بيدايدىڭ قاۋىزىنا سياتىن شىبىن جانىن ءبىر ساتتە قياتىندار بار. ءوز-وزىنە قول جۇمساۋ عاسىر دەرتىنە اينالعان. بۇل ءتىپتى دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ ءجىتى نازارىندا. قىركۇيەكتىڭ 10-ى دۇنيەجۇزىلىك ءسۋيتسيدتىڭ الدىن الۋ كۇنى دەپ بەلگىلەنگەن. الەم جۇرتى بولىپ، بۇل كۇنى تەرىس پيعىلدان ارىلۋدىڭ جولىن جان-جاقتى ناسيحاتتايدى. الايدا، سەڭ ورنىنان قوزعالمايدى. وكىنىشكە قاراي، جىلدا 700 مىڭ ادام بۇ، جالعامەن قوشتاسىپ جاتادى.
كوڭىلگە قاياۋ تۇسىرەتىن-اق، دەرەك. سۋيتسيدولوگ دارىگەرلەر ءوز-وزىنە قول جۇمساۋعا اپاراتىن 800 ءتۇرلى سەبەپ بار دەيدى. مويدىنداماسقا بولماس، سۋيتسيدكە بارۋدىڭ باستى ءتۇيىنى حالىقتىڭ اۋەلگى الەۋمەتتىك جايىندا. كەدەيلىك جايلاعان ەلدە ەرتەڭىنە سەنبەيتىندەر كوپ بولارى، اقيقات. «امالىم جوق»، دەپ اسىل ءومىرىن، الا جىپكە ارتىپ، ءوزىن-ءوزى ولىمگە قيادى. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ دەرەگىنە سۇيەنسەك، الەمدە ءاربىر 40 سەكۋند سايىن ءبىر ادام سۋيتسيد جاسايدى ەكەن. بۇل رەتتە، قازاقستاندا قالىس قالىپ تۇرعان جوق. ەلىمىز سۋيتسيد دەرەگى بويىنشا، الەمدە العاشقى جيىرما مەملەكەتتىڭ قاتارىندا. ول از دەسەڭىز، جاسوسپىرىمدەر اراسىندا سيۋتسيدكە بارۋدان الەمدە ۇزدىك ۇشتىككە ەنەمىز. ەلىمىزدە وتكەن جىلى كامەلەتكە تولماعان 169 ءجاسوسپىرىم ءوز-وزىنە قول سالىپ كوز جۇمعان. بۇگىندە مەملەكەت مايشاممەن قارايتىن بۇل ماسەلە ايىلىن تارتاقاننىڭ ورنىنا، كۇن ساناپ ءورشىپ بارادى.
جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى ءسۋيتسيدتىڭ بەلەڭ العانى سونشا، ەلدە وزىنە-ءوزى قول جۇمىساۋ جاعدايلارىنىڭ 4 پايىزى 18 جاسقا دەيىنگى جاستاردىڭ ويسىز ارەكەتىنەن تىركەلگەن ستاتيستيكا بولىپ تۇر. سۋيتسيد 15 پەن 29 جاس ارالىعىنداعى ادامدار اراسىنداعى ولىم-ءجىتىمنىڭ ءتورتىنشى نەگىزگى سەبەبى بولىپ تابىلادى ەكەن. ساندارعا قاراپ، ساناڭدا سىلكىنىس بولارى زاڭدىلىق.
ءوزىن-ءوزى ءولتىرۋ دەرەگى تىركەلگەن جاعدايدا، ونىڭ سەبەبى مەن سالدارى اشىلماعان كۇيىندە قالادى-مىس. ماماندار، كوپتەگەن جاعدايلاردا 60%-عا دەيىن «باسقا» ساناتقا جاتادى، بۇل ناقتى جاعدايدى انىقتاۋعا مۇمكىندىكتىڭ ازدىعىن كورسەتەدى، دەيدى.
جالپى، بالالار اراسىندا ءوزىن ولىمگە قيۋ بۇل پسيحولوگيلىق تۇرعىداعى ونىڭ ىشكى جان ايقايىمەن ۇشتاسىپ جاتىر. عالىمدار سۋيتسيدكە بارۋداعى نەگىزگى وي، اينالاسىنان كومەك كۇتۋ، نازار اۋدارۋىن تالاپ ەتۋ دەگەن پايىمدا.
اتا-انانىڭ قولداۋىن سەزىنبەۋ، ۇستازى، ءوزىنىڭ قاتارلاستارىمەن ءتىل تابىسا الماۋ، كۇيزەلىسكە ۇشىراتىپ، سوڭى ءوزىن ولىمگە قيۋعا اكەلىپ سوعادى ەكەن.
مۇندايدا پسيحولوگتار اتا-انالارعا بالامەن «ساۋ» قارىم-قاتىناس ورناتۋدىڭ ماڭىزىلدىلىعى، ونىڭ ادامنىڭ پسيحولوگيالىق جاي-كۇيىنە ەلەۋلى اسەر ەتەتىنىن ەسكە سالادى. ويتكەنى، بالا ءۇشىن الەۋمەتتىك جاعدايدان بۇرىن، اينالاسىمەن الەۋەتتى قارىم-قاتىناس ءتۇزۋ اسا ماڭىزدى.
«بالانىڭ كوڭىلى دالادا» دەپ، وتپەلى كەزەڭدە ماڭىزدى ساتتەردى اتا-انا نازارىنان وتكىزىپ الۋدىڭ سوڭى دا جاقسىلىققا الىپ كەلمەسى انىق. بالا وتباسىندا جىلۋلىق كورمەسە، انا مەيىرىمى مەن اكەنىڭ شاپاعاتىنا بولەنبەسە، ۇياداعى ماحابباتتى سەزىنە الماسا، كەرىسىنشە ۇيدەگى جانجال مەن تۇراقسىزدىقتى كورسە مۇنىڭ ءبارى بالانى ەموتسيونالدىق تۇرعىدان السىرەتەدى. سايكەسىنشە، سترەسس جاعدايلاردا وعان قارسى يممۋنيتەتتىڭ قالىپتاسۋىن قيىنداتادى، سالدارى ورنى تولماس قايعىعا دۋشار ەتەدى.
ومىردەگى كەدەرگىلەر – بۇل بالانىڭ اتا-اناسىمەن بىرگە ەڭسەرۋى كەرەك ماسەلەسى. جاسوسپىرىمدەردى اتا-اناسى بار بولمىسىمەن قابىلداپ، قولداۋ كەرەك. دۇرىس ەمەس تۇستارىن اقىلمەن، مەيىرىممەن تۇسىندىرگەنى ابزال. بۇل كەزەڭدە بالالار وزدەرىن ەشكىم جاقسى كورمەيتىندەي سەزىنەدى. سول سەبەپتى اتا-اناسى مەن جاقىندارىنىڭ قولداۋى ماڭىزدى.
جاسوسپىرىمدىك شاق- وتپەلى كەزەڭ، قۇبىلمالى مەزەت. مىنەز-قۇلىقتا وزگەرىستىڭ ورىن الار ۋاقىتى. جازىلماعان زاڭدىلىققا سۇيەنسەك، مەكتەپتەگى ماسەلەلەر، دوستارىمەن قارىم-قاتىناس سىندى وتپەلى قيىندىقتاردى بالانىڭ قابىلداۋى وڭايعا تۇسپەيدى. سول سەبەپتى، تۋعانىم دەگەندەر جانىنان تابىلسا، بالا ءۇشىن سول ساتتەگى ءتۇرلى قيلى كەزەڭدەردى ەڭسەرۋ الدە قايدا جەڭىل بولار ەدى.
پسيحولوگتار، بالا مۇنداي اركەتكە جايدان-جاي بارمايتىنىن العا تارتۋدا. ءوزى ءۇشىن اۋقىمدى ماسەلە بولىپ كورىنگەن ءىستىڭ شەشىم تاپپاعاندا، اينالاسىنان قولداۋ مەن كومەك كورسەتىلمەگەن كەزدە جاس جانىن قيىپ، وزىنە قيانات جاساۋى مۇمكىن. جاسوسپىرىمدەردىڭ سۋيتسيدكە بارۋى «مەن كەتسەم، بارلىق ماسەلە شەشىمىن تابادى» دەگەن ويمەن تىكەلەي بايلانىستى. ماسەلەنىڭ تۇپكى ءمانى دە، جاننىڭ «تىنىشتىعىن» ويلاۋدا جاتىر، دەيدى ماماندار.
جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى سۋيتسيد ماسەلەسى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە ءمان بەرىلىپ، ماماندار مەن جاۋاپتى ورىندارداعى قىزمەتكەرلەردىڭ بىرلەسە جۇمىس ىستەۋىن قاجەت ەتەدى. ولارمەن تاربيە جۇمىستارىن جۇرگىزۋ، تۇلعالىق دامۋىنداعى دارا تۇستارىن انىقتاۋ ءوسىپ كەلە جاتقان جاستىڭ ساناسىنا ساۋلە جۇرگىزەرى حاق.
جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى ءسۋيتسيدتىڭ الدىن الۋ ءۇشىن مەكتەپكە كاسىبي پسيحولوگتار كەرەك. سەبەبى ونداي ارەكەتكە بەيىم بالالارمەن جەكە-دارا جۇمىس ىستەۋگە مەكتەپ پسيحولوگتارىنىڭ قاۋقارى ازدىق ەتەدى. اقپارات اعىنىنىڭ دامىعان ۋاقىتىندا مەكتەپ پسيحولوگتارى ءار بالامەن جۇيەلى جۇمىس جاساپ، جەكە-جەكە زەردەلەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلسە قۇبا-قۇپ. اسىرەسە، پسيحولوگيالىق ءالسىز بالالاردى ءجىتى قاداعالاپ، ومىردە تۋىنداعان كەز كەلگەن قيىندىقتىڭ شەشىمى بولاتىنىن ءارى ۋاقىتشا ەكەنىن ءتۇسىندىرىپ، بالا ساناسىنا سىڭىرەتىندەي جۇمىستار جۇرگىزۋ كەرەك-اق. ۇلتتىڭ ەرتەڭگى كەمەل كەلەشەگى، تۇتقاسىن ۇستار اردا پەرزەنتتەرى دەپ ۇكىلەپ ءۇمىت كۇتەر جاستارىمىزدىڭ جالىن اتار شاعىندا، جاڭىلىسۋىنا جول بەرمەۋ كەرەپىز. ولاردىڭ جاسىنداي جانىپ، وت بولىپ لاۋلاۋى ءسىز بەن ءبىزدىڭ قولىمىزدا. گۇل ومىرلەردىڭ قىرشىنىنان قيىلعانىن كورۋ، بۇل تۇتاس ۇلتتىڭ قايعىسى. قابىرعامىز سوگىلمەسىن دەسەك، قارشاداي بالالاردىڭ تاعدىرىنا بەي-جاي قاراۋعا بولمايدى. سەبەبى، جاستار-ەلدىڭ بولاشاعى.
