قازاق ءبيىنىڭ جاڭا بەلەستەرى جايلى حورەوگراف انۆارا سادىقوۆا اڭگىمەلەپ بەرەدى.
قازاق ءبيى – ءبيشىنىڭ قوزعالىسى مەن دەنە قيمىلى ارقىلى كوركەم وبرازدى بەينەلەيتىن، ۇلتتىق ساحنا ونەرى. كورەرمەن ءۇشىن ساحنادا بي بيلەۋ قاراپايىم قيمىل قوزعالىسى سياقتى كورىنۋى مۇمكىن. الايدا حورەوگرافيا ۇلكەن عىلىمعا تاتيدى. بۇل تۋرالى بىزگە كەڭىنەن حورەوگراف انۆارا سادىقوۆا ايتىپ بەردى.
- قازاق بيىنە قوسقان ۇلەسىڭىز اۋىز تولتىرىپ ايتارلىقتاي. وسى سالانىڭ قىر-سىرىمەن بولىسسەڭىز.
- كونتسەرت نەمەسە بالەت قويۋ ءۇشىن تەك دارىن عانا ەمەس، كوپ وي، ءبىلىم، كۇش پەن جىگەر كەرەك. وسى جىلى شىعارماشىلىق جولىما 25 جىل تولدى. بۇل جەتىستىككە جەتۋ ءۇشىن كوپ جىلدىق ەڭبەك قاجەت بولدى. بي ونەرىنىڭ قىر-سىرىن مەڭگەرۋ ءۇشىن ا. ۆ. سەلەزنەۆ اتىنداعى الماتى حورەوگرافيالىق ۋچيليششەنى، ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىن ءتامامداپ، ماگيستراتۋرا مەن اسپيرانتۋرادا وقىدىم. 10 جىلدان كەيىن قىرعىزستاندا ديسسەرتاتسيامدى قورعاپ، "ونەرتانۋ" كانديداتى اتاعىن الدىم. بالەت ءارتىسى، حورەوگراف-پەداگوگ رەتىندە عىلىمعا كەلۋىمنىڭ ءوزى وقۋدىڭ ارقاسى دەپ ايتا الامىن. قازاق ءبيىن زەرتتەگەندە ونىڭ تاقىرىپتارى، ءيىرىمى تۇرمىستىق دەڭگەيدەن فيلوسوفيالىق تەرەڭدىككە دەيىن ۇلاساتىنىن بايقادىم.
- جاقىندا استانادا شاكىرتىڭىز، "گۇلدەر" ءانسامبلىنىڭ ءارتىسى ىڭكار ايدارحانقىزىنىڭ جەكە كونتسەرتى ءوتتى. سول تۋرالى كەڭىنەن ايتىپ بەرسەڭىز.
- قازاقستاندا بي حورەوگرافياسىندا جەكە ورىنداۋ سيرەك كەزدەسەدى. سوڭعى رەت مۇنداي كونتسەرت 7 جىل بۇرىن بولعان. 2025 جىلى ىڭكار ايدارحانقىزى وسى جانردا جەكە كونتسەرت بەرىپ وتىر. ىڭكار 2022 جىلدان بەرى اڭىزعا اينالعان "گۇلدەر" ءانسامبلىنىڭ قۇرامىندا جۇمىس ىستەيدى. الايدا وسى كونتسەرتكە جەتۋ ءۇشىن وعان 2,5 جىل عانا ەمەس، بۇكىل كاسىبي جولى قاجەت بولدى. ىڭكارمەن العاشقى كەزدەسۋىم 2017 جىلى بولعان.
- كونتسەرت رەپەرتۋارىنا قانداي بيلەر ەنگىزىلدى؟
- كونتسەرتتە "جەتىسۋ" كۇيىنە قويىلعان بي بولدى. ونى ىڭكاردىڭ ءوزى ۇسىندى، سەبەبى ءبىز العاش رەت ءدال وسى كۇيگە بي قويعان ەدىك. ىڭكاردىڭ رەپەرتۋارى المات شەردارۇلى شامشيەۆتىڭ "قازاقتىڭ قىزىمىن", "التىناي" ، "كوڭىل تولقىنى", "تولعاۋ" بيلەرىمەن تولىقتى. بۇل بيلەرمەن ول رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق بايقاۋلارعا قاتىسىپ، جۇلدەلى ورىندارعا يە بولدى.
- ىڭكار ايدارحانقىزىنىڭ ەرەكشەلىگى نەدە؟
- ىڭكاردىڭ ءبىر ارتىقشىلىعى – ول قازاق ءبيىنىڭ بولمىسىن، تابيعاتىن ءتۇسىنىپ، كورەرمەنگە جەتكىزە بىلەدى. ول ليريكالىق، فيلوسوفيالىق جانە كومەديالىق بيلەردى ءساتتى ورىنداي الادى. قازاق ءبيىنىڭ اناسى شارا جيەنقۇلوۆانىڭ كونتسەرتتەرىن ۇيىمداستىرىپ، رەپەرتۋارىن زەرتتەگەن كەزدە، ايەل وبرازىن ءتۇرلى قىرىنان كورسەتۋگە بولاتىنىن تۇسىندىك. ىڭكار دە وسى جولدى جالعاستىرۋدا.
- جەكە كونتسەرت وتكىزۋ يدەياسى قالاي پايدا بولدى؟
- العاشىندا جەكە كونتسەرت ۇيىمداستىرۋ جوسپاردا بولمادى. بۇل ماقسات پەن ارمان بىرتىندەپ قالىپتاستى. المات شەردارۇلىمەن بىرگە ىڭكاردىڭ ىشكى تابيعاتىن كورسەتۋگە باعىتتالعان بيلەر قويدىق. ۇلكەن كونتسەرت قولداۋسىز بولمايدى. وسى ورايدا، بىزگە قولداۋ كورسەتكەن روزا باعلانوۆا اتىنداعى قازاقكونتسەرت مەملەكەتتىك كونتسەرتتىك ۇيىمىنىڭ ديرەكتورى مەن ۇجىمىنا، قازاق ۇلتتىق حورەوگرافيا اكادەمياسىنىڭ رەكتورىنا، ۇستازدارىما جانە ارىپتەستەرىمە العىسىمدى بىلدىرەمىن. ءبىر تالانتتى ءبيشىنىڭ وسىنداي ناتيجەگە جەتۋى – ۇجىمدىق ەڭبەك.
- كونتسەرتكە كورەرمەندەر قاي قالالاردان كەلدى؟
- ماعان قۋانىش سىيلاعان جايت – ىڭكاردىڭ كونتسەرتىنە استانا عانا ەمەس، الماتى، كوكشەتاۋ، ورال، اقتاۋ قالالارىنان ارنايى كەلگەن كورەرمەندەر بولدى. سونىمەن قاتار، كونتسەرتكە كەلگەن قوناقتار ءۇشىن ارنايى فوتو كورمە ۇيىمداستىردىق. وندا شارا جيەنقۇلوۆا باستاعان قازاق ءبيىنىڭ اڭىزعا اينالعان تۇلعالارىنىڭ سۋرەتتەرى قويىلدى. بۇل كورمە قازاقكونتسەرتتىڭ جەكە ورىنداۋشىلار مەكتەبىنىڭ داستۇرلەرىن كورسەتۋ ماقساتىندا جاسالدى.
- كونتسەرتتە قازاق بيىنەن وزگە، تاعى قانداي بيلەر قويىلدى؟
- كونتسەرت رەپەرتۋارى تەك قازاق بيلەرىمەن شەكتەلمەي، وزگە حالىقتاردىڭ بيلەرىن دە قامتىدى. بەلگىلى "گلادياتور" ءفيلمىنىڭ ساۋندترەگىنىڭ كاۆەر نۇسقاسىن قوبىزشى ولجاس قۇرمانبەك ورىنداپ، ارنايى بي قويىلدى. سونداي-اق، «تيبەت ءبيى»، "ۇيعىر" ءبيى ورىندالدى. كونتسەرتكە "گۇلدەر" ءانسامبلى دە قاتىستى. شارا جيەنقۇلوۆاعا ارناۋ رەتىندە "بىلقىلداق" ءبيى، گۇلدەن فاتكۋللانىڭ «ەگيپەت ءبيى» قويىلدى. ارنايى قوناق رەتىندە سەكەن تۇرىسبەكوۆ شاقىرىلدى. كونتسەرت بارىسىندا سەكەن تۇرىسبەكوۆتىڭ "قوڭىر" كۇيىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى. "كوڭىل تولقىنى" كۇيىنە ارنايى بي قويدىم، ونى ىڭكار بيلەپ شىقتى. سونىمەن قاتار، كونتسەرتكە تەمىرلان مەن ەرنات سىندى اتاقتى كۇيشىلەر، ءانشى ارداق بالاجانوۆا، دومبىراشى اسقار مۇقيات قاتىستى. كونتسەرت رەجيسسەرى دۋمان اكىمگە دە العىسىمىزدى بىلدىرەمىز.
- قازاق ءبيى قاي باعىتتا دامىپ جاتىر؟
- قازاق حورەوگرافياسى قازىر وتە جاقسى باعىتتا دامىپ كەلەدى. تەك قازاق ءبيىن عانا ەمەس، ونىڭ تاريحىن دا زەرتتەگەندە، XX عاسىردان باستاپ قازاق بي ونەرىنىڭ جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلگەنىن كورەمىز. قازاقستاندا حورەوگرافيالىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى دە دامۋدا. الماتىداعى اباي اتىنداعى وپەرا جانە بالەت تەاترى، قازاق مەملەكەتتىك بي تەاترى، استانا وپەرا جانە بالەت تەاترى، شىمكەنت وپەرا جانە بالەت تەاترى – مۇنىڭ ءبارى بي ونەرىنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسۋدا. ءبىزدىڭ بيشىلەرىمىز حالىقارالىق بايقاۋلاردا جەڭىمپاز اتانىپ، قازاق ءبيىنىڭ ابىرويىن اسقاقتاتىپ ءجۇر.
- الداعى ۋاقىتتا تاعى قانداي جوسپارلارىڭىز بار؟
- قازاق ءبيى تۋرالى زەرتتەۋلەر جۇرگىزىپ، شىعارماشىلىق تۇلعالاردىڭ پورترەتتەرىن جازۋ – مەنىڭ سۇيىكتى جانرىم. قازىر بۇل باعىتتا كىتاپتار مەن فوتوالبومدار جارىققا شىعىپ جاتىر. بيشىلەرىمىز تۋرالى ەڭبەكتەر جازۋدى ءارى قاراي جالعاستىرعىم كەلەدى. "گۇلدەر" ءانسامبلىنىڭ 55 جىلدىعىنا وراي 1 ناۋرىزدا ۇلكەن كونتسەرت وتەدى. سونداي-اق، "تۇران" انسامبلىمەن "تامىر" جوباسىنا قاتىستىق. الداعى ۋاقىتتا تاعى ءبىر تالانتتى قىزىمىزدىڭ جەكە كونتسەرتىن ۇيىمداستىرۋ جوسپارلانۋدا. سونىمەن قاتار، حالىقارالىق بايقاۋلارعا وتىنىمدەر بەردىك. قازاق بي ونەرىن دامىتۋ باعىتىندا كوپتەگەن جوبالار كۇتىپ تۇر.
- سۇحباتىڭىزعا راقمەت!
