نامىس... وسى كيەلى ءسوزدىڭ كوكجيەگىن كەڭەيتۋ ءۇشىن تومەندەگى ومىردە بولعان وقيعانى سىزدەردىڭ نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىن...
1984 جىل، شىلدەنىڭ شىلىڭگىر ىستىق كۇنى سەمەي وبلىسىنداعى اياگوز قالاسىندا ءبىر توسىن وقيعا وبلىس تۇرعىندارىن ءدۇر سىلكىندىردى. قازاندىقتا (كوچەگاركا) وت جاعاتىن قايىربەك دەگەن ازامات كۇننىڭ ىستىعىنان ءشولىن باسايىن دەپ، جانىندا ورنالاسقان سىراحانادان سىرا ىشۋگە سوندا باسىن سۇعادى. ەكى ساپتىاياق سىراسىن الىپ، سۋسىنداپ وتىرعاندا، كورشى ستولدا وتىرعان كاپ تاۋىنان كەلگەن ءۇش شەشەننىڭ جىگىتتەرىنىڭ ءبىرى قىزىپ الىپ: - كەز كەلگەن قازاقتىڭ جىگىتىنە ءۇش سوم (رۋبل) اقشا بەرسەم، ساپتىاياعىمدى تاسىپ زىر جۇگىرەدى، - دەيدى. ىزاعا بۋلىققان قايىربەك: - ايتقان ءسوزىڭدى قايتالا، - دەيدى. اناۋ ءوزىنىڭ سورىنا ايتقانىن قايتالاپ بەرەدى. قايىربەك: - قازاقتىڭ نامىسىنا تيگەنىڭ ءۇشىن قازىر سەنىڭ باسىڭدى كەسىپ الامىن،- دەيدى دە، سىراحانادان شىعىپ كەتەدى. ءبىرازدان سوڭ قايتادان ورالىپ، الگى ءسوزدى ايتقان جىگىتتىڭ جانىنا كەلىپ: - مەنىڭ نامىسىما تيگەن ءسوزىڭ ءۇشىن قازىر مەن سەنىڭ باسىڭدا الامىن، - دەيدى دە، الگى قارقىلداپ وتىرعان جىگىتتىڭ شاشىنان ۇستاپ تۇرىپ، وتىرعان جەرىندە كەڭىردەگىنەن باۋىزداپ جىبەرەدى. بۇكىل سىراحانانىڭ ءىشى ۋ-شۋ بولىپ، بارلىق سىرا ءىشىپ وتىرعان جىگىتتەر دالاعا قاشىپ شىعادى. قايىربەك اسىقپاي باۋىزداعان جىگىتتى جۇلىنداپ، باسىن كەسىپ الادى دا، كوشەدە تۇرعان قوقىس سالاتىن جاشىككە لاقتىرىپ جىبەرىپ، ءوزى تۋرا ساقشىعا (ميليتسياعا) تارتادى.
بىرنەشە كۇن قاماۋدا جاتقان قايىربەككە شەشەن جىگىتتەرى ءبىر امالىن تاۋىپ كەزدەسەدى. سوندا قايىربەك: - سەندەر انا باۋىرلارىڭنان ارتىنان قۋعىنشى بولىپ كەلىپسىڭدەر، سەندەر دە سول جاققا باراسىڭدار، - دەگەندە، ولار شىعىپ جۇرە بەرەدى. ۇزاق جىلعا باس بوستاندىعىنان ايرىلعان قايىربەكتى ەتاپپەن سەمەي قالاسىنا اكەلەدى.
ەرتەڭىندە مونشاعا اپارعاندا- ، دەيدى، وسى اڭگىمەنى ايتىپ وتىرعان جىگىت، قايىربەك قانداي جىگىت ەكەنىن كورگىسى كەلەدى. سوتتالعان ادامداردىڭ ۇنجىرعاسى ءتۇسىپ، كوڭىلدەرىندە كىربىڭ بولسا، قايىربەك ءبىر تويدا جۇرگەن ادامداي كوڭىلدى، قاجىلىققا بارا جاتقان ادامداي جانىنداعى جىگىتتەرمەن اڭگىمەلەسىپ تۇر ەكەن دەيدى. جاقىنداپ كەلىپ قاراپ ەدىم، جانارى جاسىنداي جارق ەتكەندە، كوزىمدى تايدىرىپ اكەتتىم. ۇلتتىڭ نامىسىن تاپتاعان توڭمويىندار ءالى دە بار، دەگەنمەن ولاردى باسقا ءبىر تاسىلمەن دە بەتتەرىن قايتارۋعا بولادى... سول ازامات امان - ەسەن ەلىنە ورالسا، قانىپەزەر رەتىندە ەمەس، باتىر رەتىندە قابىلداي الدى ما ەكەن، - دەپ، اڭگىمەسىن اياقتادى جىگىت اعاسى.
P.S. قاي زاماندا دا نامىسى بار ۇلت جوعالماعان، مەملەكەتتى دە نامىسى بار ازاماتتار قورعاعان ەكەن. ەردى نامىس، قوياندى قامىس ولتىرەدى، - دەگەن ءسوزدى بابالار بەكەر ايتپاسا كەرەك. ارينە، بۇل وقيعادان جاستار ۇلگى السىن دەپ وتىرعان جوقپىن، عيبرات السىن، - دەگەن ويمەن جازىلعان ەدى. قازاق قىزدارى دا ءوز نامىستارىن قورعاۋ ءۇشىن اتقا وتىرعانىن تاريحتار بىلەمىز... ەگەمەندىك العاننان كەيىن، قايىربەك تۇرمەدەن بوساپ، باشقۇرتستاندا قايتىس بولىپتى.
مارقۇمنىڭ توپىراعى تورقا بولسىن!!!
ۇلتتىق نامىستى قورعاۋ ءۇشىن - ۇلتتىق نامىسى بار ازامات بولۋى كەرەك!!!
سابەتقازى ءنۇرسيلا
