ايتىستىڭ ارداقتىسى بولعان جارقىنبەك باۋىرىم -اي!
پەندەمىز عوي. ءومىردى وتپەستەي كورەمىز. ابىرويعا، مول اقشاعا، قىزمەتكە جەتكىمىز كەلەدى. ءسويتىپ جۇرگەندە ءومىردىڭ جالعان ەكەنىن دە ۇمىتىپ كەتەمىز. بەس كۇندىك ءفانيدىڭ ىرىلداسۋعا، بەت جىرتىسۋعا تاتىمايتىنىن دا ەستەن شىعارامىز. ءتىپتى، استافۋراللا… كوزىمىزدى شەل باسىپ، قۇدايدى دا ۇمىتا باستايمىز -اۋ! بىراق…
ءيا، بىراق… كەنەتتەن ەڭ اياۋلى جانداردان كوز جازىپ قالعاندا، جاڭاعى اسقاقتىقتان تۇك قالماي، پەندە كەيپىمىزگە قايتا ورالامىز. قۇدايدىڭ قۇدىرەتىن مويىنداپ، تاۋبەگە كەلە قالامىز.
سونداي اياۋلى ازاماتتىڭ بىرەگەيى، سارىاعاشتىڭ ساڭلاعى، بار الاشتىڭ ارداعى، ايتىسكەر اقىن جارقىنبەك ناۋشابەكوۆتىڭ اۋىر سىرقاتتان كوز جۇمعانىنا دا قىرىق كۇنگە جۋىقتاپتى. الدى ارتىنا قاراماي، زىمىراپ جاتقان ۋاقىت.
وسى جازبانى جازباس بۇرىن جاكەڭ تۋرالى كوپ ويلانىپ، ەسكە الدىم. بىزدەر 2006 جىلدان ءبىر-ءبىرىمىزدى ءبىلۋشى ەدىك-اۋ. ونىڭ ايتىستا ەڭ «حيت» بولعان ءبىر شۋماعى بار. بىردە قارسىلاسى جارقىنبەكتىڭ تۇرىنە ءتيسىپ، ارزان قالجىڭمەن مىسقىلدايدى عوي. سوندا جارقىنبەكتىڭ:
» — قۇدايدىڭ ماعان بەرگەن ءتۇرى عوي بۇل،
سوعان بولا ۋايىم جەپ پە ەدىڭىز؟
ءتۇرىمدى ەمەس، جىرىمدى باعالايدى،
قازاق دەيتىن قاسيەتتى تەكتى ەلىمىز.
جوق الدە، سەن، ءجۇز باستى قاتار قويىپ،
ىشىنەن تاڭداپ الدى دەپ پە ەدىڭىز؟! «، -دەپ شۋلاتىپ ەدى -اۋ.
2008 جىلدارى سارىاعاشتى سۋ العاندا شىمكەنتتە ءبىر ايتىستا اۋىلىنىڭ اۋىر ءحالىن ايتىپ، اقىندىق جۇرەگىمەن تولعانىپ ەدى-اۋ!
وسى جازبانى جازباس بۇرىن كوپ ويلاندىم. جارقىنبەك دوسىمنىڭ ءار جىلدارداعى ايتىستارىن قاراپ شىقتىم. كوزىمە تۇسكەندەرىن ارينە. ءوزىنىڭ جەرلەسى اقمارال لەۋباەۆامەن جەكپە-جەك ايتىسىندا وڭتۇستىگىن ابدەن جىرلاپتى. «وڭتۇستىك جامان دەگەنگە، سەمسەردەي بولىپ سەرمەلدىم» دەپتى. «وڭتۇستىكتەي ەل بار ما، مەيىرىمى جۇمساق ماقتادان» دەپتى. ءبىر جەرىندە «جىرلاۋعا تاريحىڭدى عاسىر كەرەك» دەپ تۋعان ولكەسىنە دەگەن قۇرمەتىن، ماقتانىشىن سەزدىرىپتى. بالدىزى اسەم ەرەجەقىزىمەن ايتىسى دا ءساتتى شىققان ەكەن.
ورالدىق مۇرادىم ميرلانوۆپەن 2018 جىلى شىمكەنت قالاسىندا وتكەن ناۋرىزداعى ايتىستارىن دا تىڭداپ شىقتىم. سوڭعى ايتىسىنىڭ ءبىرى بولار دەپ، مۇڭعا باتتىم. مۇرادىم بالا ءسوز اراسىندا: «تىرىلمەيدى ادامنىڭ و دۇنيەگە بارعاندارى» دەپتى. جارقىنبەك ءتىرى بولسا، مۇنداي سوزدەر ەلەۋسىز قالار ەدى عوي. جارقىنبەكتى جوقتاپ، جۇرەگىم ەگىلىپ وتىرىپ: «بۇل ءسوز نەمەنەگە ايتىلدى ەكەن؟» دەدىم. ول سوزدە تۇرعان ەشتەڭە جوق قوي ارينە. ءبىر تۇسىندا مۇرادىم:
«مادەنيەت ۇيىنە ديرەكتور بولىپسىڭ،
باسىڭدا داۋرەن قانشا تۇرار دەيسىڭ،
جەمقورلىقپەن ۇستالىپ كەتپە ( ءسوز بە ءسوز ەمەس، وي وسىنداي)» ، دەپتى. سوندا جارقىنبەك:
«نەسىنە ۋايىم جەدىڭ بۇلاي بالا،
ءار ءسوزىڭدى ايتساڭشى شىن ويلانا.
ديرەكتور بولىپ ەدىڭ شىقتىڭدار-اۋ،
مەنىڭ قىزمەتىمدى شىر اينالا.
قىزمەت ۋاقىتشا بىلەم ونى،
سوندىقتان بارلىعىنا شىدايدى اعا.
پەندەلەر تاقتا ماڭگى وتىرمايدى،
ماڭگىلىك بيلىك ايتار قۇداي عانا» ، دەپ كەرەمەت ساۋاتتى جاۋاپ بەرىپتى جارقىنبەك.
جارقىنبەك دوس جايلى ەندى وتكەن شاقپەن سويلەيمىز. ءوزى ماداقتاپ ايتا بەرەتىن قۇدايدىڭ جازۋىمەن، مىناۋ ارسىز جالعاندى 44 جاسىندا تاستادى دا كەتتى. ول فانيدەن باقيعا ءوتتى. بىراق، ايتىسكەرلەردىڭ، ءوزىن جاقسى كورەتىن جانكۇيەرلەردىڭ كوڭىلىنەن كەتكەن جوق.
ەرتەڭ تۇركىستان وبلىسى، سارىاعاش اۋدانىندا ايتىسكەر اقىن، بىرنەشە رەسپۋبليكالىق، حالىقارالىق ايتىستاردىڭ باس جۇلدەگەرى جارقىنبەك ناۋشابەكوۆتىڭ ومىردەن وتكەنىنە 40 كۇندىك اس بەرىلىپ، اياۋلى اقىنعا قۇران باعىشتالادى. اللا جازسا، بارىپ، جيىنىنا قاتىسىپ، قول جايىپ قايتۋعا نيەتتىمىز.
جاتقان جەرىڭ جايلى بولسىن جارقىنبەك دوس!
ءبىز سەنى ۇمىتپايمىز!
قازاق ەلى سەنى، سەنىڭ ايتىستارىڭدى ەشقاشان ۇمىتپايدى!
جارقىلداعان جارقىنبەكتى جوقتاۋ
(ج.ناۋشابەكوۆتىڭ رۋحىنا ارنايمىن)
كوڭىل تولقىنى
توپتىڭ بولعان ءتاۋىرى،
جوق جارقىنبەك ءاز اعا.
ايتىسكەرلەر اۋىلى،
كەزىكتى اۋىر قازاعا.
ءىستىڭ قالماي ەش ءمانى،
سەكسەۋىلسىز قۇمدارداي.
سارىاعاشتىڭ اسپانى،
مۇڭعا باتىپ تۇرعانداي.
كوڭىلىم سولاي بوپ الدى،
جات «حابارىمنان» شىعار.
ولىمگە قيماس ادامدى،
جوقتاعانىمنان شىعار.
جالىنامىن اللام — اي،
پاناڭا الشى، كەش كۇنا.
ءوتىپ كەتتى جالعان — اي،
جارقىنبەكسىز بەس جۇما.
«باقۇل بول» دەپ كۇبىرلەپ،
قۇدىرەتكە نانامىز.
ماڭگىلىككە تۇبىندە،
ءبارىمىز دە بارامىز.
جارالعان ەل باعىنا،
ومىرگە ونداي كەلمەيدى ۇل.
جارقىنبەكتىڭ جوعىنا،
كوڭىل ءالى سەنبەي ءجۇر.
اتقارعان ءىسى قيلى ەدى،
تىم اۋىر ەدى سالماعى.
بار الاشقا سىيلى ەدى،
سارىاعاشتىڭ ساڭلاعى.
جۇرسە داعى قاي تۇستا،
شىقتى بيىك ىزگى ءۇنى.
اتاندى ول ايتىستا،
وڭتۇستىكتىڭ ۇزدىگى.
ارداقتى بوپ كوپ ەلگە،
تالاي — تالاي تورگە ەندى.
قازاق جامان دەگەنگە،
سەمسەر بولىپ سەرمەلدى.
ەگىز ەدى كوكتەممەن،
جان ەدى ول تەكتى، يگى.
ومىرىمىزدەن كەتكەنمەن،
كوڭىلىمىزدەن كەتپەيدى.
اقىن بولدى ول – ءىرى،
جوق بولۋى – زور قايعى.
ايتىستاعى ورىنى،
ەشقاشاندا تولمايدى.
**
جالعان ءومىر – قاس قاعىم،
اجال كەلۋ – اۋىر ءىس.
سارىاعاشتىڭ اسپانىن،
كەرنەپ تۇرار ساعىنىش!
8. 11.2019 جىل.
ەسەت دوسالى، تاراز.
