"قازاق-قىتاي شەكاراسىن كەسىپ وتكەن" شىڭجاڭ قازاقتارى قاستەر مۇساحانۇلى مەن مۇراگەر ءالىمۇلى اۋا-رايىنىڭ قولايسىزدىعىنان ۇشاقتىڭ زايسان قالاسىنىڭ اۋەجايىنا قونا الماۋىنا بايلانىستى وسكەمەن قالاسىنا جەتكەن.
بۇل اقپاراتتى قاستەر مۇساحانۇلى مەن مۇراگەر ءالىمۇلىنىڭ ادۆوكاتى باۋىرجان ازانوۆ facebook پاراقشاسىندا ۆيدەو تۇسىرىلىممەن حابارلادى.
ادۆوكات باۋىرجان ازانوۆتىڭ ازاتتىققا ايتۋىنشا، ولاردىڭ ۇستىنەن جۇرگىزىلەتىن تەرگەپ-تەكسەرۋ امالدارى زايسان اۋدانىندا جالعاسادى.
14 قازاندا قاستەر مۇساحانۇلى مەن مۇراگەر ءالىمۇلى الماتى قالالىق كوشى-قون پوليتسياسىنا بارعاندا ۇقك شەكارا قىزمەتىنىڭ وكىلدەرى الىپ كەتكەن ەدى.
30 جاستاعى قاستەر مۇساحانۇلى مەن 25 جاستاعى مۇراگەر ءالىمۇلى ءدوربىلجىڭ ايماعىنان جولعا شىعىپ، قازاننىڭ 1-ءى كۇنى قىتاي شەكاراسىنان وتكەندەرىن ايتقان. وزدەرىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، قازاق-قىتاي شەكاراسى ارالىعىنداعى بەيتاراپ اۋماقتا بەس كۇندەي ءجۇرىپ، قازاننىڭ 6-سى كۇنى شىعىس قازاقسان وبلىسىنىڭ زايسان، شىلىكتى، ماڭىراق اۋىلدارىنىڭ تۇسىنان قازاقستانعا وتكەن. كەيىن جولاي تاكسي جالداپ، قازاننىڭ 10-ى كۇنى الماتىعا "كەلگەن".
قازاننىڭ 14-ءى كۇنى الماتىداعى ادام قۇقىعىن قورعاۋ بيۋروسىندا وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا قاستەر مۇساحانۇلى دا، مۇراگەر ءالىمۇلى دا شىڭجاڭداعى لاگەردە قاماۋدا وتىرىپ شىققاندارىن ايتقان بولاتىن.
- جازىقسىز سول جەرگە ءتورت جىل سەگىز اي قامالدىم. شىققان سوڭ ءبىر جىل ءتورت اي ۇيقاماقتا وتىردىم. لاگەرگە اپارعاندا ءبىر اپتا كۇن كورىنبەيتىن، جەر استى ۇيىندە كىسەندەۋلى وتىردىم. تاققان ايىپتارىن ۇرىپ مويىنداتپاق بولدى. سوققىعا شىدامادىم. تاماق، سۋ بەرمەدى، - دەدى قاستەر مۇساحانۇلى.
ال مۇراگەر ءالىمۇلى بەس جاستاعى ۇلىن، وتباسىن جانە اكە-شەشەسىن تاستاپ، امالسىزدان شەكارا بۇزىپ قاشقانىن ايتادى.
- شىڭجاڭدا نە بولىپ جاتقانىن ايتايىق دەپ باسىمىزدى قاۋىپكە تىگىپ كەلدىك. لاگەردە 20 جاستاعى قىز بەن جىگىت تە، 80 جاستاعى قاريالار دا بار. شىڭجاڭدا جۇرت سىرتتا اڭگىمە ايتا المايدى. ءبىر شاۋگىم شايدى ۇندەمەي وتىرىپ ىشەدى. جانازا شىعارمايدى، قۇران وقىمايدى. ايماقتاعى زيراتتارداعى اي بەلگىلەردى ءبارىن الىپ تاستاعان، قورقادى، - دەيدى ول.
قازاننىڭ 4-ءى كۇنى قازاقستان سىرتقى ىستەر ءمينيسترى مۇحتار تىلەۋبەردى "شىڭجاڭداعى لاگەرلەردە قازىر قازاقتار جوق" دەپ مالىمدەگەن. بىراق قاستەر مۇساحانۇلىنىڭ سوزىنشە، "لاگەردە قازاقتار ءالى بار".
- "لاگەردە قازاق جوق" دەگەن وتىرىك. بەسەۋى شىقسا، ونى كىرەدى. قىتاي ءتىلىن ۇيرەتۋگە جاپپاي كىرگىزىپ جاتىر. ءىنىم قاسيەت 2016 جىلى كىرگەن. قازىر قايدا ەكەنىن بىلمەيمىز. بارىپ بىلەيىك دەسەك، ءوزىمىزدى قاماي ما دەپ قورقامىز، - دەيدى ول.
قازاقستان مۇساحانۇلى مەن ءالىمۇلىنىڭ ۇستىنەن "مەملەكەتتىك شەكارانى زاڭسىز كەسىپ ءوتۋ" بابى بويىنشا ءىس قوزعاۋى مۇمكىن. قىلمىستىق كودەكستىڭ بۇل بابىندا مىڭ ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش كولەمىندە ايىپپۇل نەمەسە ءبىر جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىپ، كەيىن قازاقستان اۋماعىنان شىعارۋ جازاسى قاراستىلعان.
بۇعان دەيىن دە "قىتايداعى ساياسي جاعدايدان قاۋىپتەنىپ، قازاقستان شەكاراسىنان زاڭسىز وتۋگە ءماجبۇر بولدىم" دەگەن تاعى ءبىر قىتاي ازاماتى، ەتنيكالىق قازاق سايراگۇل ساۋىتباي ءىسى 2018 جىلى قازاقستان قوعامىن ەلەڭدەتكەن.
2018 جىلى مامىر ايىندا "قورعاس كەدەن بەكەتىن زاڭسىز بۇزىپ ءوتتى" دەگەن ايىپپەن قاماۋعا الىنعان سايراگۇل ساۋىتبايعا قازاقستان قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 392-بابى ("شەكارانى زاڭسىز بۇزىپ ءوتۋ") بويىنشا ايىپ تاعىلعان. ول سوت پروتسەسى باستالار قارساڭدا جانە ودان كەيىن قازاقستاننان بوسقىن مارتەبەسىن الا الماعان. وعان الماتى وبلىستىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ كوشى-قون باسقارماسى وعان "پانا ىزدەۋشى تۇلعا" كۋالىگىن بەرگەن ەدى.
سوت سايراگۇل ساۋىتبايدى التى اي باس بوستاندىعىنان ايىرۋعا، بىراق ونى "جازاسىن جەڭىلدەتەتىن ەرەكشە جاعدايىنا" بايلانىستى شارتتى جازاعا الماستىرۋعا ۇكىم ەتكەن. وسىلايشا سوت سايراگۇل ساۋىتبايدى قىتايعا دەپورتاتسيالاماي، قازاقستاندا قالدىرعان. بۇدان كەيىن سايراگۇل ساۋىتبايدى شۆەتسيا قابىلداعان بولاتىن.
"ازاتتىق" راديوسى
