«ەل بولامىن دەسەڭ بەسىگىڭدى تۇزە» دەگەن حالقىمىزدىڭ دانالىعىنىڭ استارىندا ءبۇتىن ءبىر مەملەكەتتىڭ بولاشاعى جاتىر. ۇرپاعىن ءتاي-ءتاي باسقاننان ادالدىق پەن ەڭبەكقورلىققا تاربيەلەيتىن بابالارىمىزدىڭ ءتالىمىنىڭ ساباقتاستىعى بۇگىندە «ادال ازامات» جوباسىنىڭ ماقساتىمەن ۇشتاسۋدا. وسى جوبا اياسىندا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ اقساقالدار كەڭەسى ءىس جۇزىندە اۋقىمدى جۇمىستار اتقارىپ جاتىر.
ۇلى دالانىڭ تاعدىرى جالاڭ ۇران، جالاۋلى ناۋقانشىلدىقپەن شەشىلمەيتىنى الدەقاشان دالەلدەنگەن. جاسىراتىنى جوق، ءبىز ايتىپ وتىرعان ناۋقانشىلدىققا نەگىزدەلگەن كوپتەگەن يدەيالاردىڭ يگىلىگىن كورە المادىق. ادىلەتتى قازاقستاندى دا ءالجۋاز يدەيالارمەن قۇرا المايتىنىمىزعا كوز جەتتى. الايدا، ماقساتىمىز – ايقىن، مۇراتىمىز – اسىل. ايقىن ماقسات – تاۋەلسىزدىگىمىزدى تۇعىرلى، اسىل مۇراتىمىز –ەلدىگىمىزدى عۇمىرلى ەتۋ!
ادىلەتتى قوعام ادەمى سوزبەن ەمەس، بەكەم بىرلىك، ناقتى ىسپەن عانا قۇرىلاتىنىن ۋاقىت ءوزى دالەلدەپ وتىر. بۇگىنگى قوعامنىڭ تىنىس-تىرشىلىگى، ادىلەتتى قوعام قۇرۋ جولىنداعى بارلىق ءىس-ارەكەتىمىز – ەرتەڭگى تاريح. بولاشاق ۇرپاق، ەرتەڭگى تاريح الدىندا ۇيالماۋىمىز ءۇشىن قۇندىلىقتارعا ماڭىز بەرىپ، قوعامدى ىزگىلەندىرۋدىڭ ىركىلىسسىز جولىن ىزدەۋگە ءتيىس ەدىك. سول جولدى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆ نۇسقادى.
ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ اتىراۋدا وتكەن «ادال ادام – ادال ەڭبەك – ادال تابىس» اتتى ءۇشىنشى وتىرىسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى: «ەلىمىزدەگى ءاربىر ازامات وسى باستى قۇندىلىقتاردى بەرىك ۇستانۋى كەرەك. مەن ۇسىنعان «ادال ازامات» ۇعىمى مۇنىڭ ءبارىن تۇگەل قامتيدى. سونىمەن بىرگە, بۇل ادىلەتتى قازاقستان يدەياسىمەن ۇندەسىپ جاتىر. ءبىز وسى ىرگەلى قۇندىلىقتى ۇرپاق ساناسىنا سىڭىرە بەرۋىمىز كەرەك.
ادال ازامات دەگەنىمىز – جاقسى قاسيەتتەرگە يە بولىپ، ادال ەڭبەك ەتەتىن جانە تابىسقا ادال جولمەن جەتەتىن ادام. ياعني، ادالدىق پەن ادىلدىكتى بارىنەن بيىك قويادى. وزىق ويلى ۇلت بولۋ ءۇشىن بۇكىل قوعام سانا-سەزىمىن وزگەرتىپ، جاڭا قۇندىلىقتاردى ورنىقتىرۋى كەرەك. ءاربىر ادام «ادال ازامات» دەگەن اتقا لايىق بولسا، ەلىمىزدە ءادىل قوعام ورنايدى»، – دەگەن بولاتىن.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ بۇل ءسوزىنىڭ استارىندا تاريحي تالاپ، سالماقتى جاۋاپكەرشىلىك بار. بۇل تالاپ پەن جاۋاپكەرشىلىك بارشا قازاقستاندىقتاردىڭ ءۇمىتىن ۇكىلەندىرىپ، سەنىمىن سەرپىلتىپ تاستادى. ومىرشەڭ مۇمكىندىكتەرگە اشىلعان جولدى ءمۇلت جىبەرمەي اڭداعان قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ اقساقالدار كەڭەسى پرەزيدەنت ۇسىنىسىنا قولداۋ كورسەتىپ، «ادال ازامات» جوباسىنا باستاماشى بولدى. وسى جوبانىڭ جەتەكشىسى رەتىندە، ىزگى باستامانىڭ ماقساتى مەن ماڭىزى جايلى وي تەربەتىپ، ءسوز قوزعاۋىمنىڭ ارتىقتىعى بولماس...
مويىنداۋىمىز كەرەك، ءدال قازىرگى ۋاقىتتا ءبىزدىڭ قوعام ۇلتتىق قۇندىلىقتاردان ءبىرجولا قول ءۇزىپ قالۋ قاۋپىمەن بەتپە-بەت كەلىپ وتىر. قوعامدى الاڭداتىپ، كۇن تارتىبىنەن ىعىسپاي تۇرعان وسى ءبىر وزەكتى ماسەلەنى ۋشىقتىرماي شەشۋ ۋاقىت پەن جاۋاپكەرشىلىكتى قاجەت ەتەتىنى بەسەنەدەن بەلگىلى. ونىڭ سىرتىندا، الەمنىڭ بىرقاتار ەلدەرىندە شيەلەنىسىپ تۇرعان گەوساياسي احۋال بەيبىتشىلىك بەسىگىندە تەربەلگەن ءبىزدىڭ ەلگە دە قاۋىپسىزدىككە بەكەم بولۋدى ەمەۋرىن ەتەدى. ول ءۇشىن قوعامدا بىرلىك پەن تۇراقتىلىقتى نىعايتىپ، ادىلدىك پەن زاڭ ۇستەمدىگىن ورنىقتىرۋ قاجەت. سونداي-اق، ىرىستى ىنتىماق پەن بەرىك ءتارتىپ، جاۋاپكەرشىلىك قۇندىلىقتارىنا نەگىزدەلگەن جاڭا قوعامدىق ەتيكا قالىپتاستىرۋ مىندەتتەرى تۋىندايدى. سونىمەن قاتار، ءبىز وسكەلەڭ ۇرپاق بويىنا وتانسۇيگىشتىك رۋح پەن ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى تەك قانا ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋ ارقىلى عانا سىڭىرە الاتىنىمىزدى ۋاقىت ءوزى مەڭزەپ وتىر. ال، وسىنىڭ بارلىعى «ادال ازامات» جوباسىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىندا تولىق قامتىلعان.
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇلتتىق قۇرىلتاي وتىرىسىندا سويلەگەن سوزىندە: «ادال ادام – ادال ەڭبەك – ادال تابىس» – ءبىر-بىرىنەن اجىرامايتىن ۇعىمدار. وسى ءۇش تاعاندى وزىق ءارى تابىستى ەلگە اينالۋدىڭ باستى كىلتى دەۋگە بولادى. بالالار مەن جاستاردى تاربيەلەپ، ولاردىڭ بويىنا وسى وزىق قۇندىلىقتاردى سىڭىرۋگە ايرىقشا كوڭىل ءبولىنۋى كەرەك»، – دەپ اتاپ ءوتتى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ وسى ءبىر ويماقتاي عانا ويىندا تۇعىرلى تۇجىرىم، ماڭىزدى ماقسات جاتىر. ۇلتتىق قۇرىلتاي وتىرىسى مەن قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ ءحححىىى سەسسياسىندا پرەزيدەنت جۇكتەگەن مىندەتتەردەن تامىر تارتقان «ادال ازامات» جوباسى تۇتاستاي قوعامدىق سانانى وتان يگىلىگى جولىنداعى ورتاق مۇددەلەرگە وي جۇمىلدىرۋعا شاقىرادى.
«ادال ازامات» جوباسى اتاۋى ايتىپ تۇرعانداي، دامۋ باسپالداقتارىنىڭ ءار بەلەسىندە تەك ادالدىق ارقىلى عانا ماقساتقا جەتۋگە بولاتىندىعىن مەڭزەيدى. سونىمەن قاتار، قوعامدى ىزگىلىككە ۇندەۋ، ءاربىر ازاماتتىڭ جان دۇنيەسىنە، ساناسىنا ۇلتتىق بىرەگەيلىك پەن قۇندىلىق ۇعىمىنىڭ ماڭىزىن ءسىڭىرۋ دە – «ادال ازامات» جوباسىنىڭ باستى باعىتتارى. ياعني، قوعامدا پاتريوتيزم، ادامگەرشىلىك، بىلىمگە قۇشتارلىق، كاسىبي بىلىكتىلىك، ۇنەمشىلدىك، ەڭبەكقورلىق، تۋعان جەرى مەن ەلىنە دەگەن قۇرمەت، وتباسىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەكىلدى قاسيەتتەردى دارىپتەي وتىرىپ، جالپى قوعامعا جاڭاشا فورماتتا ىقپالى ەتۋدى كوزدەيمىز.
تۋرا ءبىز ايتىپ وتىرعان قۇندىلىقتار مەن «ادال ازامات» جوباسى ۇستانىپ وتىرعان باعىت ءبىر-بىرىمەن لايىقتى ساباقتاسىپ، بايىپتى باعدارلاماعا اينالعالى وتىرعانى كوڭىل قۋانتادى. بۇل باستاماعا اسسامبلەيانىڭ اقساقالدار كەڭەسىنىڭ ۇيىتقى بولۋى دا ۇتقىر قادام دەر ەدىم.
بۇركەمەلەۋدىڭ قاجەتى جوق، قوعامدا وزەكتى پروبلەمالار وتە كوپ. اسىرەسە، رۋحانيات توڭىرەگىندە، ۇرپاق تاربيەسى ماسەلەسىندە، مەملەكەتتىك ءتىل، مادەنيەت پەن ونەر تاقىرىبىندا ءسوز قوزعاي قالساق، مىندەتتى تۇردە ءمىنىمىز ايتىلىپ، «سىرىمىز اشىلىپ» قالىپ جاتادى. مىنە، پرەزيدەنت ۇسىنعان، اقساقالدار كەڭەسى قولداعان «ادال ازامات» جوباسىنىڭ دىتتەگەن ماقساتى – وسىناۋ ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىرۋ.
قۇرىلتاي وتىرىسىندا دا، اسسامبلەيا سەسسياسىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆ مەملەكەتتىك يدەولوگيانىڭ نەگىزگى باعىتتارى تۋرالى وي ساباقتاي كەلە قوعامدى الاڭداتىپ وتىرعان الەۋمەتتىك بەس كەسەلگە نازارىمىزدى اۋدارعانىن جاقسى بىلەسىزدەر. اسىرەسە، جاس ەرەكشەلىگى بويىنشا ەلىككىش كەلەتىن جاستارىمىزدى ويىن دا، بويىن دا وسى بەس كەسەلدەن اراشالاۋ باعىتىنداعى مىندەتتەر مەجەسىن بەلگىلەپ، ماقساتتار لەگىن ايقىنداپ بەردى. بۇل باعىتتا دا ءبىزدىڭ قوعام ءومىر مەكتەبىندە شىڭدالعان اقساقالدار ينستيتۋتىنىڭ باي تاجىريبەسى مەن بيىك پاراساتىنا جۇگىنۋگە مۇددەلى.
جالپى، قانداي جاعدايدا دا اقساقالدار پاراساتىنان ساباق الىپ، اقساقال تورەلىگىنە جۇگىنۋ – قازاق قوعامىندا ەجەلدەن بار تاربيەلىك مەكتەپ. «اۋىلىڭدا اقساقال بولسا – جازىپ قويعان حاتپەن تەڭ» دەپ، حالىق دانالىعىندا ايتىلعانداي، اقساقالدار كەڭەسى بەلگىلى ءبىر وڭىردەگى رەسمي ورگان نەمەسە قوعامدىق ۇيىم عانا ەمەس، دانىشپاندىقتىڭ باستاۋى، دانالىقتىڭ مەكتەبى، كوڭىل كوكتەمىنىڭ شۋاعى، ءومىر مەكتەبىنىڭ قۋاتى بولۋى شارت. اقىل مەن پاراساتتىڭ ورداسىنا اينالىپ، ۇرپاق تاربيەسىنە ولشەۋسىز ۇلەس قوسۋعا نيەتتى اقساقالدار كەڭەسىنىڭ قوعام تىنىسىنداعى ماڭىزدى ءرولى وتە قىسقا مەرزىمدە ايقىندالىپ، ناتيجەلى قىزمەتى ناقتىلانىپ ۇلگەردى.
قاراعاندى وبلىستىق اقساقالدار كەڭەسى دە ءوز جۇمىسىنىڭ باعىت-باعدارىن پرەزيدەنت جۇكتەگەن مىندەتتەر نەگىزىنە ورايلاستىرىپ، كەڭەس اقىلداستار القاسىنىڭ شەشىمىمەن «ادال ازامات» جوباسىن ىسكە اسىرۋعا كىرىسىپ وتىر. جاقىندا عانا «ادال ازامات» جوباسىنىڭ 2024-2025 جىلدارعا ارنالعان ءىس-شارا جوسپارى بەكىتىلىپ، بارلىق باعىتتار بويىنشا ماقسات-مىندەتتەر بەلگىلەندى. جوبا بارىسىندا اقساقالدار كەڭەسى قر مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى، ىشكى ىستەر مينيسترلىگى، دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى، عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگى، وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىمەن، استانا، الماتى، شىمكەنت قالاسى اكىمدىكتەرىمەن، بارلىق وبلىس اكىمدىكتەرىمەن جانە «تەمەكىسىز»، «ەسىرتكىسىز بولاشاق»، «رەسپۋبليكالىق اكەلەر كەڭەس» قوعامدىق ۇيىمدارىمەن ارىپتەستىك ورناتۋ ارقىلى جارقىن بولاشاق ءۇشىن ماڭىزدى جۇمىستار اتقارۋ جوسپارلانعان.
ءىس-شارالار جوسپارىندا «ادال ازامات» جوباسىنىڭ قوعامدىق ءمانى مەن تاريحي ماڭىزىن قامتيتىن بىرنەشە باعىت بەلگىلەندى. ماسەلەن، جوبانىڭ ادىستەمەلىك نۇسقاماسىنان باستاپ، قوعامداعى اقساقالدار پاراساتىنىڭ ماڭىزىن ارتتىرۋ، ءومىر مەكتەبىندە شىڭدالعان ونەگەلى ءومىر تاجىريبەسىن قوعام كادەسىنە جاراتۋ، جاس ۇرپاق بويىنا پاتريوتتىق رۋح سىڭىرە وتىرىپ، ولاردى جامان ادەتتەردەن اۋلاق بولۋعا شاقىرۋ، «ادال ازامات» جوباسىنىڭ ءمان-ماڭىزىن ناسيحاتتاۋ جۇمىستارىنا اقپاراتتىق قولداۋ كورسەتۋ دەگەن سەكىلدى ومىرشەڭ باعىتتاردىڭ بارلىعى قامتىلىپ وتىر.
مۇنىڭ بارلىعى ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ءۇشىنشى وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇسىنعان «ادال ادام – ادال ەڭبەك – ادال تابىس» تۇجىرىمداماسىنىڭ تالاپتارىنا تولىق جاۋاپ بەرە الادى.
تۇيىندەي ايتقاندا، مەملەكەت باسشىسى ۇسىنىپ، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ اقساقالدار كەڭەسى تاراپىنان قولداۋ تاپقان «ادال ازامات» جوباسى قوعام ىزگىلىگىنىڭ قورعانىنا اينالۋدا. ەكونوميكانىڭ باسقا سالالارى سەكىلدى، قوعامدى ىزگىلەندىرۋ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋ، جاستاردى پاتريوتتىق رۋحتا تاربيەلەۋ ماسەلەسى دە ەل دامۋىنىڭ جەتەكشى باعىتتارىنىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرمەك. تاۋەلسىزدىگىمىز عۇمىرلى، ەلدىگىمىز تۇعىرلى بولۋى ءۇشىن تاريحي ءمان-ماڭىزعا يە بۇل مىندەتتەر جۇيەلى تۇردە جۇزەگە اسىرىلۋى قاجەت. سوندا عانا، ءبىزدىڭ قوعام جەمقورلىقتان ارىلىپ، جاستارىمىز پرەزيدەنت اتاپ وتكەن بەس كەسەلدەن اۋلاق بولارى ءسوزسىز. «ادال ازامات» جوباسى ادىلەتتى قازاقستان قۇرۋ باعىتىنداعى ماقسات-مىندەتتەردىڭ باعدارشامىنا اينالاتىن كۇن جاقىن. مەنىڭ بۇل پىكىرىم ناۋقانشىلدىقتىڭ ەمەس، نامىستىڭ ولشەمىنە اينالىپ، زامانداستارىما وي سالسا ەكەن دەگەن ىزگى نيەتپەن ويىمدى قورىتىندىلايىن...
ادىلەتتى قازاقستان يدەياسىنىڭ بويتۇمارى دا، ويتۇمارى دا – «ادال ازامات» قاعيداتى!
قاراعاندى وبلىستىق قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ اقساقالدار كەڭەسىنىڭ توراعاسى, ۇلتتىق قۇرىلتاي مۇشەسى
