قالماقتاردىڭ ءوزىنىڭ جەلتوقسان كوتەرىلىسىندەي وقيعاسى بار
قالماقستان ۇلتشىلدارى ءوز استاناسىنا جاڭا مەردى ماسكەۋ تاعايىنداعانىنا قارسىلىق بىلدىرۋدە. جاڭا قالماق استاناسىن تراپەزنيكوۆ باسقارماق. تراپەزنيكوۆ بوتەن ادام دەپ، قالماق ەمەس دەپ مەڭزەيدى. تراپەزنيكوۆ رەسەي ميسسياسىن دونباستا ورىنداعان. بۇگىنگى كۇنى قالماقتاردىڭ قالماقستاندا ۇلەسى 65%.قالماقتار نەگە ماسكەۋ شەشىمىنە قارسى باس كوتەردى؟
قالماق جۋاس حالىق دەپ ەسەپتەلدى. كەزىندە جاۋگەرشى حالىق بولعان قالماقتار، كەيىن رەسەي بودانىنا اينالىپ، جۋاسي بەردى. كەڭەس داۋىرىندە قالماقتاردى اشارشىلىق جاساپ قىردى، جالعان جالا جاۋىپ سىبىرگە دەپورتاتسيا جاسادى. "حرۋششەۆ جىلىمىعى" كەزىندە قالماقتار، شەشەندەر، ينگۋشتەر ،ت.ب. دەپورتاتسيانى كەشكەن ۇلتتار رەابيليتاتسيادان ءوتتى. ءسويتىپ ولار كەشىرىم الىپ، ءوز قۇقىقتارىن قالپىنا كەلتىردى دەپ ەسەپتەلدى. بۇگىنگى كۇنى رەسەي مەن ورىس حالقى ءوزىن بىرەگەي ماڭگىلىك يمپەريا سەزىنەدى. سونىمەن بىرگە رەسەيدىڭ از ساندى ۇلتتارى تەز ءوسىپ كەلەدى. ولار- شەشەن، ينگۋش، بالقار، قاراشاي، قالماق جانە باسقا ەتنوستار كوركەيىپ كەلەدى. ماسەلەن، شەشەندەر رەسەيدىڭ سۋبەكتىسى ، ياعني بودانى بولسا دا، مەيىلىنشە ەگەمەندىككە جەتۋدە. سونىمەن بىرگە ولار رەسەي بيۋدجەتىنەن قوماقتى قارجى الىپ تۇر.| جىلدار | قالماقتار ابس. سانى (ۇلەس سالماعى) | ورىستار ابس. سانى (ۇلەس سالماعى) |
| 1926 جىلى | 107,0 (75,8 %) | 15,2 (10,7 %) |
| 1939 جىلى | 107,3 (48,6 %) | 100,8 (45,7 %) |
| 1959 جىلى | 64,9 (35,1 %) | 103,3 (55,9 %) |
| 1970 جىلى | 110,3 (41,1 %) | 122,8 (45,8 %) |
| 1979 جىلى | 122,2 (41,5 %) | 125,5 (42,6 %) |
| 1989 جىلى | 146,3 (45,4 %) | 121,5 (37,7 %) |
| 2002 جىلى | 155,9 (53,3 %) | 98,1 (33,6 %) |
| 2010 جىلى | 162,7 (57,4 %) | 85,7 (30,2 %) |
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
