ىنتىماقتاستىقتىڭ پرەسپەكتيۆالارى مەن جاڭا باعىتتارى ۇنەمى تالقىلانىپ، كۇن تارتىبىنەن تۇسكەن ەمەس. سەبەبى، ەل ەكونوميكاسىنىڭ نەگىزى - ساۋدا-ساتتىق.
بيىل قازاقستان پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى سەرىك جۇمانعارين ساحا رەسپۋبليكاسىنىڭ باسشىسى ايسەن نيكولاەۆپەن كەزدەسىپ، ىنتىماقتاستىقتىڭ پەرسپەكتيۆالىق باعىتتارىن تالقىلادى.
ساحا رەسپۋبليكاسى قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى ساۋدا قاتىناستارىن دامىتۋدا ءوز ۇلەسىن قوسۋدا. وتكەن جىلى قازاقستان مەن ياكۋتيا وڭىرلەرى اراسىنداعى تاۋار اينالىمى ەكى ەسەگە جۋىق ءوسىپ، $160 ملن-نان استى. (2022 جىلى – $78,5 ملن). 2023 جىلى قازاقستاننان ياكۋتياعا ەكسپورت 68,6 ەسەگە ءوسىپ، $160,7 ملن-دى دوللاردى قۇرادى، ال ياكۋتيادان قازاقستانعا يمپورت 53,2 مىڭ دوللاردى قۇرادى (2022 جىلى – $76,2 ملن).
الداعى ۋاقىتتا ياكۋتياعا ماكارون ونىمدەرىنە باستاپ، ەت-ءسۇت، جەمىس-كوكەنىس پەن باقشا داقىلدارى ەكسپورتقا شىعارىلادى دەپ كۇتىلۋدە. قازاقستان تاراپى ساحا رەسپۋبليكاسىنان بۇل ءىستى جۇزەگە اسىرۋدا قولداۋ كورسەتۋىن سۇرادى.
سول سياقتى، سەربيادا قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك-شىعىس ەۋروپاداعى ماڭىزدى ساۋدا سەرىكتەسى رەتىندە سانالادى.
تاياۋ بولاشاقتا ەلىمىزدەن سەربياعا $500 ملن-نان استام سوماعا شيكىزاتتىق ەمەس تاۋارلاردىڭ 90-نان استام ءتۇرىن جەتكىزۋدى كوزدەلگەن. بۇل مەتاللۋرگيا، مۇناي-حيميا، تاماق، حيميا، ماشينا جاساۋ سالالارىنىڭ ونىمدەرى، كولىك قۇرالدارى، قۇرىلىس تاۋارلار بولماق.
سونداي-اق، قازاقستان سەربياعا اۋىلشارۋاشىلىق ونىمدەرىنەن بۇرشاق، پياز، قاراقۇمىق، جارما جانە بيداي ەكسپورتىن ۇلعايتۋعا دايىن. مال شارۋاشىلىعى سالاسىندا بالىق جانە بالىق ونىمدەرىن، بال، قۇس ەتى، جىلقى ەتى، سيىر ەتى جانە ءسۇت ونىمدەرىن جەتكىزۋ مۇمكىندىكتەرىنەن بولەك، قازاقستان شوشقا ەتiن جەتكىزۋدى قاراستىرۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار ەلىمىزدە جاڭا ءسۇت-تاۋار فەرمالارىنىڭ قۇرىلىسىن ەسكەرە وتىرىپ، قازاقستان سەربيادان اسىل تۇقىمدى سيىرلار مەن اسىل تۇقىمدى ماتەريالداردى يمپورتتاۋعا مۇددەلى.
تاماق ونىمدەرىنە بولەك، قازاقستان مەن سەربيا اراسىنداعى قولدانىستاعى قۇقىقتىق بازا قوس ەل اراسىندا اپتاسىنا 14 جولاۋشى رەيسىن ورىنداۋعا مۇمكىندىك بەرىپ وتىر.
ەكى ەلدىڭ اراسىندا تىكەلەي اۋە رەيستەرىنىڭ اشىلۋى سەربيانىڭ ەۋروپاعا كولىك حابى بولۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. الداعى ۋاقىتتا قازاقستان مەن قىتايدان سەربياعا جانە ودان ءارى ەۋروپا ەلدەرىنە جۇك تاسىمالى ءۇشىن ءترانزيتتى دامىتۋعا مەملەكەتتەر ۋاعدالاستىق ورناتۋ ۇستىندە. بۇل باستامانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك مارشرۋتىنىڭ مۇمكىندىكتەرىنسارالاۋ قاراستىرىلماق.
ايتا كەتەيىك، 2023 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قازاقستاننىڭ سەربيامەن تاۋار اينالىمى $91,2 ملن قۇرادى، بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 23,3%-عا جوعارى ($74,8 ملن). ەكسپورت 38,7%-عا ءوستى. جالپى تاۋار اينالىمىندا قازاقستان مەن سەربيا اراسىنداعى اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمى ساۋداسىنىڭ ۇلەسى شامامەن 2 2,7 ملن قۇرادى. يمپورتتىڭ نەگىزگى كولەمى – جۇگەرى، كۇنباعىس تۇقىمدارى، ءتىرى وسىمدىكتەر. ەكسپورتتىڭ نەگىزگى كولەمى - قاراقۇمىق، تارى جانە باسقا دا ءداندى داقىلدار.
قازاقستان تايلاندپەن دە ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى جولعا قويعان.
بىلتىرعى جىلى قازاقستان مەن تايلاند اراسىنداعى تاۋار اينالىمى $367 ملن-عا جەتتى. قازاقستان ەت، كوكونىس پەن جەمىس، ءداندى داقىلدار، ۇن ونىمدەرىن، وسىمدىك مايلارىن جانە باسقا دا اوك ونىمدەرىن ەكسپورتتاۋعا مۇددەلى.
بۇنىڭ بارلىعى مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا ساي جۇرگىزىلۋدە. ويتكەنى، ەلىمىزدە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ساقتاۋ جانە ديستريبۋتسيالاۋدىڭ ءتيىستى ينفراقۇرىلىمى بار ۇلتتىق تاۋار وتكىزۋ جۇيەسى قالىپتاستىرىلۋ ۇستىندە. بۇل ءبىزدىڭ ەلىمىزدە اگرو ازىق-تۇلىك حابىن قۇرۋعا ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. وسى ماسەلەدە قازاقستان مەن تايلاند اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋدىڭ كەلەشەگى زور ءارى بۇل ەكى جاققا دا ءتيىمدى بولارى ءسوزسىز.
ەسكە سالامىز، تايلاند پەن قازاقستان اراسىندا ەكونوميكالىق ءوزارا ءىس-قيمىل تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى.
بۇل قۇجات ءارتۇرلى سالالارداعى، سونىڭ ىشىندە ساۋدا، ەكونوميكا جانە ينۆەستيتسيالارداعى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە ىقپال ەتەدى.
