ماقسات اۋباكىر. جاتاتىن بيىل سەنىڭ جوق ىزدەرىڭ...

3786
Adyrna.kz Telegram

ايتولعاتقان

نە ايتايىن، وتىرمىن ويعا باتىپ،
كوكجيەكتەن كەلەدى بوز تاڭ اتىپ.
قالعىپ كەتكەن بىلمەيدى، مارعاۋ تىرلىك،
تۇنىمەنەن شىققانىن اي تولعاتىپ.

جول كورسەتىپ، اسپاندا تۇرعان جارىق،
تەمىرقازىق بارادى كۇننەن قاشىپ.
شولپان جۇلدىز عۇمىرلى كۇمىسايىم،
قالايشا جارىق كۇنگە بولدىڭ ارتىق.

ايمەن بىرگە تولعاتىپ، ءۇنسىز ارمان،
جىر اۋەزدى ىزدەدىم كۇتكەن الدان،
جۇرمەي قويدى، جەتەككە جۇلدىز اۋەن،
سىنىق اينا سياقتى جۇرتتا قالعان.

اي بارادى جاقىنداپ تۇڭعيىققا،
پەرىشتە مەن جۇلدىزدار تۇر يىقتا،
كۇمىلجيدى پەرنەلەر، كۇمىسجانسىز،
ىرعاقتارىم تىرەلىپ تىعىرىققا.

قوس ىشەگى تەربەلمەي، كوپتەن كۇتكەن،
تيەگى دومبىرامنىڭ جىلجىپ كەتكەن،
قۇلاق كۇيى كوڭىلدىڭ تۇزەلەر مە؟
تاعدىردىڭ شاناعىنا سىزات تۇسكەن.

ايتولعاتىپ، ىشتەگى سەزىمدەرىم،
اپپاق قاردان العاشقى نەنى ىزدەدىم؟
اق پاراققا جازىلعان نوتالارداي،
جاتاتىن بيىل سەنىڭ جوق ىزدەرىڭ.

زيرات باسىنداعى وي

تەڭدىك دەيمىز، تەڭسەلۋمەن كەلەمىز،
تەڭگە ساناپ، جەر قوينىنا ەنەمىز.
دوللار جيعان اۋقاتتىلار كەڭسايدا،
ءبىزدىڭ قايدا جاتار ەكەن دەنەمىز؟

ولگەن سوڭ دا باي مەن كەدەي تالاسقان،
باي زيراتى كورىنەدى الىستان.
باقيدا دا بىتپەيدى ەكەن باسەكە،
ادام ءسىرا قۇتىلمايدى جارىستان.

جەرىڭ وسى ماڭگىلىككە ەنشى العان،
ءتورت قۇلاقپەن، ءتورت قۇبىلاڭ قورشالعان.
ادامزاتتىڭ مەكەنىى بۇل ماڭگىلىك،
سۇم ومىردەن يىقتاسىپ شارشاعان.

جۇماق بار دەپ، جاقاۋراتقان سەنىمنەن،
ابايلاساڭ ءبىر شيكىلىك سەزىلگەن.
سول جۇماقتىڭ بار ەكەنى شىن بولسا،
نەگە سونشا قورقىپ ءجۇرمىز ولىمنەن.

جۇماق دەگەن، جۇمباق بوپ تۇر بوپ تۇر بۇگىندە،
بارار جەرىڭ بەلگىسىزدەۋ تۇبىندە.
سول جۇمباقتىڭ كەرەك پە، ەكەن شەشۋى.
جاقسىلىقتى كورمەگەن سوڭ تىرىڭدە.

قايران ءومىر، كىرپىش بولىپ تارىلعان،
قالتالىعا مازار بولىپ سالىنعان.
قانشا بيىك بولساداعى كۇمبەزىڭ،
اسا المايدى تىرلىكتەگى ارىڭنان.

ءادىل سوزگە بەرەتۇعىن ارقاسىن،
پەندەلەردىڭ تىرلىگىنەن قورقاسىڭ.
ولىلەرگە جەردى ساتقان تىرىلەر،
سول كۇمبەزگە، جيناپ جاتىر اقشاسىن.

قاندەن ءتىل

ءوز تىلىنەن سۋىنىپ وگەيسىرەپ،
ۇرپاعىمىز بارادى بوتەنسىرەپ.
دەسەڭ قازىر قازاقتار كۇمىلجيدى،
جۇرگەندەر وزىنشە بوپ، كوكتى تىرەپ.

تاربيە العان، ءتالىمى وزگە ەلدەن،
ماڭگۇرت ۇرپاق وزىنشە وزەۋرەگەن.
وگەي شەشە سەكىلدى انا ءتىلى.
ول وسكەلى ەشتەڭە وزگەرمەگەن.

سۇراعانىن الا الماي "وگەي تىلدەن"
ناپاقاسىن تاۋىپ ءجۇر دوكەي
تىلمەن.
جان-جاعىنا قارايدى پرەزيدەنت،
كوك جيەگى كوپ تىلمەن كەڭەيتىلگەن.

وقىساڭ كرىلوۆتىڭ "قاندەن، ءپىلىن",
دەرسىڭ-اۋ قول ،جەتپەسكە نەگە ءۇردىڭ؟...
-ۇرمەسەم، ءۇمىتىنىڭ ءۇنى وشكەن،
اۋلادان شىعا المايتىن قاندەن ءتىلدىڭ!

اباي
اقىن ءولدى، كۇرسىندى، كۇنشىل ءىنى،
ىشتەي كۇلدى، ءبىتتى-دەپ تىرشىلىگى.
جىر عۇمىردىڭ بىلگەن جوق جالعاسارىن،
بۇگىن، ەرتەڭ ودان سوڭ بۇرسىگۇنى.

ابايدى ىزدەپ، تاۋ، دالا ءۇنسىز تىندى،
اسپاندا اي مۇڭايدى جەلسىز تۇنگى.
پارىز ەمەس ەكەن-اۋ پاريجدە ءولۋ
شىڭعىستاۋ الديلەدى ءمىنسىز ءتىلدى.

اقىن جىرى ارقالاپ سارىارقانى،
كەتتى اينالىپ ەندىك پەن عالامشاردى
قامشى ۇستاعان دالانىڭ دانتەستەرى،
ولەڭدى ەمەس جەرلەدى قارا شالدى!

ماڭدايىنا قازاقتىڭ قۇداي بەرگەن،
ءبىز باقىتتى ەكەنبىز ابايمەنەن،
"ابەندەردىڭ" بىتكەن جوق ابەستىگى،
سىرلاسۋعا مۇڭىمدى اپ، ساعان كەلەم.

بولاشاققا اتتانىپ ارايلى ولەڭ،
تاريح سىرىن شەرتەدى ابايمەنەن.
مۇرتتى جۇرتقا وكپەلەپ تۇر ما ەكەن دەپ،
تۇعىرداعى بەينەڭە قاراي بەرەم.

قارا ءسوزدىڭ قايرىلماس الداسپانى،
كوز جۇمدى اقىن تۇنەردى جىر اسپانى
جۇرەكتەردى نايزاسىز جاۋلاپ العان،
ءسوز پاتشاسى، ولەڭنىڭ شىڭعىس حانى.

زەردەلىگە بەرەتىن ىزگى ءتالىم،
ابايدى وقىپ، سەرگيدى جان مەن ءتانىم،
بانكتە ەمەس دەپوزيت سورەدە تۇر،
ول مەنىڭ ورتايمايتىن كاپيتالىم!

***

ءتۇز تاعىسى جەمىن تاۋىپ دالادان،
سول دالاعا وتانىم دەپ قاراعان.
ارلان بولماس، اسىراندى مايلىاياق،
ۇزاپ شىعىپ، كورمەگەن سوڭ قالادان.

ۇيدە وتىرىپ، بال جالاعان پىسىقتار،
دالا زاڭىن ۇعا المايدى، ىنجىقتار.
جولبارىستى تۇقىمداسىم دەسەدە،
بارىس بولا الار ما ەكەن مىسىقتار؟

تالايىڭدى جاراتۋشى تاڭدايدى،
تەك سيپاۋعا بەرگەن جوق قوي ماڭدايدى.
ءۇي قويانىن قۋالاساڭ ورمانعا،
ءبارىبىر ول ورقويانداي بولمايدى.

قىرانداردىڭ قاناتى بار سامعايتىن،
تاۋ ەشكىنىڭ ءمۇيىزى بار قورعايتىن.
سەرىك ەتسە ادالدىقتى اققۋلار،
تۇلكىلەردىڭ مىنەزى بار الدايتىن.

ورلىك پەنەن مارتتىك تولى كەۋدەسى،
قاسقىر دەگەن وجەتتىكتىڭ بەلگىسى.
جارىستاردا جۇلدە العان الاباي،
ارلانداردى كەلە مە ەكەن بىلگىسى؟

ۇلگى ەتە الماي ونەگەسىن تەكتىنىڭ،
ءبىر-بىرىنە قاس قىلمايتىن مارتتىگىن،
قاسقىرلاردان ۇيرەنە الماي توبەتتەر،
يت تالاستا كورسەتىپ ءجۇر يتتىگىن.

تاس
مۇقاعاليمەن مۇڭداسۋ

تاس قالادا، شىرەنىپ تاس قامالدار،
كەۋدەمنەن يتەرەدى تاس داۋالدار.
تاۋدىڭ ۇلى اڭساسا تاۋدىڭ ءۇنىن،
تۇنەرەدى سۇر تاستار، تاستاپ ىزعار.

تاستاي ەزىپ، ەڭسەمدى باسسا مۇنار،
تاسپا بۇلتتىڭ كوزىندە قاتقان مۇڭ بار.
تاس جۇرەكتەر تاستاعان تاس ۇيلەردەن،
سىعالايدى بەيكۇنا تاستاندىلار.

تاسپەن باسىپ قالانىڭ بار كەلبەتىن،
مەشىتتەردىڭ تاسپەنەن قورشاپ شەتىن.
كۇناھارلار ساجدەگە جىعىلادى،
قاراتاس-قاعبا جاققا بەرىپ بەتىن.

تاس قالادا تاستاي بوپ، تاس مۇسىندەر،
تاس ءمۇسىننىڭ تاعدىرىن كىم تۇسىنەر؟
تاس شاتقالدان جىلجىعان تاس قورىمدار،
تاس كوشەسىن بەلگىسىز قايدا تىرەر.

تىرىلەردىڭ كوزىنەن بولعان عايىپ،
تالاي قاسقا، ومىردەن ءوتتى ويلانىپ.
قازاقتىڭ جىگىتىنەن دوس تاپپاعان،
مۇقاعالي تاستاقتى مىڭ اينالىپ.

تاس قالانىڭ سىرىنا بولعان قانىق،
تاس اتقاندى قالدى ما كوزىڭ شالىپ.
تاسقا باسقان جىرىڭدى بىزگە تاستاپ،
تاۋداي اقىن، كەتتىڭ بە تاسقا اينالىپ.

ءومىر...
تاڭداردىڭ،
ىشىنەن ءبىر ءۇمىت،
قارايدى،
بىزدەرگە ءۇڭىلىپ.
شۋاققا،
جەتە الماي كىرىگىپ،
ىمىرتتا،
كوڭىلىم ءبۇلىنىپ،
كەشقۇرىم،
كەلەدى ءبىر كۇدىك،
قىپ-قىزىل،
شاپاققا تىعىلىپ.

تاۋ اسىپ،
كۇندەردىڭ دەرەگى،
تالاسىپ...
قايتادان كەلەدى،
شۋاعىن،
تىرشىلىك سەبەدى،
پەندەگە،
نەسىبە بەرەدى،
بەلگىسىز،
بىراقتا، كولەمى،
نەسيە،
سياقتى تولەمى.

بايانسىز،
باقىتتىڭ تۇراعى،
ساۋلەنىڭ،
ىشىندە تۇرادى.
باعىتىن،
تەرىسكە بۇرادى،
قوياتىن
ءومىردىڭ سۇراعى:
-فانيدە،
كىم قانشا تۇرادى؟
سالتانات،
قاي پاتشا، قۇرادى؟...

ۋاقىت،
ىشىندە قۇنداعى،
زور باقىت،
كۇن شىعىپ تۇرعانى.
ورالىپ،
كۇندەردىڭ سۇلتانى،
ىڭگالاپ!
كەلگەندە ۇرپاعى.
اتتەڭ-اي!
بىرەۋدىڭ...
ۇزىلەر نۇر تاڭى
تومپايىپ،
جەر انا قۇرساعى.

***

ءبىر كۇن- ءۇمىت، ءبىر كۇن-كۇدىك ءومىرىم،
تاۋەكەلگە بەل بۋعاننىڭ ءبىرىمىن.
قيماس جاننىڭ قيماس كوزىن قيا الماي..
سونى سەزىىپ، شىداپ جاتقان ءسىرىمىن.

ايتار ويى ازبا وسى ءتىرىنىڭ،
كەرەك قىلماي جاي عاشىقتىڭ ءبىرىنىڭ.
ەرىپ ەدىڭ، جۇرەگىڭدى ۇسىنىپ،
بيىك بولىپ، ماعان دەگەن سەنىمىڭ.

كەشىر مەنى، باقىتتى ەتە الدىم با؟!
قارىزدارمىن ماڭگىلىك مەن الدىڭدا.
جازعان جىرىڭ جاتتىكى ەمەس دەگەنىڭ
ءالى كۇنگە جاڭعىرادى سانامدا!

ازاماتقا ساي بولدى ما بورىگىم!
ماعان دەگەن بيىك ەدى سەنىمىڭ.
قودارلاردان الىپ قالگان جىبەگىم،
قودار ەمەس ولتىرمەكشى سەنى كىم؟!

كەشىر مەنى، قولدان كەلەر دارمەن جوق!
كەرەك پە ال، سەنەن ايار مۇشەم جوق.
باس كەرەك پە، باسىمدى الىپ، قوندىرسىن،
بىراق، مىنا عىلىمىڭدا دارمەن جوق!

كۇمىسجانىم، ايتشى مەنەن نە كەرەك،
باۋىر، جۇرەك بەرەيىنشى ءبىر دەمەپ،
سەن امان بوپ، كورە الماساڭ قىزىعىن،
ماعان جالعان كوز قۋانىش نە كەرەك!؟

ساعىنامىن، جاتسامداعى قاسىڭدا،
اۋرۋ ەمەس ارۋ قىز ەڭ جاسىڭدا.
ساعى سىنباس ءور قىزدارى قازاقتىڭ،
مىقتى ەكەن عوي، راسىندا قاشاندا.

باقىتتى ەتە الالدىم با مەن سەنى،
دەگەن وي كەپ، باسىپ جاتىر ەڭسەمدى
ەسەپ بەرىپ ەر ازامات ويلانار،
تىعىرىققا تىرەدىڭ كەپ، سەن مەنى.

الديلەدىڭ مەنى تۋعان بالاڭداي،
ءار جىرىما قۋاندىڭ سەن انامداي.
اندەرىمە قۋات بەرىپ ءار ارقاشان،
سەبەپ بولدىڭ قالماۋىما قامالماي.

قيىن ساۋال جاۋاپ ىزدەپ تاپپايتىن،
جاقسىلاردى كەز بولا ما اقتايتىن!!
تورەلىگىڭ ءتور مىنەزدەن كورىنىپ،
بەتكە باسىپ، جامانداردى
جاتپايتىن.

تورە قىزى- تورە ەدىڭ توبەدەي،
ويلارىڭدى كورگەن جوقپىن ەلەمەي،
نوعايلىدان جىگەر العان عارىپ ەم،
مەكتەپتەن اق، سەنى ءسۇيىپ تانىپ ەم،.

اق قايىڭ بوپ، كەلدىڭ مەنىڭ جانىما،
ايتشى،جانىم باقىتتى ەتە الدىم با؟..
جىرلارىمدى ەڭ العاشقى دەمەگەن،
بىلمەيدى ەشكىم سەندەي جاننىڭ بارىنا!

جەكپە-جەك
نالىساڭدا، قارعاساڭدا وكپەلەپ،
اجال ساعان كەلە المايدى بەتپە-بەت.
ول كەلگەندە وزىڭداعى بولمايسىڭ،
سوندىقتاندا بۇيىرمايدى جەكپە-جەك.

اجال قورقاق كولەڭكە بوپ تىعىلعان،
يەكتەيدى ادامداردى جىعىلعان،
اڭدىپ جۇرگەن قورقاۋ قاسقىر سەكىلدى،
ەل بىلەدى ارامدىعىن بۇرىننان.

قارسى كەلىپ ءدال الدىڭدا تۇرمايدى،
ولگەندەردىڭ جارىق كۇنىن ۇرلايدى.
ۇرلاتپايتىن جالعان ەمەس-جارقىن ءىس،
ىزگىلىگىڭ سۇم-اجالدى ۇرمايدى!

جەكپە-جەككە شىعالمايتىن جالعاندىق،
جالعان بولسا، نەگە سونشا الداندىق؟
سۇرگەن ءومىر جالعاندىعىن جاساسا،
كورمەگەندى نەگە ءجۇرمىز ارمان قىپ؟

نالىساڭدا، قارعاساڭدا، وكپەلەپ،
اجال ساعان كەلە المايدى بەتپە-بەت.
ول كەلگەندە ءبىر-ءبىرىڭدى كورمەيسىڭ،
سوندىقتاندا بۇيىرمايدى جەكپە-جەك!

كوزكورگەندەر

قارتتارىم قاراعايداي قورعاندارىم،
اتا سالت، داستۇرىمە قورمالدارىم.
جەتىمسىرەپ قالادى-اۋ قايران كوڭىل،
جاقسى ەدى عوي قاسىمدا
بولعاندارىڭ.

اعا بوپ ىنىلەرگە دەم بەرگەندەر،
اقيقات، ادىلدىككە ءسوز بەرگەندەر.
كارى ورمانداي سەندەردە سيرەدىڭدەر،
اينالايىن، قيماسىم كوزكورگەندەر.

قازاقتىڭ سارقىتىنداي ەلدەن كەلگەن،
قيىندىق تارشىلىقتا وزگەرمەگەن.
اكەمىزدى كورگەن سوڭ اكەمدەي بوپ،
ءجۇرۋشى ەڭدەر جاقىن بوپ وزگەلەردەن.

كەۋدەڭ سىر، كونىلىڭ جىر اڭقىلداعان،
ۇنايتىن سول مىنەزدى قالپىڭ ماعان.
تەكتىلەردىڭ تۇياعى تۇعىرداعى،
ۇرپاعىڭا ۇلگى بوپ جارقىلداعان.

بالالىق جاعالاۋى

قاعازدان قايىق جاساعان،
سابيلىك اتتى قاۋىمعا،
جەتە الماي ءجۇرمىن اڭساعان،
بالالىق جاعالاۋىنا.

ۇشاتىن كىلەم بولار دەپ،
ساعىمدى قۋدىق ۇستاۋعا.
جاساعان قايىق كەمە بوپ،
جەتەدى دەدىك مۇزتاۋعا.

تۇلپار دەپ ءمىنىپ شىبىققا،
ەرتەككە جۇردىك الدانىپ،
سەنەتىن ءجونسىز شىندىققا،
الاڭسىز، قامسىز بالالىق.

بالالىق، قايران شالالىق، ،
قاراعا اق دەپ، قارادىق.
الەمدى بولمەس، تۇستەرگە،
دانالىق ەكەن بالالىق.

تيىن
تيىن، تيىن،تيىن دەپ،
ەر ازامات كۇيىنبەك،
كوك قاعازداي كوك ايەل،
ۇيدە وتىرسا ميىن دەپ.

تەڭگە، تەڭگە، تەڭگەلەر،
سەنى ىزدەگەن سەندەلەر.
ناندا، سۋدا اقىلى،
ساتىلادى كەڭسەلەر.

ساتىلادى ماقساتتا،
ساتىلادى مانساپتا.
ءبارى بۇگىن اقشادا،
قاراساڭىز جان-جاققا.

كەبىنى مەن اقىمى،
ولسەڭ مولا اقىلى.
تەڭگە بەرەر جەرلەۋگە،
جىلاپ جۇرگەن جاقىنى.

دەمەسە دە ساتامىز،
تيىن تۇرار باتاڭىز.
قۇران-قاتىم ءۇشىن دە،
كونۆەرت بەرىپ جاتامىز.

تيىن، تيىن،تيىن دەپ،
تەڭگە قۇراۋ قيىن دەپ.
زامانىم تۇر ءزار شاشىپ،
سول تيىنعا سىيىن دەپ!

سەزىكتەنەم

توزىمدىلىك،
دەيمىز-اۋ توزىمدىلىك.
ميباستاردىڭ
نۇسقاعان ءسوزىن ۇعىپ،
ءتوزىپ بەرسەڭ،
جارايسىڭ باس كوتەرمەي،
جۇرە بەرسەڭ،
ۇندەمەي تومەن بۇعىپ.

نامىسىن،
باعالاعان بورىكپەنەن،
تەكتى ەدىك قوي،
ءداستۇرىن ەجىكتەگەن.
تاپتالىپ،
تاقياسى جاتساداعى،
تاپجىلمايتىن،
توزىمنەن سەزىكتەنەم!

پىكىرلەر