«نوۆايا گازەتا Europe» باسىلىمى رەسەيلىك اسكەري نىساننىڭ سناريادتارى قۇلاپ جاتقان بوكەيوردا ايماعى تۇرعىندارىنىڭ جاعدايى تۋرالى بايانداما جاسادى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى.
بۇل ايماقتا اسكەري سىناقتاردىڭ ۇلكەن كراتەرلەرى بار. رەسەي قازاقستاننان جالعا العان «كاپۋستين يار» پوليگونى بالالاردىڭ دەنساۋلىعىن ناشارلاتىپ، تابيعي ورتاعا زيانىن تيگىزۋدە.
باسىلىم مالىمەتىنشە، كاپۋستين يار پوليگونى رەسەيدىڭ استراحان وبلىسىندا ورنالاسقان، بىراق وندا سىناقتان وتكەن زىمىراندار قازاقستانعا قاراي ۇشىپ، بوكەي ورداسىنا – ەرەكشە قورعالاتىن تابيعي قورىق ورنالاسقان دالاعا قۇلايدى.
سىناقتاردان كەيىن زىمىراندار ۋكراينداردى ءولتىرۋ ءۇشىن ۇشادى. بىراق الدىمەن ولار قازاقتارعا سىنالادى.
زىمىران ادامدار تۇراتىن دالاعا جانارماي توگەدى. ۇيلەرىنىڭ قاسىنا ۇيىندىلەر قۇلاپ، مالدارى قىرىلىپ جاتىر، ءورتتى جەرگىلىكتى تۇرعىندار وزدەرى سوندىرەدى.
قورشاعان ورتانىڭ سالدارى بۇدان دا سوراقى. ەرەسەكتەر قاتەرلى ىسىكتەن ولەدى، بالالار مۇگەدەك بولىپ تۋىلادى.
«نوۆايا گازەتا Europe» بەيبىت قازاقستاندا حالىقتىڭ ونداعان جىلدار بويى رەسەيلىك زىمىرانداردىڭ استىندا قالاي ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىن كوردى جانە بۇل دا رەسەيدىڭ كورشىلەرىنە قارسى سوعىسى ەكەنىن بىلەدى، بىراق ولار مۇنى داۋىستاپ ايتپايدى.
«بۇل جىل بويى مال جايۋعا وتە قولايلى جەر بولاتىن. ءبىر كەزدەرى تولىققاندى شارۋاشىلىقتار بولدى. سودان كەيىن 1940 جىلداردىڭ اياعىندا كاپۋستين ياردا زىمىران پوليگونى اشىلدى.
كەڭەستىك قازاقستان اۋماعىندا قارۋ-جاراق، سونىڭ ىشىندە يادرولىق قارۋدى سىنايتىن جەتى پوليگون بولدى. وداق ىدىراعاننان كەيىن ۇشەۋى قالدى، ولاردىڭ جالپى اۋدانى 8,7 ميلليون گەكتاردى قۇرايدى. سولاردىڭ ءبىرى – كاپۋستين يار. 1947 جىلدان باستاپ كسرو وعان زىمىرانداردى سىناقتان وتكىزىپ كەلەدى، الدىمەن V-2, سودان كەيىن ءوزى باسىپ الدى. يادرولىق سىناقتار 1950 جىلداردىڭ اياعىندا باستالدى.
ۇشىرۋلار قازاق كسر-نە قاراي جۇرگىزىلدى، بىراق سودان كەيىن زىمىرانداردى ءوز ازاماتتارىنىڭ باسىنان سىناعان ءبىر ەل بولدى.
سودان پوليگوندى كەڭەيتە باستادى، قازاق اۋىلدارىنا اسكەريلەر مەن ميليتسيالار كەلىپ، ادامداردى كۇشتەپ قونىستاندىردى»، - دەدى باسىلىمعا سۇحبات بەرگەن تۇرعىن ناعىم ءتاجىمۇراتوۆ.
قازاقستان تاۋەلسىزدىك العان كەزدە ونىڭ اۋماعىندا رەسەيلىك زىمىرانداردى سىناۋ توقتاعان جوق، قازىر رەسپۋبليكا پوليگوندار ءۇشىن جەرىن رەسەيگە جالعا بەرىپ وتىر. بوكەي ورداسىنداعى پوليگون اۋداننىڭ بۇكىل اۋماعىنىڭ جارتىسىن، 943 مىڭ گەكتاردى الىپ جاتىر. رەسەي بارلىق پوليگونداردى جالعا العانى ءۇشىن جىلىنا گەكتارىنا 2,3 دوللار تولەيدى.
باياندامادا جەردى مەليوراتسيالاۋ قاجەتتىگى ايتىلعان، بىراق رەسەيلىك اسكەريلەر ءوز مىندەتتەمەلەرىن ورىنداماي وتىر. جەرگىلىكتى بيلىك بەلسەندىلەردىڭ تالابىن ەلەمەۋدە.
