۋرالى دا سونى ايتۋعا بولادى. ارقايسىسىنىڭ تابيعاتىنا ساي، «سويلەيتىن» كيىم ۇلگىسىن عانا ەمەس، مۋزىكالىق كوركەمدەۋى ءساتتى تابىلعان. ماسەلەن، بۇگىنگىنىڭ «باتىرى» (ارىستان) روكەر ستيلىندە بىلعارى كۇرتەشكەمەن، گيتارا ۇنىمەن ساحناعا شىقسا، باي-باعلان الىبەك توبى دجاز-مۋزىكانىڭ «سۇيەمەلدەۋىمەن» شىعادى. كومپوزيتور ق.توقىمباەۆتىڭ ەڭبەگىنە دە ايتارىمىز جوق. ەسكەرتۋ: كورەرمەننىڭ ءبارى كەرەڭ ەمەس. دىبىستى باسەڭدەتۋگە دە بولادى.
نەگىزىندە، ويناقى رەڭكتە وتەتىن سپەكتاكل تۇگەسىلمەيتىن دۋمان سەكىلدى اسەر قالدىرادى. جار تاڭداۋ، جاعالاسۋ، جاراسۋ حيكاياسى قىز-جىگىت ايتىسىنا، ءان- بي جارىسىنا، ونەر سايىسىنا ۇلاسادى. ەڭ باستىسى، كومەديا جانرىندا جازىلعان دۇنيە كومەديا رەتىندە قويىلىپ تۇر. سپەكتاكلدە اۆتورلىق ماتىندە جوق كوپتەگەن كۇلكىلى سيتۋاتسيالار تۋىلعان. رولىنەن جاڭالىق كۇتەتىن، قىزىعا وينايتىن اكتەردى تاماشالاۋدىڭ ءوزى ءبىر باقىت. سيتۋاتسيانى سونداي اكتەرلەر تابادى.
الىبەك – ماڭعاز، كەربەز. قۋاندىق قىستىقباەۆتىڭ قاسىن كەرىپ قانا سويلەيتىن كەيىپكەرى ءتىپتى قىز تارتىسىنا دا شىنداپ كىرىسۋگە ەرىنەتىن سياقتى. ارىستان – سىرىم قاشقاباەۆ تا باتىردىڭ مىنەزىن ءدوپ باسقان. جىگەرلى، ايباتتى، قىزبا. ايماندى سومدايتىن سايا توقماعانبەتوۆا اقىلدى قىزدىڭ كەيپىن بەردى. ال شولپاننىڭ (اينۇر جەتپىسباەۆا) يىلگىشتىگى، سىرتقى جانە ىشكى پلاستيكاسى رازى قىلدى. ونىڭ ويى دا، سويى دا ناق بۇگىندىكى. اۋعان سوعىسىنان كەشە كەلگەندەي كورىنگەن مەيرام قايسانوۆ (كوتىبار) تا، ونىڭ شاشباۋىن كوتەرەتىن مۇرات ءنۇراسىلوۆ تە سەنىمدى جانە… كۇلكىلى. لەيلو حانينگا (تەڭگە) حانىم جاقسى اكتريسا شىعار، بىراق ءۇنى قازاقى قويىلىمدا وعاشتاۋ، ارتىقتاۋ، تىسقارىلاۋ كورىنىپ تۇر. بارىنشا شەتەلدىك اكتسەنتپەن سويلەۋگە تىرىسقانىمەن، كوبىندە كۇمىلجىپ، ءۇنى جاساندى شىعىپ جاتتى. ەسەسىنە ەكىنشى قۇرامداعى اينۇر بەرمۇحامبەتوۆا پاراساتتى، جيناقى، ىقشام ويىنىمەن ءتانتى قىلدى. مۇنىڭ ءبارى – جەكەلەگەن «مەزەتتەر». ال جالپى العاندا…
ءبىز بىلەتىن ايمان مەن شولپان سۇيكىمدى ەدى. ەلىكتىڭ لاعىنداي اسەم جاراتىلىس ەدى. ەستى ەدى. يبالى ەدى. يماندى ەدى. كيىمدى وزگەرتۋگە بولاتىن شىعار. شاشتى كەسۋگە، تىرناقتى بوياۋعا دا بولاتىن شىعار. بىراق قاسيەتتەن ايرىلۋ، مىنەزدى تۇبەگەيلى وزگەرتۋ… بۇل قاستاندىق سەكىلدى كورىنەدى. ادەبيەتكە عانا ەمەس، حالىقتىڭ ساناسىنا. بۇرىن «ايداي سۇلۋ ايمان مەن شوقتىعى بيىك شولپان» ۇلگى بولاتىن. ال مىنا ايماندى قالاي ۇلگى ەتەسىڭ؟ ەڭ سوڭعى كورىنىستە قىزدار اپپاق كويلەك پەن ساۋكەلە كيىپ شىعادى. تۇبىندە تامىرىن تابادى دەگەن ويدى بەرگىسى كەلگەن سياقتى. شەكتەن اسىڭقىراپ كەتكەن سوڭ، ارناسىنا ورالۋ قيىنعا سوقپاي ما ەكەن…
ءاسيا باعداۋلەتقىزى، «حالىق ءسوزى»
