"Qazaq-qytaı shekarasyn kesip ótken" Shyńjań qazaqtary Qaster Musahanuly men Murager Álimuly aýa-raıynyń qolaısyzdyǵynan ushaqtyń Zaısan qalasynyń áýejaıyna qona almaýyna baılanysty Óskemen qalasyna jetken.
Bul aqparatty Qaster Musahanuly men Murager Álimulynyń advokaty Baýyrjan Azanov facebook paraqshasynda vıdeo túsirilimmen habarlady.
Advokat Baýyrjan Azanovtyń Azattyqqa aıtýynsha, olardyń ústinen júrgiziletin tergep-tekserý amaldary Zaısan aýdanynda jalǵasady.
14 qazanda Qaster Musahanuly men Murager Álimuly Almaty qalalyq kóshi-qon polıııasyna barǵanda UQK Shekara qyzmetiniń ókilderi alyp ketken edi.
30 jastaǵy Qaster Musahanuly men 25 jastaǵy Murager Álimuly Dórbiljiń aımaǵynan jolǵa shyǵyp, qazannyń 1-i kúni Qytaı shekarasynan ótkenderin aıtqan. Ózderiniń aıtýyna qaraǵanda, qazaq-qytaı shekarasy aralyǵyndaǵy beıtarap aýmaqta bes kúndeı júrip, qazannyń 6-sy kúni Shyǵys Qazaqsan oblysynyń Zaısan, Shilikti, Mańyraq aýyldarynyń tusynan Qazaqstanǵa ótken. Keıin jolaı taksı jaldap, qazannyń 10-y kúni Almatyǵa "kelgen".
Qazannyń 14-i kúni Almatydaǵy adam quqyǵyn qorǵaý bıýrosynda ótken baspasóz máslıhatynda Qaster Musahanuly da, Murager Álimuly da Shyńjańdaǵy lagerde qamaýda otyryp shyqqandaryn aıtqan bolatyn.
- Jazyqsyz sol jerge tórt jyl segiz aı qamaldym. Shyqqan soń bir jyl tórt aı úıqamaqta otyrdym. Lagerge aparǵanda bir apta kún kórinbeıtin, jer asty úıinde kisendeýli otyrdym. Taqqan aıyptaryn uryp moıyndatpaq boldy. Soqqyǵa shydamadym. Tamaq, sý bermedi, - dedi Qaster Musahanuly.
Al Murager Álimuly bes jastaǵy ulyn, otbasyn jáne áke-sheshesin tastap, amalsyzdan shekara buzyp qashqanyn aıtady.
- Shyńjańda ne bolyp jatqanyn aıtaıyq dep basymyzdy qaýipke tigip keldik. Lagerde 20 jastaǵy qyz ben jigit te, 80 jastaǵy qarııalar da bar. Shyńjańda jurt syrtta áńgime aıta almaıdy. Bir sháýgim shaıdy úndemeı otyryp ishedi. Janaza shyǵarmaıdy, quran oqymaıdy. Aımaqtaǵy zırattardaǵy aı belgilerdi bárin alyp tastaǵan, qorqady, - deıdi ol.
Qazannyń 4-i kúni Qazaqstan syrtqy ister mınıstri Muhtar Tileýberdi "Shyńjańdaǵy lagerlerde qazir qazaqtar joq" dep málimdegen. Biraq Qaster Musahanulynyń sózinshe, "lagerde qazaqtar áli bar".
- "Lagerde qazaq joq" degen ótirik. Beseýi shyqsa, ony kiredi. Qytaı tilin úıretýge jappaı kirgizip jatyr. Inim Qasıet 2016 jyly kirgen. Qazir qaıda ekenin bilmeımiz. Baryp bileıik desek, ózimizdi qamaı ma dep qorqamyz, - deıdi ol.
Qazaqstan Musahanuly men Álimulynyń ústinen "Memlekettik shekarany zańsyz kesip ótý" baby boıynsha is qozǵaýy múmkin. Qylmystyq kodekstiń bul babynda myń aılyq eseptik kórsetkish kóleminde aıyppul nemese bir jylǵa bas bostandyǵynan aıyryp, keıin Qazaqstan aýmaǵynan shyǵarý jazasy qarastylǵan.
Buǵan deıin de "Qytaıdaǵy saıası jaǵdaıdan qaýiptenip, Qazaqstan shekarasynan zańsyz ótýge májbúr boldym" degen taǵy bir Qytaı azamaty, etnıkalyq qazaq Saıragúl Saýytbaı isi 2018 jyly Qazaqstan qoǵamyn eleńdetken.
2018 jyly mamyr aıynda "Qorǵas keden beketin zańsyz buzyp ótti" degen aıyppen qamaýǵa alynǵan Saıragúl Saýytbaıǵa Qazaqstan Qylmystyq kodeksiniń 392-baby ("Shekarany zańsyz buzyp ótý") boıynsha aıyp taǵylǵan. Ol sot proesi bastalar qarsańda jáne odan keıin Qazaqstannan bosqyn mártebesin ala almaǵan. Oǵan Almaty oblystyq polıııa departamentiniń kóshi-qon basqarmasy oǵan "pana izdeýshi tulǵa" kýáligin bergen edi.
Sot Saıragúl Saýytbaıdy alty aı bas bostandyǵynan aıyrýǵa, biraq ony "jazasyn jeńildetetin erekshe jaǵdaıyna" baılanysty shartty jazaǵa almastyrýǵa úkim etken. Osylaısha sot Saıragúl Saýytbaıdy Qytaıǵa deportaııalamaı, Qazaqstanda qaldyrǵan. Budan keıin Saıragúl Saýytbaıdy Shveııa qabyldaǵan bolatyn.
"Azattyq" radıosy
