بوكەتوۆ زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتى ومىردەن ءوز ورنىن تاپقان ءار تۇلەگىن ماقتان تۇتادى. وسىدان بىرەر كۇن بۇرىن تاريح فاكۋلتەتىنىڭ تۇلەگى زارينا اشىربەك قر پرەزيدەنتى جانىنداعى جاستار ساياساتى جونىندەگى كەڭەس مۇشەسى اتاندى. 2016—2020 جىلدار ارالىعىندا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ بەتكە ۇستار ستۋدەنتى اتانعان شاكىرت كۇنى كەشە ءبىلىم العان وقۋ ورداسىنا باس سۇعىپ، ۋنيۆەرسيتەتتىڭ بۇگىنگى تىنىس-تىرلىگىمەن تانىستى، جاستارمەن سۇحباتتاستى.
“ اراعا بەس جىل سالىپ، ءوزىمىز ءتالىم العان كيەلى قارا شاڭىراققا كەلىپ، قوناق بولىپ جاتىرمىز. بەس جىلدا وتە كوپ وزگەرىس ەنگىزىلگەن ەكەن. ءبىر قۋانتقانى، جاستارعا جاناشىر، جاڭاشىلدىققا جانى قۇشتار ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ رەفورماتور رەكتورى، زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، الاشتانۋشى عالىم نۇرلان ورىنباسارۇلى باستاعان ۇلكەن ۇجىمنىڭ باستاماسىمەن ءبىلىم ورداسىندا عىلىمعا ايرىقشا كوڭىل ءبولىنىپ، جاستاردىڭ ستۋدەنت كەزدەن عىلىممەن اينالىسۋىنا العاشقى مۇمكىندىكتەر جاسالىپ جاتىر ەكەن.
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى ايتپاقشى: «عىلىمدى دامىتۋ — ەلىمىز ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزى بار باسىمدىق. اسىرەسە دارىندى، قابىلەتتى جاستاردىڭ عىلىممەن اينالىسۋىنا جاعداي جاساۋ وتە ماڭىزدى». وسى يگى ماقساتتى ىسكە اسىرۋ جولىندا ۋنيۆەرسيتەت اۋماعىندا وزىق ويلى جاستارىمىزدىڭ عىلىممەن شۇعىلدانۋىنا جول اشقان تىڭ باستاما — ارنايى عىلىمي تەحنوپارك اشىلعانىنا ەرەكشە قۋاندىم. جاڭادان اشىلعان تەحنوپارككە ۋنيۆەرسيتەتتىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسىپ، وقۋ ورداسىن جاڭا بەلەستەرگە جەتەلەگەن قايراتكەر عالىم، رەكتور، پروفەسسور جامبىل ساۋلەبەكۇلىنىڭ ەسىمىنىڭ بەرىلۋى دە تاريحي ساباقتاستىقتىڭ جارقىن كورىنىسى. جاستارىمىزعا وسىنداي ەل ءۇشىن ايانباي تەر توگىپ، ۇلتقا قىزمەت ەتۋدىڭ وزىق ۇلگىسىن كورسەتىپ، ارتىنان وشپەس ءىز قالدىرعان عالىم اتالارىنىڭ جولىن بەرسىن دەپ تىلەيمىن. عىلىمي تەحنوپاركتى ارالاۋ بارىسىندا جاس ونەرتاپقىشتاردىڭ ءوز قولدارىمەن جاساعان بۇيىمدارىن كورىپ، ەرەكشە اسەر الدىق. «عىلىمي جاڭالىق اشقىمىز كەلەدى، وتاندىق ءونىم شىعارعىمىز كەلەدى»، — دەپ الدىنا بيىك ماقسات قويعان ستۋدەنتتەرىمىزدىڭ، ماگيسترانتتارىمىزدىڭ تالابى وڭ، بولاشاعى جارقىن بولعاي”، دەيدى زارينا.
سونداي-اق، ول ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا ەكولوگيالىق ءارى ماڭىزدى عىلىمي جوبا ىسكە اسىپ جاتقانىنا قۋانىشىن جاسىرمادى.
ء“ار كورپۋس تىڭ سەرپىن، جاڭاشا تىنىس الىپ، ءوز باعىتىن ايقىنداپ، دامۋدىڭ جاڭا ساتىسىنا كوتەرىلىپ كەلەدى. بيولوگيا-گەوگرافيا فاكۋلتەتىندەگى جەراستى تەرموس-جىلىجايىندا بولدىق. شىنىمدى ايتسام، قاتتى تاڭعالدىم. ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا وسىنداي ەكولوگيالىق ءارى ماڭىزدى عىلىمي جوبانىڭ ىسكە اسىپ جاتقانى كوڭىل قۋانتادى. جىلىجايدا كوكونىستەر مەن گۇلدەر جايقالىپ ءوسىپ تۇر. ءتىپتى قاربىزدىڭ ءوزى ءوسىپ جاتىر ەكەن. بۇل جىلىجاي — ستۋدەنتتەردىڭ تەوريانى تاجىريبەمەن ۇشتاستىرىپ، بىلىكتى مامان بولۋىنا جول اشاتىن ماڭىزدى الاڭ بولاتىنى ءسوزسىز.
فيلولوگيا فاكۋلتەتىندەگى زاماناۋي جابدىقتالعان كىتاپحانانى دا كوردىك. بۇگىندە مەملەكەتىمىزدىڭ العا قويعان باستى ماقساتى — كىتاپ وقيتىن ۇلت قالىپتاستىرۋ. عىلىم-بىلىمگە، ونەرگە قۇشتار، الەمدىك دەڭگەيدە ءوزىن تانىتىپ، وركەنيەتتى ەلدەرمەن يىق تىرەستىرە الاتىن پروگرەسسيۆتى ۇلت قالىپتاستىرۋ — الاش قايراتكەرلەرىنىڭ دە باستى يدەياسى بولدى. وسى ماقساتتى ۇستانا وتىرىپ، ۋنيۆەرسيتەت باسشىلىعى ۇجىممەن بىرلەسە جاستارىمىزدىڭ جان-جاقتى دامۋىنا قولايلى جاعداي جاساپ، ۇلكەن مۇمكىندىك بەرىپ جاتقانىنا ريزامىن.
بيىل بۋرابايدا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسى: «وزىق ويلى ۇرپاق ءوسىرۋ ءۇشىن ءبىلىم مەن تاربيە ءاردايىم قاتار ءجۇرۋى كەرەك»، — دەپ اتاپ ءوتتى. بۇگىندە الاش اڭساعان رۋحى بيىك، ويى وزىق، ساناسى وياۋ، ۇلتتىق ءتالىم-تاربيەمەن سۋسىنداپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى بويىنا سىڭىرگەن العىر، ءبىلىمدى، نامىسشىل، وتانسۇيگىش جاس ۇرپاق تاربيەلەۋ — بارشامىزعا ورتاق مىندەت. ءوزىم تۇلەپ ۇشقان قارا شاڭىراق — تاريح فاكۋلتەتىن «ءومىرىمدى وزگەرتكەن سيقىرلى ورتا» دەپ اتايمىن. بالا كۇنىمنەن جۋرناليست بولۋدى ارمانداسام دا، تاعدىر مەنى تاريح فاكۋلتەتىنە جەتەلەپ اكەلدى. سويتسەم، بۇل جاي كەزدەيسوقتىق ەمەس، ومىرلىك ميسسيامنىڭ باستاۋى ەكەن. تاريح فاكۋلتەتىندە ءتالىم العان ءاربىر ستۋدەنت ومىرگە قايتا كەلگەندەي، ۇلكەن ءبىر «پەرەزاگرۋزكادان» وتەدى. ەلىمىزدىڭ سان عاسىرلىق تاريحىمەن تانىسۋ ارقىلى تاريحي ساناسى قالىپتاسادى. بويىمىزداعى وتانسۇيگىشتىك، ەلىمىزگە، جەرىمىزگە، حالقىمىزعا دەگەن ماحاببات تاريح فاكۋلتەتىنە تۇسكەننەن كەيىن وياندى. ازاماتتىق ۇستانىمىم مەن ومىرلىك كوزقاراسىم ءدال وسى فاكۋلتەتتە ايقىندالدى”، دەي ءسوزىن جالعاستىردى زارينا اشىربەك.
“ستۋدەنت اتانعان ساتتەن باستاپ ءبىز اتا-بابامىزدان قالعان اسىل مۇرا — ءتول تاريحىمىز، سالت-ءداستۇرىمىز بەن ادەت-عۇرپىمىز، مادەنيەتىمىزبەن تانىسىپ، ءتۇپ-تامىرىمىزعا ورالىپ، ۇلتىمىزدىڭ بولمىسىن تەرەڭىرەك تاني تۇستىك. ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن قاسيەتتى جەرلەرىن ارالاپ، ىشكى تۋريزم وشاقتارىمەن تانىسىپ، ومىرلىك ازىق بولار مول رۋحاني بايلىققا كەنەلدىك. ارحەولوگيالىق ەكسپەديتسيالارعا قاتىسىپ، تابيعاتپەن ۇندەستىك تاپتىق. تاريح فاكۋلتەتى — تەك ءبىلىم ورداسى ەمەس، سانامىزعا ساۋلە ءتۇسىرىپ، بويىمىزعا ۇلتتىق رۋح دارىتقان، ەلگە ادال قىزمەت ەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ۇعىندىرىپ، ادامي بولمىسىمىزدى قالىپتاستىرىپ، دارا جولىمىزدى ايقىنداپ بەرگەن قاسيەتتى قارا شاڭىراق. ۇستازىمىز نۇرساحان احمەتقىزىنىڭ: «تاريح پەن ادەبيەت ەگىز. ولاردى ءبىر-بىرىنەن ءبولىپ، اجىراتۋعا بولمايدى. ەكەۋى ءبىر-بىرىمەن قابىسىپ جاتقان — حالقىمىزدىڭ رۋحاني تىرەگى، ەلىمىزدىڭ ماڭىزدى سالاسى. تاريح — بارلىق عىلىمنىڭ اتاسى» دەگەن ءسوزى ەسىمدە ەرەكشە ساقتالىپ قالىپتى. ءبىز قالاي تاريح فاكۋلتەتىنە تۇستىك، مادەنيەتتى دە، ونەردى دە، ادەبيەتتى دە، ساياساتتى دا، فيلوسوفيانى دا مەڭگەردىك. جان-جاقتى امبەباپ مامان بولىپ قالىپتاستىق. جازۋدى دا ۇيرەندىك. ەڭ العاشقى عىلىمي جانە پۋبليتسيستيكالىق ماقالالارىم جارىق كوردى. حالىقارالىق، رەسپۋبليكالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيالار مەن پاندىك وليمپيادالاردىڭ جۇلدەگەرى بولدىق. ۇزدىك ستۋدەنت اتانىپ، پرەزيدەنتتىك ستيپەنديا يەگەرى بولدىم. كۇنى بۇگىنگە دەيىن جەتكەن جەتىستىكتەرىمىز — ۇستازدارىمنىڭ قاجىرلى ەڭبەگىنىڭ جەمىسى، بىزگە ارتقان زور سەنىمى دەپ بىلەمىن.
تاريح فاكۋلتەتىنىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى — ۇستازدارىمىز قاي ءپاندى وقىتپاسىن، ءبىزدىڭ تۇلعا رەتىندە قالىپتاسۋىمىزعا ۇلكەن جول سالىپ بەردى. ۇستازدارىمىز: «سەندەر تەك ستۋدەنتپىن دەپ ويلاماڭدار. ەرتەڭگى كۇنى ارقايسىلارىڭ ەلگە، ۇلتقا قىزمەت ەتەسىڭدەر. سوندىقتان ساباق وقىعاندا دا، بەلگىلى ءبىر تاقىرىپتى قورعاعاندا دا باعا ءۇشىن وقىماڭدار. مەملەكەتتىك ماڭىزدى جوبانى قورعاپ جاتىرمىن، ءوزىمنىڭ عىلىمي جاڭالىعىمدى اشىپ جاتىرمىن، وزىندىك وي-پىكىرىمدى ورتاعا سالىپ جاتىرمىن دەپ ويلاڭدار. جەكە تۇلعا بولىپ قالىپتاسىڭدار. وقىپ، جاتتاپ كەلگەندەرىڭ قىزىق ەمەس، وزدەرىڭنىڭ جەكە ويلارىڭ قالىپتاسۋى كەرەك» دەيتىن. مىنە، جاستاردىڭ بويىنداعى جاسىرىن پوتەنتسيالىن دەر كەزىندە بايقاپ، قارىم-قابىلەتىن شىڭداپ، دۇرىس باعىتتاي بىلەتىن وسىنداي ناعىز ۇستازدار كوپ بولسا ەكەن دەپ ارماندايمىن. ءبىزدىڭ جەكە تۇلعا رەتىندە قالىپتاسۋىمىزعا جول اشقان وسىنداي مىقتى ۇستازداردىڭ شاكىرتى بولۋ — ۇلكەن باقىت. بۇگىنگى جاستار رۋحاني ىزدەنىسكە كوپ كوڭىل ءبولۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. ءوزىن جەكە تۇلعا رەتىندە وسىرەتىن ورتا تاۋىپ، وزىنە ۇلگى بولاتىن اعا-اپكەلەردىڭ قولداۋىمەن عانا ادام بيىك جەتىستىكتەرگە جەتە الادى. كەيدە ءوزى دە سەزبەۋى مۇمكىن، بىراق كەيىن قالاي رۋحاني تولىسقان ادامعا اينالعانىن ءوزى دە بىلمەي قالادى. جاقسى ادامداردىڭ ورتاسىندا جۇرگەننەن كەيىن ءوزى دە تۇلعا بولىپ قالىپتاسادى. سول سەبەپتى جاستارىمىز اتاق، قىزمەتكە ەمەس، دامۋشى ورتا تابۋعا ۇمتىلسا ەكەن دەپ تىلەيمىن. ءبىزدى ەل قاتارىنا قوسىپ، ومىردەن ءوز جولىمىزدى تابۋىمىزعا مول مۇمكىندىك بەرگەن سۇيىكتى ۋنيۆەرسيتەتىمە، ارداقتى ۇستازدارىما العىسىم شەكسىز! سىزدەردىڭ جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋ جولىنداعى ەرەن ەڭبەكتەرىڭىزدىڭ الدىندا باسىمدى يەمىن. جاساي بەر، جارقىراپ جايناي بەر، باعىمدى اشقان ۋنيۆەرسيتەتىم”، دەدى زارينا اشىربەك.
