ۇلتتىڭ بۇگىنى مەن كەلەشەگى ءبىلىمدى ۇرپاقتىڭ قولىندا. ساۋاتتى بۋىن تاياۋ بولاشاقتى باسقارىپ، جاڭا ءداۋىردىڭ قاعيدالارىن مەڭگەرەتىنى ايان. ول ءۇشىن جاستارىمىز دارىندى، كوزىندە وتى ويناعان جالىندى بولۋى شارت. جىگەرلى جاس، كەمەڭگەر تۇلعا، ۇلاعاتتى ۇرپاق تاربيەلەۋ ءىسى اسا اۋىر ءارى جاۋاپكەرشىلىككە تولى ءىس. بۇل رەتتە اۋەلى بىلىمگە ونىڭ ىشىندە رۋحاني جان ازىعىن مولايتۋعا دەن قويعان ابزال. ەل پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ءوزى «بالالار – مەملەكەتىمىزدىڭ جارقىن بولاشاعىنىڭ كەپىلى. ...وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ۇيلەسىمدى دامۋى مەن باقىتتى بالالىق شاعى – ءبىزدىڭ جالپىۇلتتىق مىندەتىمىز» دەگەن ەدى. تۇيدەك ءسوزدىڭ استارىنداعى ءتۇيىن، ۇرپاققا ءتول ادەبيەتىمىز بەن مادەنيەتىمىزدى ناسيحاتتاپ، قوعامدىق سانانى جاڭعىرتۋمەن استاسىپ جاتىر.
جوعارىدا ايتقان ناسيحاتتىڭ نەگىزگى كىلتى ء–بىلىم. ال، ءبىلىمنىڭ كوزى- كىتاپ. سول سەبەپتى بالالار ءۇشىن كوركەم ادەبيەت وقۋ ۇردىسكە اينالۋى ءتيىس. بۇل سانا بيىگىنە جەتەلەپ، ساۋاتتى بۋىندى ارتتىراتىن تۋرا جول.
مەملەكەت باسشىسىدا اتالمىش ماسەلەگە ءجىتى نازار اۋدارعانى ءمالىم. قاسىم-جومارت كەمەلۇلى تۇركىستاندا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدا بالالاردىڭ ءبىلىمىن جەتىلدىرۋگە باسىمدىق بەرۋ قاجەتتىگىن باسا ايتتى.
«شىن مانىندە، كىتاپ وقيتىن ەل زيالى ۇلتقا اينالادى. ءبىز جاس ۇرپاقتىڭ كىتاپقا قۇشتارلىعىن وياتۋىمىز كەرەك. بۇل قيىن ماسەلە ەكەنىن تۇسىنەمىن. اسىرەسە، ولاردىڭ بار نازارى الەۋمەتتىك جەلىدە بولعان كەزدە، ءتىپتى، قيىن. بىراق بۇل ماسەلەمەن شۇعىلدانۋ كەرەك. باسقا جول جوق»،-دەدى پرەزيدەنت.
ايتىلعان وي ورنىقتى، شىنىمەن عالامتور سانانى تورلاعان زاماندا زاڭعار تۇلعالى ۇرپاقتى ءوسىرۋ ءۇشىن كوك جاشىكتىڭ ىشىندەگىسىن ەمەس، ارحيۆتەردە ساقتالعان قۇندى جازبالاردى پاراقتاپ، سارابدال ويلاردى سارالاۋ الدە قايدا ءتيىمدى. تەك، جىگەر مەن كۇش قاجەت. ويتكەنى، ساناعا سىلكىنىس ەنگىزۋ استە، قيىن!.
سوندىقتاندا، مەملەكەت باسشىسى «بالالار كىتاپحاناسى» اتتى باعدارلامانى ىسكە اسىرۋعا پارمەن بەردى.
«بالالار كىتاپحاناسى» باعدارلاماسىنىڭ باستى ماقساتى مەكتەپ كىتاپحانالارىن ماڭىزدى بالالار ادەبيەتىمەن قامتاماسىز ەتۋ.
باعدارلاما اياسىندا قازاق ادەبيەتىنىڭ ءار ءتۇرلى جانرلارىن قامتيتىن ارنايى ءتىزىم جاساقتالدى. بۇل ىسكە جاۋاپتى تاۋلەسزى قوعامدىق كوميسسيا قىرىق پايىزى كلاسسيكالىق ادەبيەت، 30 پايىزى «تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندەگى ادەبيەت» جانە قالعان بولىگىن الەمدىك ادەبيەتتىڭ ۇزدىك تۋىندىلارىنان ىرىكتەپ، ازىرلەگەن بولاتىن.
بالالار ادەبيەتىنىڭ اتاسى بۇل ارينە، بەردىكبەك سوقپاقباەۆ. تۋعانىنا 100 جىل تولعان ساڭلاقتىڭ تۋىندىلارى سان ۇرپاقتى تاربيەلەدى. بۇل قاتادا سايىن مۇراتبەكوۆ، مۇزافار الىمباەۆ، قادىر مىرزا ءالي سىندى جازۋشىلاردىڭ شىعارمالارى ۇرپاقتى كوركەم ادەبيەتپەن سۋسىنداتتى دەسەك ارتىق ايتقاندىق ەمەس. جاڭا زاماندا بالالار ادەبيەتىندە قالامتارتقانداردىڭ قاتارىندا كادىربەك قۇنىپياۇلىنىڭ ەسىمى ايرىقشا اتالادى. اعا بۋىننىڭ ءىزىن باسقاندارعا كەلەر بولساق، بۇل ءتىزىمدى ەسەي جەڭىسۇلى («مىناۋ عازيز دۇنيە»), ساۋلە دوسجان («ءبىرتۋار»، «اۋىلدان شىققان ميلليونەر»), ەسبولات ايدابوسىن («قىزىل ساقا»), بەيبىت سارىباي («اقتابان»), الىبەك بايبول («ارىپتەر الەمىنە ساياحات»), رۇستەم ساۋىتباي («قيال الەمى»), مەيىرجان جىلقىباي («قىرىق ءبىرىنشى وتىرىكتىڭ سوڭى») سىندى جازۋشىلار تولىقتىرادى.
ولاردىڭ قالامىنان شىققان تۋىندى قازىرگى كەزدە كىتاپقا جانى قۇمار وقىرمان ءۇشىن قولجەتىمدى. ونىسى قۋانتارلىقتاي ويتكەنى، مەملەكەت باسشىسى بالالاردىڭ كىتاپقا دەگەن قۇمارلىعىن وياتىپ، كوركەم شىعارمانى بويىنا ءسىڭىرۋ ءۇشىن جازبالار اركەز قول جەتىمدى بولۋى كەرەكتىگىن قاداپ ايتقان ەدى.
پرەزيدەنتتىڭ بۇل پارمەنى مۇلتىكسىز ورىندالىپ كەلەدى. «بالالر كىتاپحاناسى» جوباسى نەگىزىندە ىرىكتەلگەن كىتاپتاردىڭ 76 پايىزى وتاندىق اۆتورلاردىڭ شىعارمالارى بولسا، 24 پايىزى الەم ادەبيەتىنىڭ تاڭداۋلى ەڭبەكتەرى. وتاندىق شىعارمالار قاتارىنا اباي قۇنانباەۆ، احمەت بايتۇرسىنوۆ، تاحاۋي احتانوۆ، شەرحان مۇرتازا، بەردىبەك سوقپاقباەۆ سىندا قالامگەرلەردىڭ شىعارمالارى ەندى. ال الەم ادەبيەتىنىڭ تىزىمىندە ەرنەست حەمەنگۋەي، دجەك لوندون، رابيندرانات تاگور، الەكساندر وستروۆسكي، ۆالتەر سكوت، ميحايل لەرمونتوۆتىڭ ەڭبەكتەرى بار.
رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، ەل مەكتەپتەرىندەگى بالالارعا ارنالعان كىتاپتىڭ قورى 40 ميلليوندى قۇرايدى. مۇنىڭ سىرتىندا ەلەكتروندىق مەملەكەتتىك كىتاپحانا قورىنىڭ كاتالوگىنا 150 جازۋشىنىڭ ەڭبەگى ەنگىزىلگەنى جانە بار.
بالالار ادەبيەتىن مەملەكەتتىك قولداۋ جۇيەلى تۇردە جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى. وعان دالەل، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جارلىعىنا سايكەس، قازاقستاندا 2021 جىل – «بالالار ادەبيەتى جىلى» جانە 2022 جىل – «بالالار جىلى» دەپ اتالدى. 2021 جىلى مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ اياسىندا بالالارعا ارنالعان الەم جانە قازاق ادەبيەتىنىڭ ۇلگىلەرى ارالاس 100 كىتاپ جارىق كوردى. بۇل باستاما ەلىمىزدەگى كوممەرتسيالىق نەمەسە مەملەكەتتىك باسپالاردىڭ دا بالالار ادەبيەتىن دامىتۋعا ۇلەس قوسۋىنا اسەر ەتتى دەپ ايتۋعا بولادى. بۇدان تىس اقىن بايبوتا قوشىم-نوعايدىڭ قۇراستىرۋىمەن 10 تومدىق «بالالار ادەبيەتىنىڭ انتولوگياسى» شىقتى. سونىمەن قاتار، سوڭعى ءبىر-ەكى جىلدا «بالالار پوەزياسىنىڭ انتولوگياسى» جانە «بالالار اڭگىمەلەرىنىڭ انتولوگياسى» جانە بىرقاتار قالامگەرلەردىڭ جەكەلەگەن كىتاپتارى باسىلىپ شىقتى. مۇنداي يگى باستامالار قازاقستانداعى بالالار ادەبيەتىن دامىتۋعا وڭ قادامدار جاسالا باستاعانىن كورسەتەدى. قورىتا كەلگەندە، قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندەگى بالالار ادەبيەتى ءارتۇرلى مازمۇن مەن تاقىرىپتاردى قامتيدى. ادەبيەت تە ونەردىڭ ءبىر ءتۇرى بولعاندىقتان، وقۋشى-وقىرمان ءوزى ۇناتقان تۋىندىلاردى تاڭداپ وقۋعا ەركى بار.
ۇلتتىق سانانى تامىرىنان ءۇزىپ الماي، جاڭا زامانعا ساي ەتىپ بەيىمدەۋدىڭ باستى تەتىكتەرىنىڭ ءبىرى – جاس ۇرپاقتى ۇلتتىق ادەبيەتىمىزدىڭ قاينار-كوزىمەن سۋسىنداتا ءبىلۋ. بۇل بالالاردىڭ تانىم كوكجيەگىن ارتتىرىپ، ەرتەگىلەر مەن اڭگىمەلەردەن پايدالى اقپارات، مول ءتالىم الۋىنا سەپتىگىن تيگىزەرى ءسوزسىز.
