ءماجىلىس زەينەتكەرلەرىنىڭ ورنىنا ۇلتتىق كەڭەس وكىلدەرىن اپارۋ كەرەك
كۇنى كەشە عانا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ قاۋلى قابىلداپ، ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ قۇرامىن بەكىتتى، بىلەسىزدەر.
ۇلتتىق كەڭەستىڭ اتقارۋشى ءرولى – پرەزيدەنت جانىنداعى كونسۋلتاتيۆتىك ورگان بولىپ بەلگىلەندى. ال ەندى وسى كەڭەستىڭ قىزمەتى مەن قۇزىرەتى قانداي؟ تارقاتىپ جازايىق...
ۇلتتىق كەڭەستىڭ قۇزىرەتى قانداي؟
1.ەل-حالىقتىڭ، ساياسي پارتيالار مەن ساياسي ۇيىمداردىڭ، قوعامنىڭ بەلسەندى وكىلدەرىمەن مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى بويىنشا اقىلداسۋ، كەڭەسۋ. ياعني، ۇلتتىق كەڭەس وكىلدەرى قانداي دا ءبىر ماسەلەلەر بويىنشا ۇسىنىس-پىكىرلەر ايتىپ، ەل-جۇرتتىڭ تالاپ-تىلەكتەرىن پرەزيدەنت كەڭەسىندە تالقىعا سالا الادى.
2.ۇلتتىق كەڭەس ءوز قىزمەتىندە قر اتا زاڭىن، زاڭدارىن، پرەزيدەنت اكتىلەرىن، وزگە دە قۇقىقتىق-نورماتيۆتىك اكتىلەردى باسشىلىققا الا وتىرىپ جۇمىس جاسايدى.
3.مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ جانە نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ جوبالارىنا قوعامدىق ساراپتاما جۇرگىزەدى.
4.جۇرتشىلىقتىڭ جانە ازاماتتىق قوعامنىڭ پىكىرىن ەسكەرە وتىرىپ ماڭىزدى ستراتەگيالىق پروبلەمالاردى قارايدى.
5. جۇرتشىلىقتىڭ، ساياسي پارتيالاردىڭ، ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتوردىڭ جانە مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ وكىلدەرى اراسىندا ديالوگ ورناتادى.
ۇلتتىق كەڭەس قۇرامى:
پرەزيدەنت بەكىتكەن قاۋلى بويىنشا ۇلتتىق كەڭەس قۇرامىنا 44 ادام كىرىپتى. ولار:
قاسىم-جومارت توقاەۆ – قر پرەزيدەنتى، توراعا،
قىرىمبەك كوشەرباەۆ – ءپا جەتەكشىسى، توراعا ورىنباسارى،
ەرلان قارين – قر پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى، حاتشى.
ۇلتتىق كەڭەس مۇشەلەرى:
قايىربەك ارىستانبەكوۆ،
جامبىل احمەتبەكوۆ،
بەرىك ابدىعاليۇلى،
مۇرات ابەنوۆ،
ازاماتحان ءامىرتاي،
دانيار اشىمباەۆ،
ارمانجان بايتاسوۆ،
باقىتجان بۇقارباي،
ميحايل دوروفەەۆ،
دانيا ەسپاەۆا،
وراز جاندوسوۆ،
قايرات جولدىبايۇلى،
راسۋل جۇمالى،
گۇلميرا يلەۋوۆا،
قازىبەك يسا،
راۋان كەنجەحانۇلى،
تالعات قاليەۆ،
اسىلبەك قوجاحمەتوۆ،
جانىبەك قوجىق،
داۋرەن قۋات،
سەيداحمەت قۇتتىقادام،
باعدات مۋسين،
اۋىت مۇقيبەك،
ابىلاي مىرزاحمەتوۆ،
ساياسات نۇربەك،
قانات نۇروۆ،
ايمان وماروۆا،
ايگۇل ورىنبەك،
راقىم وشاقباەۆ،
تولەۋتاي راقىمبەكوۆ،
اسحات سادىرباي،
ەرلان سايروۆ،
ايدوس سارىم،
ماكسيم سپوتكاي،
مۇحتار تايجان،
جەمىس تۇرماعامبەتوۆا،
ەرمەك تۇرسىنوۆ،
بەكبولات تىلەۋحان،
اندرەي چەبوتاروۆ،
مارات شيبۋتوۆ،
ارمان شوراەۆ.
ءسويتىپ، ۇلتتىق كەڭەس قۇرامىنا 44 ادام كىرگەن ەكەن. اقورداداعى ۇشتىكتى ەسەپتەمەگەندە، كەڭەس مۇشەلەرى 41 ادام قالادى. بۇل 41 ءتۇرلى سالانىڭ وكىلدەرى. ارالارىندا، ادەبيەتتىڭ، مادەنيەتتىڭ، كينونىڭ، سپورتتىڭ، ساياساتتىڭ، باق سلاسىنىڭ، ەكونوميكا مەن بيزنەستىڭ، قۇقىقتىق سەكتوردىڭ، اگرو سەكتوردىڭ، الەۋمەتتىك سەكتوردىڭ، دەپۋتاتتىق كورپۋستىڭ ت.ب. وكىلدەرى بار. سالالىق قۇرامى جاعىنان ۋنيۆەرسالدى ءام جان-جاقتى جاساقتالعان. دەسە دە، ەل-حالىقتىڭ ىشىندە ۇلتتىق كەڭەستىڭ ءدال وسى قۇرامىنا قاتىستى ءتۇرلى پىكىرلەر ايتىلۋدا. دەسە دە، ءبىز ۇلتتىق كەڭەس قىزمەتىنە قاتىستى وزگەشە وي ءتۇيىپ كورەيىك دەپ شەشتىك.
قازاقستاننىڭ نەگىزگى زاڭ شىعارۋشى ورگانى – پارلامەنت. ونىڭ قوس پالاتاسى بار. سەنات پەن ءماجىلىس. تومەنگى پالاتا سانالاتىن ماجىلىستە 107 دەپۋتات، جوعارعى پالاتا سانالاتىن سەناتتا 47 دەپۋتات بار. بارلىعى 154 دەپۋتات. بۇلار ساياسي پارتيالار مەن اسسامبلەيانىڭ وكىلدەرى.
اۋەلى ءماجىلىس تۋرالى جازايىق.
ماجىلىستەگى قازىرگى 107 دەپۋتاتتىڭ ىشىندە زەينەت جاسىنان اسىپ كەتكەندەر از ەمەس. انىقتاپ ايتقاندا، 32دەپۋتات زەينەتكەرلىك جاسقا تولعان. ولاردىڭ اراسىندا 81 جاستاعى ۆلاديسلاۆ كوسارەۆ، 74 جاستاعى قۋانىش سۇلتانوۆ، 72 جاستاعى تۇرعىن سىزدىقوۆ سىندى اقساقالدار مەن 68 جاستاعى گۇلجان قاراقۇسوۆا، 64 جاستاعى ەكاتەرينا نيكيتينسكايا قاتارلى اجەلەر دە بار. ءسوزىمىز سۇيىق شىقپاس ءۇشىن، ناقتىلاپ جازايىق:
ماجىلىستەگى زەينەتكەرلەر:
رومان كيم – 63 جاستا
ميحايل چيريكوۆ – 64 جاستا
ومارحان وكسىكباەۆ – 64 جاستا
اسقار بازارباەۆ – 64 جاستا
ەرسۇلتان بەكتۇرعانوۆ – 66 جاستا
باقىتجان ەرتاەۆ – 66 جاستا
ءبايدىلدا جىلقىشيەۆ – 66 جاستا
ساۋىتبەك ءابدىراحمانوۆ – 67 جاستا
جانات جاراس – 67 جاستا
احمەت مۇرادوۆ – 67 جاستا
اباي تاسبولاتوۆ – 67 جاستا
جەكسەنباي دۇيسەباەۆ – 68 جاستا
شايماردان نۇرىموۆ – 68 جاستا
سەرىك ۇمبەتوۆ – 68 جاستا
ۆلاديمير بوجكو – 69 جاستا
قابيبوللا جاقىپوۆ – 69 جاستا
باقتىقوجا ىزمۇحامبەتوۆ – 70 جاستا
تۇرعىن سىزدىقوۆ – 71 جاستا
قۋانىش سۇلتانوۆ – 73 جاستا
ۆلاديسلاۆ كوسارەۆ – 81 جاستا
يرينا سميرنوۆا – 58 جاستا
زاۋرەش امانجولوۆا – 60 جاستا
قۇرالاي قارەكەن – 60 جاستا
تاتيانا ياكوۆلەۆا – 60 جاستا
زاعيپا باليەۆا – 60 جاستا
گۇلنار يكسانوۆا – 60 جاستا
يرينا ارونوۆا – 61 جاستا
گۇلميرا يسيمباەۆا – 61 جاستا
سۆەتلانا بىچكوۆا – 61 جاستا
ايسينا مايرا – 62 جاستا
ەكاتەرينا نيكيتينسكايا – 64 جاستا
گۇلجان قاراقۇسوۆا – 68 جاستا
زەينەتكەر دەپۋتاتتار جالعىز ماجىلىستە ەمەس. سەناتتا دا زەينەت جاسىنا الدەقاشان جەتىپ قويعاندار مەن انە-مىنە زەينەتىنە شىققالى وتىرعان ازاماتتار از ەمەس.
جالپى، سەنات ءسوزى – لاتىنشا senatus, senex — كارى، قاريا سوزىنەن شىققان. ونداعى دەپۋتاتتاردىڭ جاس كاتەگورياسىنا ەسەپتەسەك، قازاقستان سەناتى ءوز اتىنا ابدەن لايىق-اق. دەسە دە، اتتارىن اتاپ، تۇستەرىن تۇستەپ جازايىق...
سەناتتاعى زەينەتكەرلەر:
تولەۋبەك مۇقاشەۆ – 69 جاستا
بەكمىرزا ەلامانوۆ – 69 جاستا
تالعات مۇساباەۆ – 68 جاستا
مارات تاعىموۆ – 67 جاستا
دۋلات قۇسداۋلەتوۆ – 67 جاستا
گەورگي كيم – 66 جاستا
باقىتجان جۇماعۇلوۆ – 66 جاستا
بىرعانىم ءايتىموۆا – 66 جاستا
راشيد اكىموۆ – 65 جاستا
راشيد تۇسىپبەكوۆ – 64 جاستا
ۆلاديمير ۆولكوۆ – 64 جاستا
ەرىك سۇلتانوۆ – 63 جاستا
مۇحتار جۇماعازيەۆ – 63 جاستا
عۇمار دۇيسەمباەۆ – 63 جاستا
بەكتاس بەكنازاروۆ – 63 جاستا
سەرىك جاقسىبەكوۆ – 63 جاستا
داۋرەن ادىلبەكوۆ – 63 جاستا
بيىل ەلىمىزدە «جاستار جىلى» دەپ جاريالاندى. بىرقاتار مەملەكەتتىك باعدارلامالار دايىندالدى. ول تۋرالى ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ تا، قازىرگى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ تا تالاي مىنبەردە ايتتى، ايتىپ ءجۇر دە.
قازىر جوعارىداعى ىڭعاي زەينەتكەرلەردەن جاساقتالعان پارلامەنتتىڭ قوس پالاتاسىن كوردىڭىزدەر. دەپۋتاتتار قازىر دەمالىستا ءجۇر. ەل-حالىقتىڭ اراسىندا دەمالىپ جۇرگەن دەپۋتاتتاردى كۇزگە قاراي تاراتىپ جىبەرەدى ەكەن دەگەن الىپ-قاشپا اڭگىمەلەر دە ايتىلا باستادى. سەبەبى، بىزدەگى بۇلجىماس ءداستۇر بويىنشا، پرەزيدەنت سايلاۋىنان سوڭ، ىلە-شالا پارلامەنتتى تاراتىپ جىبەرىپ، قايتا جاساقتاپ الاتىن ادەت بار-دى. سول سالتقا سالاتىن بولساق، پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكەردىك. ەندىگى كەزەك – پارلامەنتتە.
ەگەر بيىل شىنمەن پارلامەنت تاراپ، جاڭا ءماجىلىس سايلاۋى وتەر بولسا، جاڭادان سايلانار دەپۋتاتتاردىڭ جاس ەرەكشەلىگى مەن يدەولوگياسىنا ءمان بەرگەن ءجون-اق. ەلدەگى نەگىزگى زاڭ شىعارۋشى ورگانعا زەينەتكەرلەردى قاپتاتا بەرمەي، جۇمىس ىستەۋگە جىگەرى بار جاستاردى تارتقاننان ەش ۇتىلمايتىنىمىز انىق.
دەسە دە، اۋەلدە پارلامەنت – حالىق پەن بيلىكتىڭ اراسىنداعى التىن كوپىر بولۋى كەرەك ەدى. ەل-جۇرتتىڭ ءۇنىن استاناداعى اق جاعالىلاردىڭ قۇلاعىنا جەتكىزۋشى، حالىق پەن بيلىك اراسىنداعى ديالوگتى ورناتۋشى باسقا باسقا ەمەس، ءدال وسى دەپۋتاتتىق كورپۋس بولۋى كەرەك ەدى. ال كۇنى كەشە عانا پرەزيدەنت قاۋلى شىعارىپ، بەكىتكەن ۇلتتىق كەڭەستىڭ قۇزىرەتى مەن قىزمەتى ءدال وسى پارلامەنتتىكىنە ساي كەلەدى ەكەن. ەندەشە ۇلتتىق كەڭەستەگى ءتۇرلى سالا وكىلدەرىنەن قۇرالعان ۋنيۆەرسالدى قۇرامدى، سول 41 ادامدى ەڭ قۇرىعاندا جارىمىنا جۋىعى زەينەتكەر اتانعان ماجىلىستەگى 107 دەپۋتاتپەن الماستىرۋعا نە كەدەرگى؟
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
