قازاق حالقىنىڭ تاربيە قۇرالدارىنىڭ ءبىرى — تىيىم سوزدەر. بۇل سوزدەر ەسى كىرگەن بالالاردى جامان ادەت، جات پيعىل، ورىنسىز قىلىق، تەرىس مىنەزدەردەن ساقتاندىرىپ وتىرعان. تىزەنى قۇشاقتاۋ — جالعىز قالۋدىڭ، قولدى توبەگە قويۋ — ەل-جۇرتتان بەزىنۋدىڭ، ۇلكەننىڭ جولىن كەسۋ — ادەپسىزدىكتىڭ، استى توگۋ — ىسىراپتىڭ بەلگىسى دەپ تانىلعان جانە ونداي ەرسى ىستەرگە قاتاڭ تىيىم سالىنعان.
مۇنداي تىيىم سوزدەر ەل ىشىندە وتە كوپ. ونىڭ ءبارىن قامتي الماعانمەن كەيبىر ۇلگىلەرىن قاعازعا ءتۇسىرىپ ۇسىنىپ وتىرمىز.
داستارحاندى، تاماقتى باسپا.
كىسى مىنىنە كۇلمە، كەمتارعا كۇلمە.
مالدى، ىدىستى، تاماقتى تەپپە.
سۋدى ساپىرما، سۋعا دارەتكە وتىرما، سۋعا تۇكىرمە.
كوكتى جۇلما، شاشىڭدى جۇلما.
ءۇي اينالا جۇگىرمە.
بوساعانى كەرمە، قۇشاقتاما.
تابالدىرىقتى باسپا، وتىرما.
ءۇيدى ساباما، مالدى باسقا ساباما.
بەيىت تۇسىنان شاۋىپ وتپە، جۇگىرىپ وتپە.
بەيىتكە قولىڭدى شوشايتپا، وعان قاراپ تۇزگە وتىرما.
يتكە وجاۋمەن اس قۇيما.
تۇندە ءۇي سىپىرما، ءتۇندا تىرناعىڭدى الما.
ۇلكەندەردىڭ جولىن كەسپە، ءسوزىن بولمە.
ءبۇيىرىڭدى تايانبا، جەر تايانبا، يەگىڭدى تايانبا.
شاشىڭدى جايما.
بەتىڭدى باسپا.
تىزەڭدى قۇشاقتاما.
وتىرىك جىلاما.
جۇلدىزدى، ادامدى ساناما.
سىپىرعىشتى تىك قويما.
قولىڭدى قۋسىرما.
ادامعا پىشاق، مىلتىق كەزەنبە.
بوس بەسىكتى تەربەتپە.
قۇراندى، تاماقتى باسپا.
جاقىن ادامعا پىشاق سىيلاما.
تۇزدى، كۇلدى باسپا.
وتپەن ويناما، وتتان اتتاما، وتقا تۇكىرمە.
ناندى جەرگە تاستاما، ۇستىنە باسقا زاتتى قويما.
بەيۋاقىتتا جىلاما، ۇيىقتاما.
بەيۋاقىتتا كىسىگە كوڭىل ايتپا.
بوركىڭدى تەرىس كيمە.
ۇيدە ىسقىرما.
ۇيگە جۇگىرىپ كىرمە.
موينىڭا بەلبەۋ ءجىپ سالما.
ايدى قولىڭمەن كورسەتپە.
قۇدىققا تۇكىرمە، ىدىسقا تۇكىرمە، جوعارى قاراي تۇكىرمە.
شەلەكتەگى سۋعا اۋزىڭدى باتىرما.
اقتى توكپە.
ادامدى اينالما.
ادامعا قاراپ تۇكىرمە، ەسىنەمە.
جالعىز اعاشتى كەسپە.
پىشاقتىڭ ءجۇزىن جالاما.
پىشاقتى شالقاسىنان قويما.
تاڭدايىڭدى قاقپا، باسىڭدى شايقاما.
قىزدى ۇرما.
كىسىگە، مولاعا ساۋساعىڭدى شوشايتپا.
ورىنسىز كۇلمە.
كىسى ايىبىن بەتىنە باسپا.
كوپ سويلەمە.
ادامعا، مالعا ءزابىر جاساما.
بالاڭا باسقا ۇرما.
اتا-اناڭا قارسى كەلمە.
تۇندە سۋعا بارما.
بەتىڭدى سىزبا.
ناندى ءبىر قولىڭمەن ۇزبە.
استى ۇرلەمە، استى جامانداما.
تاماقتى سوراپتاپ ىشپە.
قولىڭدى توبەڭە، جەلكەڭە قويما.
وتىرىك كۇلمە، وتىرىك سويلەمە، وتىرىك جىلاما.
ىشەگىڭدى تارتپا، تابانىڭدى تارتپا.
قىز ۇلدىڭ، ۇل قىزدىڭ كيىمىن كيمەسىن.
ءدىنىڭدى ساتپا، ۇلتىڭدى ساتپا، ارىڭدى ساتپا.
قۇدايعا، پايعامبارعا، اۋليەگە ءتىلىڭدى تيگىزبە.
قابىردى باسپا.
اماناتقا قيانات جاساما.
انت ىشپە، ابەس سويلەمە.
وتىرىك كۋالىك جاساما.
نامازدى بۇزبا.
قۇستىڭ ۇياسىن بۇزبا.
قۇمىرسقانىڭ ۇياسىن باسپا.
ۇرلىق قىلما، زورلىق قىلما.
ءتىلىڭدى شايناما، ءتىلىڭدى تىستەمە، شىعارما.
ساۋساعىڭدى اۋزىڭا سالما.
كىسى ۇيىندە تۇرەگەپ تۇرما.
تۇرەگەپ تۇرىپ نەمەسە جاتىپ تاماق ىشپە.
ساۋساعىڭدى كەزەمە.
اياعىڭدى تۇساما، قولىڭدى بايلاما.
كوپ ىشىندە قاتتى سويلەمە، قاتتى كۇلمە.
جەلگە قارسى تۇكىرمە، جەلگە قارسى دارەت سىندىرما.
ۇلكەننەن بۇرىن سويلەمە.
ۇلكەننەن بۇرىن تاماق جەمە.
ۇلكەننەن بۇرىن وتىرما، جاتپا.
ۇلكەننىڭ بەتىنەن الما.
شاقىرماعان جەرگە بارما.
رۇقساتسىز ۇيگە كىرمە.
جۇرت كوزىنشە كەكىرمە، قاسىنبا.
جۇرت الدىندا قۇلاعىڭدى قاسىما، مۇرنىڭدى شۇقىما.
جەردى ساباما، جەردى تەپكىلەمە.
بالانى شوشىتپا.
اتقا تەرىس وتىرما.
قايىقتى تەربەلتپە.
ادەپسىز ءسوزدى ايتپا، وتىرىك ايتپا.
ماقتانشاق بولما، تاكاپپار بولما.
ايەلگە كۇش كورسەتپە.
مالدى بوقتاما.
استى قورلاما.
جاندىكتى جابىرلەمە.
ۋھىلەمە.
ماڭدايىڭدى، باسىڭدى ۇرما.
وتتى، وشاقتى اتتاما.
داستارحاندى، ىدىستى، تاماقتى اتتاما.
جامان ادەتتى ۇيرەنبە.
جامانات شاقىرما.
جامان ىرىم جاساما.
ەتبەتىڭنەن جاتپا.
ەرسى قيمىل جاساما.
شاشىڭدى، تىرناعىڭدى وسىرمە.
كىسى توسەگىنە وتىرما.
تەرىس قاراپ وتىرما، جۇرەڭنەن وتىرما.
سول قولمەن تاماق ىشپە.
شالباردى باسىڭا جاستاما.
قولىڭدى ارتىڭا ۇستاما.
تۇندە مال ساناما.
تۇندە كۇل شىعارما.
تاڭەرتەڭگى استى تاستاما.
كوزىڭدى جىپىلىقتاتپا.
قولىڭدى كەۋدەڭە قويما.
ەرنىڭدى شىعارما.
ورىندىقتا اياعىڭدى ايقاستىرىپ وتىرما.
بالا بەتىنە ۇرلەمە.
تىرناعىڭدى تىستەمە.
«اباي-ينفورم».
