ءوز-وزىممەن سىزبالارىمدى جاساپ، ەسەپ-قيسابىمدى جۇرگىزىپ جۇمىس ىستەپ وتىر ەدىم. جايىن اۋىز جوكەڭنىڭ قالاي كەپ قالعانىن بايقاماپپىن. تۋرا جەلكەمدە تۇر ەكەن. قاسىندا قاس كوزى قيىلعان، بەلى قىنامالى، ەتەگى كەلتە كويلەك كيگەن ءبىر قىز بار.
– باكە...– دەدى جوكەڭ.
– كوكە...–دەدىم مەن، شەكەمنەن سۋىق تەر شىعىپ. سوڭعى كەزدە جوكەڭ
بىرەۋدى بولىمگە جەتەلەپ كەلسە قىزمەتكەر بىتكەن جەرگە كىرىپ كەتەردەي بۇعىپ، كوزگە تۇسپەۋگە تىرىساتىن.
– باكە، – دەدى جوكەڭ. – ءسىزدى قاتتى قۇرمەتتەيمىز. مەكەمەنىڭ ابىرويلى
بولۋى ءۇشىن كوپ ەڭبەك ءسىڭىردىڭىز...
تىنىسىم تارىلدى. تاماعىم قۇرعاپ، وڭەشكە وكسىك تىعىلدى. وتكەن جولى تۇقىلدى ءدال وسىلاي ماقتاپ تۇرىپ...
– قازىر زامان باسقا، تەحنولوگيالار ءداۋىرى ، – جوكەڭ تورعاي ارباعان
جىلانداي ءبىر سارىننان تانار ەمەس. – جاستارعا ورىن بەرۋ كەرەك.
ورىندىققا سىلق ەتە ءتۇستىم.
– كوكە، جوكە... – جوعارعى تۇيمەمدى اعىتىپ، اۋزىممەن اۋا قارماندىم.
وسىدان قورقىپ ەدىم. – جوكە... زامان وزگەرگەنىمەن قۇرىلىس ستاندارتتارى وزگەرگەن جوق قوي. سنيپ، پۋە، جوبالاۋ-جوسپارلاۋ نورمالارى...
– تۋ، باكە، اقىل توقتاتقان ادامسىز عوي... ونىڭ ۇستىنە ستاندارت،
نورمالاردى قازىر ينتەرنەتتەن-اق وقىپ الۋعا بولادى. سولاي ما، گۋلياجان؟ – جوكەڭ جانىنداعىعا مەيىرلەنە قارادى.
– لەگكو، – دەدى قىز. – ۆ گۋگلە ۆسە ەست!
– وۋ، جوكە، گوگلىڭ... – دەي بەرىپ ەدىم جوكەڭ قىسقا قايىردى. –باكە، ءسوزدى
كوبەيتىپ قايتەسىز، ەرتەڭ ماقتاۋ قاعاز بەرىپ، شاپان جاۋىپ شىعارىپ سالامىز. قۇرمەت-قوشەمەتتى ءبىلۋ كەرەك!
جوكەڭنىڭ سوڭعى ءسوزى تىم ىزبارلى شىقتى. قوس قولىممەن باسىمدى ۇستادىم. جوكەڭ بۇرىلىپ جۇرە بەردى. قىز دا مەنىڭ جۇمىس ورنىمدى بارلاي ءبىر قاراپ شىعىپ، جوكەڭنىڭ سوڭىنان جەلە جونەلدى. ءتىلىم بايلانىپ قالدى. ءبىراز وتىردىم. ۇيدەگى بەس بالا ءۇشىن جوكەڭنىڭ اياعىن قۇشسام با ەكەن... ە، بولمايدى. ساكەندى شىعارعاندا ونى دا كورگەنبىز. بەتىنىڭ ءبىر تامىرى بۇلك ەتپەدى عوي باسەكەڭنىڭ. نە ىستەمەك كەرەك؟ وڭىردەگى قۇرىلىسقا جاۋاپتى جالعىز مەكەمە وسى، باسقا جوق. ونىڭ ۇستىنە تانىسسىز ەشكىم ەسىگىنەن سىعالاتپايتىن زامان تۋدى. ەندى؟
ەسىمە قۇدامنىڭ قۇداسى قيسىننىڭ ساپ ەتە تۇسپەسى بار ما. وبلىستاعى دەنساۋلىققا جاۋاپتى ءدوي مەكەمەنىڭ دوكەيى. وتكەندە قۇدانىكىندە باس ءمۇجىپ وتىرىپ، «كومەك كەرەك بولسا ايت. ءبىز دەگەن...» دەپ ءبىراز كۇپىنگەنى بار ەدى. ونىڭ ۇستىنە بىرەۋدىڭ جەرىنە سالىپ العان كوتتەدجىن زاڭداستىرۋعا قولۇشىن بەرگەنىم تاعى بار... اقىرى كەتەتىن جۇمىس قوي، ازىردەن قامدانا بەرەيىن، دەپ ۋاقىت اياقتالماعانىنا قاراماي دالاعا شىقتىم. 20 جىل قۇت مەكەنىم بولعان الاسا عيماراتقا قيماستىقپەن ءبىر قاراپ الدىم دا، جىلجىپ شىققان ءبىر تامشى جاستى ساۋساق ۇشىمەن سىلىپ تاستاپ، دەنساۋلىق باسقارماسىنا قاراي تارتتىم.
قيسىن ورنىندا ەكەن. حاتشى قىز ىشكە وتكىزگەننەن كەيىن ماعان ۇزاق قارادى، بوساعادا تۇرىڭقىراپ قالدىم.
– ءا، سەن ەكەنسىڭ عوي...
تانىدى. ۋھ. ماڭدايىمنان تاعى سۋىق تەر بۇرق ەتە قالعان. قيسىننىڭ
جانىنا جەتىپ بارىپ قوس قولىمدى سوزا امانداستىم. سول تۇرعاننان ورىندىققا بوكسەم تيگەنشە اۋزىم جابىلمادى. جاعدايىمنىڭ قيىن ەكەنىن، جۇمىسسىز قالعانىمدى، بەس بالامدى...
قيسىننىڭ بەتىنە ۇمىتپەن قارايمىن عوي باياعى. قىزىق، وسىلارعا
بەت ءبىر جەردەن ۇلەستىرىلە مە؟ بارىنىكى بىردەي، جىپ-جىلتىر، جاپ-جالپاق، بۇعاقتارى سالبىراپ... جوكەڭ سەكىلدى مۇنىڭ دا جالپاق بەتىنىڭ ءبىر تامىرى بۇلك ەتكەن جوق، ەي.
– سونىمەن؟ – قيسىننىڭ ازەر قىبىر ەتكەن ەرنىنەن شىققان ەكىنشى ءسوز وسى بولدى.
– سونىمەن جۇمىس كەرەك، – دەدىم.
– مەندە قۇرىلىسشىعا جۇمىس جوق!
– وۋ، قاقا، ەندى قۇدا دەگەن اتىڭىز بار، قىزمەتىڭىز بار... ءبىر قيسىنىن كەلتىرىڭىزشى... –جانارىما تاعى جاس كەلدى. – كومەكتەسىڭىزشى... ءسىز ءۇي سالعاندا...
وسى ءسوزدى ايتقاندا قيسىننىڭ ەتى مول كوزى باعجاڭ ەتە قالدى.
– وسى سەندەر يت جىلعىنى ۇمىتپاي، كوڭىرسىتىپ جۇرەسىڭدەر،ا؟!
باسىم سالبىراپ كەتتى.
– جارايدى. – قيسىننىڭ اۋزىنان وسى ءسوز شىقاندا مىنا الەم نۇرلانىپ سالا بەرگەدەي بولدى.
– جارايدى. انا بەسىنشى ەمحاناعا گينەكولوگ كەرەك سەكىلدى ەدى...
قىقاڭنىڭ نە ايتقانىن جەتە تۇسىنبەسەم دە قاتتى قۋاندىم.
– قولىڭنان كەلە مە؟
– نە ىستەۋ كەرەك؟
– ەشتەڭە، قارايسىڭ دا، جازاسىڭ، قارايسىڭ دا جازاسىڭ ، – قيسىن قارقىلداپ كۇلدى. ماي دەنەسى تۇگەل ىركىلدەپ كەتتى.
– ە، وعان ۇيرەنگەنبىز عوي، جيىرما جىل قاراپ، تەكسەرىپ، جازۋمەن اينالىستىم عوي.
قۇرىلىس نىساندارىن تەكسەرىپ جۇرگەنىم كوز الدىمنان زۋلاپ ءوتىپ، جۇرەگىم شىمشىپ سالا بەردى. قيسىن تەلەفون تۇتقاسىن الىپ بىرەۋگە قوڭىراۋ شالدى:
– ءاي، سەندەگى انا ورىنعا ءبىر كىسى جىبەرەم قازىر. مەنىڭ قۇدام. جاقسى مامان. دۇرىستاپ قابىلداپ، كوز قىرىڭدى سالىپ ءجۇر.
تۇتقانى قويىپ، ماعان قارادى.
– مىنە، باكە، شارۋاڭ شەشىلدى.
اياق استى «باكە» بولعانىما قايران قالىپ مەن وتىرمىن.
– بار. ەرتەڭ باس دارىگەرگە جولىق.
العىسىمدى جاۋدىرىپ، ەسىككە قاراي ەنتەلەپ بارا جاتقاندا قيسىن جوتكىرىندى. جالت قارادىم.
– باكە، جاڭا ءوزىڭ ايتقان ءۇيدىڭ ءدالىزى ءالى الەم تاپىراق بولىپ جاتىر ەدى. قازاقشا ايتساق «اۋى مەنەن باۋى بار». سوعان جاردەمدەسىپ جىبەرەسىز بە؟ مەن وندايدان ماقۇرىممىن عوي، انا قۇداعيىڭ جۇمىسشى تاۋىپ بەرسە باس-كوز بولىپ... ءىشىن ارلەپ، سىرتىن، الگى «ميۋنحەنكا» دەي مە سونداي جاساتىپ دەگەندەي...
شەگىنەتىن جەر جوعىن ءتۇسىندىم.
– ماقۇل، قۇدەكە.
ەرتەڭىنە جوكەڭ كيگىزگەن شاپاندى سۇيرەتىپ، ماقتاۋ قاعازىمدى قولىما
ۇستاعان كۇيى ەمحاناعا تارتتىم. باس دارىگەر باسىن ءيىپ قارسى الدى. مارقايىپ قالدىم. «مىناۋ ءسىزدىڭ كابينەتىڭىز» ،– دەپ اپپاق ءبىر بولمەگە ەنگىزدى. قاق ورتادا ءبىر ۇلكەن كرەسلو تۇر ەكەن. قىقاڭنىڭ قۇداسى بولعان سوڭ نەدەن قايمىعايىن، باردىم دا قونجيىپ وتىرىپ الدىم. ارقالىعى دا شالقاق. ەكى جاقتا اربيىپ تۇرعان جىلتىر تەمىر بىلەگىڭدى سالعانعا ىڭعايلى ەكەن. تەك الشاقتاۋ. «اپايتوستىگىڭدى كورسەتىپ، نە الشايىپ، نە شالقايىپ وتىرۋ كەرەك-اۋ» دەگەن ءبىر وي جىلتىڭ ەتە قالدى. باس دارىگەردىڭ قاسىندا تۇرعان مەيىربيكە قىز كۇلىپ جىبەردى.
– كەشىرىڭىز، بۇل جەرگە كليەنتتەر وتىرادى، ءسىزدىڭ ورنىڭىز بۇل ەمەس، – دەپ جانىندا جىلتىرسيراق ورىندىق تۇرعان ۇستەلدى نۇسقادى.
– ءسىز تەك ساسپاڭىز، ۇيرەنىپ كەتەسىز عوي.قىقاڭنىڭ ءبىر اعايىنى
ەلەكترومونتەر ەكەن، «كوپ توقتىڭ اراسىنان اداسپاعانمىن، تامىر دەگەن نە ءتايىرى»، – دەپ نەۆرولوگيانى باسقارىپ وتىر. ونىڭ جانىندا سىزدىكى كوپ جەڭىل، – دەپ باس دارىگەر كىبىرتىكتەدى. قاباعى سالىڭقى. «ءا، قۋ، ءوزىڭ بىرەۋگە ازىرلەپ قويعانسىڭ عوي بۇل ورىندى» دەگەن ارام وي جەتەگىمەن مىرس ەتتىم. قىقاڭنىڭ قۇداسىمەن ويناپسىڭ...
– جارايدى، مەن كەتەيىن، – دەپ باس دارىگەر اسىقتى.
موينىمدى بۇرماستان باسىمدى يزەي سالدىم. ول شىعىپ كەتكەن سوڭ ۇستەلىمنىڭ جانىندا تۇرعان اسپاپتاردى شۇقىلاپ كەتتىم. ىستىك، ۇشكىر، وتكىر بىردەڭەلەر، قاق تىلىنگەن قۇبىر جاپسىرىلعان قىسقاش تا ءجۇر... «مىنا دوڭگەلەك شىنىسى بارى نيۆەليرگە ۇقسايدى ەكەن»،– دەپ ويلادىم مەيىربيكە قىز بەرگەن اسپاپتى ماڭدايىما جاپسىرىپ جاتىپ.
– كىسى كەلىپ تۇر، – دەدى كومەكشىم.
– ە، كەلە بەرسىن، ءبىز كەي باستىقتار سياقتى كوپ كۇتتىرەتىن كەۋدەمسوق
ەمەسپىز، – دەدىم ماقتانىشپەن.
ەسىكتەن ەتجەڭدى، ەتجەڭدى دەگەندە دە ۇزىنى مەن كولدەنەڭى بىردەي، بەلدى
جوعالتىپ العانىنا ءبىراز بولعان، كەۋدەسىندەگىسى قوس وركەش سەكىلدى ورىس ايەل كىردى. مەيىربيكە قىز ونى كرەسلوعا قاراي وتكىزىپ، جاتىر ەدى:
– جايلانىپ وتىرا بەرىڭىز، – دەدىم دە داۋسىمدى ءسال باسەڭدەتىپ،
مەيىربيكەگە: – بۇلارعا ءوستىپ قازاقشا سويلەۋ كەرەك. ايتپەسە انا ءتىلىمىز
قاشان مانديدى، – دەپ انا ايەلگە بايقاتپاي كوزىمدى قىسىپ قويدىم. بۇرىن ەمحانادا كورگەنىمدى ىستەپ، وكپەسىن تىڭدارمىن، وتىرعىزىپ،
تۇرعىزارمىن، بالعامەن تىزەسىن ۇرارمىن دەگەن ىشكى ويىم تاعى بار. كومەكشىم ماعان ناۋقاس قابىلداۋدىڭ ءجونىن ءتۇسىندىرىپ جاتىر. «اۋەلى اتى-ءجونىن جازىڭىز، ناۋقاس پاراعىن ءبىر ءسۇزىپ شىعىڭىز...» انا ايەلدىڭ كرەسلوعا مىقشىڭداپ جايعاسىپ جاتقانىن، ىرسىلداعانىن جەلكەممەن ەستىپ، جۇرەكسىنىپ وتىرمىن. «بايعۇستىڭ جۇرەگىن ماي باسقان ەكەن. مىنا دارىگەر دەگەنىڭ وڭاي جۇمىس ەكەن عوي. بىلاي-اق ءبىلىپ وتىرمىن»،– دەپ ويلادىم. كومەكشىمنىڭ ايتقانىن ىستەدىم. مەن سۇرايمىن، ىرسىلداعان ايەل ايتادى. ءوستىپ ءتورت-بەس جول جازعاننان كەيىن ىشتەي دۇعا ەتىپ، ءبىسسىمىلدامدى بەس قايتارىپ، الگى ايەلگە بۇرىلدىم... قاتتى ساستىم، بەتتى باستىم... تۇرا قاشتىم.
«نيۆەليردىڭ» قايدا قالعانىن ءبىر قۇداي ءبىلسىن. قىقاڭنىڭ قۇداسىن شالقايعان كۇيى ايعايلاعان ورىس ايەلدىڭ «كۋداسى؟» توقتاتا المادى. زىتىپ بەردىم. ەمحانادان جارتى شاقىرىمداي الىستاعاننان كەيىن بارىپ، توقتادىم. ءبىر اعاشقا سۇيەنىپ تۇرىپ، ويلاندىم.
قيسىن دا قۇرىسىن، قۇداڭ دا قۇرىسىن، ۆوكزال جاققا بارايىن. وسىدان ءبىر جىل بۇرىن جوكەڭ قىلقامويىن، مۇرتى ەندى تەبىندەگەن بالاعا «الماستىرىپ» جىبەرگەن تۇرسىن سول جەردە جۇكشىلەر بريگاداسىن قۇردى دەپ ەستىپ ەدىم. سول ەكس- ساۋلەتشىلەرگە قوسىلسام، ورتاق اڭگىمە دە، ناپاقا دا تابىلار... كەتتىم.
سەرىك ابىكەنۇلى
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
