شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىسى، مادەنيەت سالاسىنىڭ ۇزدىگى، تانىمال ءانشى قايرات قابىشەۆ گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا ءۇزىلىسسىز 100 ءان ورىنداۋعا ءوتىنىش بەردى. وسى ەرەكشە ماقساتقا وراي 12 قاراشا كۇنى سەمەيدە جولداما كونتسەرتى ۇيىمداستىرىلدى.
بۇل شارانىڭ باستى ماقساتى – قازاق ءانىنىڭ باي مۇراسىن، ونىڭ بيىكتىگى مەن سۇلۋلىعىن الەمگە تانىتۋ جانە قازاق ءانشىسىنىڭ داۋىس قۋاتىنىڭ ەرەكشە ەكەنىن دالەلدەۋ. كەلەسى كەزەڭدە گيننەس رەكوردتار كىتابىنىڭ وكىلدەرى ارنايى كەلىپ، قايرات قابىشەۆتىڭ ءۇزىلىسسىز 100 ءان ورىنداۋ رەكوردىن كۋالاندىرۋ ءۇشىن تىڭداۋعا قاتىساتىن بولادى.
كونتسەرت كورەرمەندەرگە ەرەكشە اسەر قالدىرعان سياقتى. تاماشالاۋشىلار قايرات قابىشەۆتىڭ ونەرىنە زور قولداۋ كورسەتىلدى. وسى كەش كورەرمەنى بولعان بەلگىلى عالىم، پروفەسسور امانتاي يسين الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىندا ءوز اسەرىمەن بولىسكەن. «بۇكىل ۇجىمعا بۇگىن تولاسسىز 100 ءان ورىنداۋشىنىڭ جەكە كونتسەرتى بۇيىردى. بۇل – بولىپ كورمەگەن قۇبىلىس، ءانشىنىڭ دە، تىڭدارماننىڭ دا باقىتى. بۇرىن ارمانداۋشى ەدىك، شىركىن، مادەنيەت، بولات، ساناق، كەلدەنباي، تۇرسىنعازى، نۇريدەن، امانگەلدى ايتا تۇسسە ەكەن قاتارىمەن كوپ ءاندى دەپ. ساحناعا ءبىر-ەكى، ءارى كەتكەندە ءۇش انمەن شىعىپ ءجۇردى عوي ول دۇلدۇلدەر. مىنا يدەيا قاتتى ۇنادى. قايرات قابىشەۆ تولاسسىز 100 ءاندى كاسىبي اسقان شەبەرلىكپەن جانە اسقاق داۋىسىمەن ايتا الاتىنىنا، ەلىمىزدەگى بەس ءان مەكتەبىنەن تاراعان اندەردى ءوز مانەرىندە، ءوز بوياۋىندا جەتكىزە الاتىندىعىنا كوزىمىز جەتتى!» - دەپ جازدى ول.
وسى ورايدا، ءانشى قايرات قابىشەۆپەن تىلدەسىپ، كونتسەرتتەن العان اسەرىن سۇرادىق.
قۇرمانبەك جانداربەكوۆتان كەيىنگى تالاپ
- ءان كەشى قانشا ۋاقىتقا سوزىلدى؟ ناقتى نەشە ءان شىرقالدى؟ بۇل يدەيا قايدان تۋدى؟
- ءان كەشى 2 ساعات 15 مينۋتقا سوزىلدى. 25 اندەي ورىندالدى عوي دەيمىن. كەزىندە اۋىل-اۋىلدى ارالاپ جۇردىك قوي. بۇگىنگى ءان كەشى سودان تۋعان وي بولدى. اۋىلدى ارالاعاندا ميكروفونسىز-اق، ساعاتتاپ ايتقان كەزدەرىم بولعان. كەيىننەن كوكشەتاۋعا دا باردىم. سونداعى تىڭدارماندارىم سۇراق قوياتىن ەدى. «انا اۋىلدا ءان ايتىپ، تۇنگى 4-كە دەيىن ءان ايتقان كەزدەرىڭىز بولدى. سوندا قايرەكەڭ دەمالسىن دەيتىن ەدى» دەدى. سوندا ءبىر جىگىت: «اعا، بايقاپ وتىرمىن، ءسىز ۇزاعىنان ءان شىرقاپ وتىرسىز. قازاقتا تاڭدى-تاڭعا جالعاپ، ءان ايتقاندار بولعان. ءسىز نەگە سولاي ايتىپ كورمەيسىز؟» دەگەن. وي سودان تۋعان عوي. كەزىندە ۇلكەن انسامبلدە ارىپتەستەرىم دە تاڭعالاتىن. گريمەركا، دايىندىق كابينەتىمە كىرىپ الىپ، 3 ساعاتتاپ دايىندالاتىنمىن. سول كەزدە ءوزىمنىڭ جاعدايىمدى ءبىلدىم. كوپتەگەن انشىلەر بار، بىرنەشە اننەن سوڭ تاماعى اۋىرىپ قالاتىندارىن كوردىم. ءوزىمنىڭ ستۋدەنتتەرىم بار، بايقايمىن. ودان كەيىن كەزىندە كونسەرۆاتورياعا بارعان كەزدە ستۋدەنتتەرمەن كەزدەسۋ بولىپ، سوندا سويلەپ وتىرىپ، 2,5 ساعات ءان ايتىپپىن. ءبىر شاكىرتىم سۇراق قويىپ ەدى. «اعا ءسىز باعانادان بەرى سويلەپ وتىرسىز، ءان سالىپ وتىرسىز. بايقايمىن، تاماعىڭىز اۋىرعان جوق. ال ءبىز 5-6 ءان ايتساق، تاماعىمىز اۋىرىپ قالادى. سونىڭ سىرىن ايتىڭىزشى»، - دەگەن بولاتىن. وسىنداي-وسىنداي اڭگىمەلەردىڭ ءبارى گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا ەنۋ تۋرالى يدەياعا باستاپ اكەلدى. سودان وي تۋىپ، نەگە سونى ىستەمەسكە دەدىك. كەزىندە قۇرمانبەك جانداربەكوۆ اتامىزدىڭ وسىلاي ءبىر دەمدە تولاسسىز 100 ءان شىرقاعانى تۋرالى ايتىلادى. سونىڭ ءبارى وسى باعىتتا جۇمىس ىستەۋگە بولاتىنىن كورسەتەدى.
ۋنيۆەرسيتەتتىڭ 90 جىلدىعى جانە 100 ءان
- بۇل كەش گيننەسكە جەتۋگە جولداما ما؟
- قازاقتىڭ ءوزىنىڭ قانىندا بار عوي، تالاي ءانشى تاڭدى اتىرىپ ءان سالعان. مەن جاڭالىق اشىپ وتىرعان جوقپىن. سول اتادان كەلە جاتقان ءداستۇردى جالعاستىرىپ ءجۇرمىن. ايتا الاتىنىما سەندىم. ۋنيۆەرسيتەت باسشىلىعى مەنى شاقىرىپ الىپ، «بۇل گيننەسكە شىعۋ ءۇشىن دالەل كەرەك. سوعان وراي شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 90 جىلدىعىنا ارناپ، كونتسەرت بەرسەڭىز قالاي بولادى؟ ارى كەتسە 2 cاعات بولادى عوي. سول كونتسەرتتى ءبىز ۇسىنساق، رەكوردقا قابىلداي ما سوسىن ايتادى»، - دەدى. مەن كەلىسە كەتتىم. بۇگىن كونتسەرتتى بەرىپ، حالىق تا ريزا، مەن دە ءان ايتىپ، راقاتتانىپ قالدىم. بىراق ارى قاراي دا ءاندى ايتۋعا شامام جەتەتىن ەدى. وعان حالىق شارشايدى عوي. سول سەبەپتى بۇگىن ادەمى كەش جاسادىق. بۇل ءبىر شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ 90 جىلدىعىنا توي شاشۋ سياقتى بولدى. ءوزىم دە ريزا بولدىم. قازىر كوپ كونتسەرتتە ءداستۇرلى ءانشىنى شىعارمايدى عوي. شىققاننىڭ وزىندە 1-2 ءان ايتقىزادى. بولماسا بۇكىل ءانشىنى جيناپ الىپ، بارىنە ءبىر-ءبىر شۋماقتان ايتقىزىپ قويادى. ونى «ءان شەرۋ» دەپ اتايدى، مەن ونى جەك كورەمىن. باياعىدا حالىق الدىنا شىققان انشىگە 10-15 ءان ايتقىزىپ، جىبەرمەي قوياتىن بولعان عوي. قازىر ونداي جوق، ازايىپ كەتتى. گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابى تالابىمىزدى قابىل الىپ جاتسا، ءبىز ارينە، دايىنبىز.
- كوپتىڭ الدىندا ءان شىرقاۋ وتە قيىن عوي. ونىڭ ۇستىنە توقتاۋسىز ءان شىرقاۋ قانشالىقتى قيىن بولدى؟
- كوپ الدىندا ءان شىرقاۋ قيىن. ارينە، ءبىزدىڭ كونتسەرتىمىزدىڭ ەرەكشەلىگى بولدى. بۇگىن حالىق «انا ءاندى ايتىڭىزشى، مىنا ءاندى ايتىڭىزشى» دەپ سۇرادى. سول كەزدە بىرەۋى جوعارى تون، بىرەۋى تومەن تونداعى اندەردى سۇراپ جاتتى. اننەن انگە كوشۋ وڭاي ەمەس. ءاننىڭ دە ءوز وبرازى، مىنەزى بار. كورەرمەن دە، ءوزىم دە ءان ايتقان سايىن تاماعىم اشىلاتىنىن بايقادىم. كەيبىرى مەنى ءدال بۇگىن 100 ءان ايتادى دەپ ويلاپتى. مەن 100 ءاندى گيننەس رەكوردتار تالابىنا كەلسە عانا ايتامىن. ونى شىرقاۋ دا وڭاي ەمەس. سوندىقتان بۇل كونتسەرتىمىز گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا جولداما رەتىندە بەرىلدى.
- جيىنعا قانشا ادام جينالدى؟
- زال ءوزى 200 ادامعا ارنالعان. زالدىڭ ءبارى اقىلى عوي. شاكارىم ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زالى 200 ورىندىق. كونتسەرت بارىسىندا سىيماي، تۇرەگەپ تۇرعاندار دا بولدى.
«كونتسەرت بولماعان سوڭ ونەرپاز دا بوساڭسيدى»
- كونتسەرتتەن العان اسەرىڭىز قانداي؟ كوڭىل كۇيىڭىز جاقسى ما؟
- ال ەندى كوڭىل كۇيىم وتە جاقسى. موينىمنان اۋىر جۇك ءتۇستى. بۇل دا ءبىر تويعا شاشۋىم عوي. بۇرىن سوڭدى انشىلەرىمىز جاندى داۋىسپەن ايتىپ ءجۇردى. قازىر كوپ ايتا الماي ءجۇر. اتاقتى ءانشىنىڭ ءوزى 7-8 اننەن كەيىن بارىپ قىزادى ەكەن. ءانشىنى كورۋ ءۇشىن وعان ءاندى كوپ ايتقىزۋ كەرەك. سوندا عانا ءانشىنىڭ انشىلىگىن كورە الاسىڭ. بىزدە مىقتى-مىقتى انشىلەرگە تەك 1-2 ءان ايتقىزادى. سودان كەيىن، مىسالى، ماعان بىرەۋ سۇراق قويدى. «تويدا نەگە ءداستۇرلى ءان ايتىلمايدى؟» دەپ. تويدا دۇرىس ميكروفون دا بولمايدى. كوپتەگەن ءداستۇرلى انشىلەر دومبىراسىن قويىپ، ەستراداعا كەتىپ قالىپ جاتادى.
ارينە، مۇنداي كەشتەر ءجيى ءوتىپ تۇراتىن بولسا جاقسى. كونتسەرتتەردە باياعى ءبىر سارىن، ەسترادا شىرقالادى. سودان كەيىن ءبارى ءبىر-بىرىنە ەرەدى. جەكە ءداستۇرلى ءان كەشى، جەكە كۇيشىلەر كەشىن ۇيىمداستىرىپ تۇرسا ولار دا ءوز قالپىن ۇستاپ وتىرادى عوي. كوپتەگەن مىقتى كۇيشىلەر بار. سولارعا «نەگە كۇي تارتپايسىڭ؟» دەپ سۇرايمىن. «اعا، كۇي تارتاتىن كونتسەرت جوق قوي» دەپ ايتادى. كونتسەرت بولماعان سوڭ ونەرپاز دا بوساڭسىپ، دايىندالمايدى ەكەن. سول سەبەپتى وسىنداي كەشتەر كوپ بولسىن دەگەن تىلەگىم بار. باياعىدا «ادىرنا» بىرلەستىگى بالۋان شولاقتىڭ ءان كەشىن ۇيىمداستىرعاندا حالىق 3-4 ساعات كەتپەي قويدى. سونداي كەشتەر كوپ بولسا دەيمىز.
- سۇحباتىڭىزعا راحمەت! تالابىڭىزعا جەتىڭىز!
سىمبات ناۋحان
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
