جيىرما جىلدان بەرى، كوگىلدىر ەكران ارقىلى، بالعىن كورەرمەندەر مەن ولاردىڭ اتا-انالارىنىڭ كوز ايىمىنا اينالعان "بالاپان" ارناسىنىڭ ماقساتى - كەلەشەك ۇرپاعىمىزعا، رۋحاني ءنار بەرىپ، ادامگەرشىلىگى مول، مادەنيەتتى، ءبىلىم مەن عىلىم شىڭىنا شىعا الاتىن ۇرپاق تاربيەلەۋ.
"بالاپان" - قازاقستانداعى تۇڭعىش بالالار ارناسى. تەلەارنانىڭ ەڭ باستى ەرەكشەلىگى، ول تەك قازاق تىلىندە حابار تاراتادى. "بالاپان" ارناسى 2010 جىلى 27 قىركۇيەكتە قۇرىلعان بولاتىن. سودان بەرى، ءبىلىم، عىلىم، ونەر، سپورت، تاعى باسقا سان سالالى باعىتتاردا باعدارلامالار ۇسىنىپ، بۇلدىرشىندەردى ماپەلەپ وتىرعان ءاربىر وتباسىنىڭ، سەنىمدى سەرىگىنە اينالدى. اتاپ ايتار بولساق، سپورتتىق كوماندالىق جارىس رەتىندە وتەتىن "جۇزدەن جۇيرىك" باعدارلاماسى بالالاردى بىرلىككە، باۋىرمالدىققا باۋلىسا، ال "Hello, بالاپان!", بالدىرعاندارعا اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتەدى. "باۋىرساق" باعدارلاماسى جاسوسپىرىمدەردى دۇرىس تاماقتانۋعا، "ساناماق", باعدارلاماسى ەكونوميكالىق ساۋاتتىلىققا، ال ""الاقاي، بالاقاي!" سالاۋاتتى ءومىر سالتىنا شاقىرادى."بالاپان" ارناسىنىڭ ۇلت-ۇرپاعىن تاربيەلەۋدەگى ءرولى قانداي؟ وسىعان وراي، ءبىز ارنا كورەرمەندەرىمەن سۇحباتتاسقان بولاتىنبىز.
دۇيسەنوۆا قاديشا وماربەكقىزى
الماتى وبلىسى جاركەنت قالاسىنىڭ تۇرعىنى، اجە.
"بالاپان" ارناسىنىڭ بولاشاق ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاعىمىزعا بەرەتىن تاربيەسىنىڭ ماعىناسى مول.
ارينە، "بالاپان" ارناسى بالالارعا جاقسى تاربيە بەرەدى دەپ ايتا الامىن. مىسالى، وز نەمەرەلەرىم وسى ارناعا كاراپ، تاربيەلەنىپ جاتىر. كەيدە ءوزىم دە نەمەرەلەرىمە قوسىلىپ، قارايمىن. "بالاپان" ارناسىنان كەرى اسەر ەتەتىن كورىنىستەردى وسى ۋاكىتكا دەيىن بايقاعان ەمەسپىن.
دوسمانبەتوۆا كۋلايشا جادراسيلوۆنا
الماتى قالاسىنداعى № 157 مەكتەپ ديرەكترىنىڭ وقۋ جونىندەگى ورىنباسارى
«بالاپان» تەلەارناسى -بالالارعا ارنالعان تانىمدىق ارنا. بالالار بۇل ارنانى قىزىعىپ قارايدى، ويتكەنى، بۇل كانالدا كورەتىن تəربيەلىك ءمəنى زور باعدارلامار كوپ. بالالاردى سپورتقا باۋلۋ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردىڭ ءمان-مازمۇنىن جەتكىزۋ ماقساتىندا جان-جاقتى بولۋىنا ىقپال ەتەدى."بالاپان" تەلەارناسىن كوپتەگەن بالالار اسىعا كۇتىپ قارايدى.
تۇرسىنجان لاۋرا
الماتى وبلىسى ىلە اۋدانى ءالي اۋىلىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ 11 سىنىپ وقۋشىسى
بالاپان تەلەارناسى - بالالارعا ارنالعان قازاق تىلىندەگى تۇعڭىش ارنا جانە مەنىڭ سۇيىكتى ارنام. بوس ۋاقىتىم بولسا بالاپان ارناسىن كورگەندى ۇناتامىن. ءتىپتى، ساباق وقىپ نەمەسە ءۇي شارۋاسىن ىستەگەندە دە «بالاپان» ارناسى قوسۋلى تۇرادى. ءۇشىنشى- ءتورتىنشى سىنىپتاردا وقىپ جۇرگەندە سۇيىكتى ءمۋلفيلمىمدى تەلەارنالاردا كورسەتەتىن، ۋاقىت وتە ول ءمۋلتفيلىمدى كورسەتپەيتىن بولدى. بالاپان ارناسى قۇرىلعان سوڭ سۇيىكتى ءمۋلفيلىمىم «ەرىنشەكتەر ەلىنىڭ» قازاق تىلىندەگى نۇسقاسىن كورىپ، قۋانىشىمدا شەك بولمادى. «بالاپان» ارناسىندا بۇدان دا باسقا سۇيىكتى باعدارلامالارىم كوپ. سۇيىكتى باعدارلامالارىمنىڭ ءبىرى-«دانىشپان قارعا». مۋلتفيلمدە دانىشپان قارعا سۋىردىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، سول ارنا كورەرمەندەرىنە كوپتەگەن قىزىقتى مالىمەتتەردى بايانداپ بەرەدى. «دانىشپان قارعا» مۋلتفيلمىنەن مەن كوپتەگەن قىزىقتى دەرەكتەر الدىم. «ۇيرەن دە جيرەن»-كەزەكتى سۇيىكتى باعدارلامام. قازاقتىڭ ۇللتىق قۇندىلىقتارىن دارىپتەپ قانا قويماي، قازاقتىڭ ۇلتتىق نەمەسە ەجەلدەن كەلە جاتقان بۇيىمدارى، قۇرالدارى، كيىمدەرى تۋرالى تولىعىراق مالىمەت بەرىپ، جاسالۋ جولىن دا كورسەتەدى. بۇل باعدارلامانى كورىپ مەنىڭ، قىزدارعا ارنالعان قازاقتىڭ ۇلتتىق بۇيىمى شولپىعا دەگەن ەرەكشە قىزىعۋشىلىعىم وياندى. «قوڭىر قاز» انيماتسيالىق جوباسى قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىنان تۋعان كۇيلەردى ارنايى بەينەروليكتەرمەن اسەمدەپ كورسەتەدى. كۇي تىڭداعاندا قۇيقاڭ شىمىرلاپ، بويىڭا قان جۇگىرىپ، شابىتتانىپ سالا بەرەسىڭ. بۇلدىرشىندەر جاستايىنان قازاقتىڭ ءتول تۋىندىلارىنىڭ اتاۋىن ءبىلىپ، قۇلاعىنا سىڭىرۋىنە سەپتىگىن تيگىزەتىن وسىنداي جوبالار كوپ بولسا ەكەن. «ABC+» باعدارلاماسى كورەرمەندەرگە قازاق، ورىس جانە اعىلىشىن تىلدەرىن ۇيرەتەدى.. مەنىڭ ويىمشا، تەك قانا بۇلدىرشىندەرگە ەمەس سونىمەن قاتار، ەرەسەكتەرگە دە كەرەك باعدارلاما. «دارا تۇلعا»-وقۋ-تانىمدىق انيماتسيالىق جوباسى. قازاقتىڭ ۇلى تۇلعالارى جايىندا بايانداپ، ولاردىڭ ەڭبەكتەرى، جەتكەن جەتىستىكتەرى جانە قيىندىقتارى كورەرمەندەرگە بەينەلى دەرەكتەر ارقىلى ۇسىنىلادى. «بالاپان»ارناسى شەتەلدىك ۇزدىك مۋلتفيلىمدەردى قازاق تىلىنە اۋدارىپ، قازاق كورەرمەندەرىنىڭ يگىلىگىنە اينالدىردى. مىسالى: «پيتەر پەن»، «سوفيا حانشايىم»، «ميانىڭ ەرتەگى الەمى»، «پورورو»، ت.س.س. «بالاپان» تەلەارناسى ءاردايىم جاسوسپىرىمدەرگە تاربيەلىك ءمانى بار، بالانىڭ وي-ءورىسىن دامىتاتىن جوبالاردى ۇسىنادى. از ۋاقىت ىشىندە كورەرمەندەردى باۋراپ العان بۇل ارنانىڭ ۇرپاق تاربيلەۋدە الاتىن ورنى ەرەكشە. «بالاپان» ارناسىنىڭ بۇلدىرشىندەرگە ارنالعان ءمان-ماعىناعا تولى، كوڭىل كۇي مەن ەرىك- جىگەر سىيلايتىن جوبالار كوبەيە بەرسە ەكەن!
سوفيا ەربولاتقىزى الماتى قالاسى، 4 سىنىپ وقۋشىسى
[caption id="attachment_18378" align="aligncenter" width="2892"]
bmd[/caption]
"بالاپان" ارناسى - مەنىڭ سۇيىكتى ارنام. مەن ونى ۇزبەي كورەمىن. مەنىڭ تۇراقتى تۇردە كورەتىن باعدارلامالارىم: "ويلان، تاپ!", "نەllo, بالاپان!" جانە "بيلە، بالاپان!". ويتكەنى، ول باعدارلامالاردى كورىپ، ءوزىم دە ويناپ، بيلەپ كەتەمىن. ريزا دانيار - مەنىڭ سۇيىكتى جۇرگىزۋشىم. ماعان ونىڭ "ويلان، تاپ!" باعدارلاماسىن جۇرگىزگەنى قاتتى ۇنايدى. ونىڭ داۋسى ادەمى، قۇلاققا جاعىمدى ەستىلەدى ەكەن. سونىمەن قاتار، ەرەكشە سۇلۋ قىز. مەن دە كەيىن وسكەندە ريزا دانيار سەكىلدى جۇرگىزۋشى بولعىم كەلەدى.
جىلقىباەۆا ايگەرىم بالىعاليقىزى
الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىنى، پسيحولوگ
جالپى، كوگىلدىر ەكران، ياعني، تەلەۆيزيا، بالالارعا پسيحولوگيالىق تۇرعىدا مىندەتتى تۇردە اسەر ەتەتىنىن ايرىقشا اتاپ ايتا الامىن. تەلەديداردىڭ جاقسى جاقتارىمەن قوسا، جامان جاقتارى دا بار. بالالاردىڭ شامامەن 13 جاسقا دەيىن ەلەستەتۋ قابىلەتى ەرەكشە بولادى ەكەن. مىسالى، بالا كورگەن ءاربىر باعدارلاما مەن مۋلتفيلدەگى كەيىپكەرلەردەن ۇلگى الادى. سوندىقتان، بالالارعا تەك دۇرىس، مەيىرىمدى مۋلتفيلمدەردى جانە ونەگەلىك باعدارلامالاردى كورسەتۋ كەرەك. سول كەزدە بالالار تەك قانا وزىنە كەرەكتى جانە پايدالى اقپاراتتى بويلارىنا ءسىڭىرىپ الادى. جاعىمسىز تۇستارىن اتاپ وتەتىن بولساق، بالالارعا ۇزاق ۋاقىت بويى تەلەديداردى كورسەتۋگە بولمايدى، ويتكەنى، كوزدىڭ كورۋ قابىلەتى ناشارلاپ كەتەدى، سونىمەن قاتار، تەلەديداردى اس ءىشىپ وتىرعاندا كورسە، بالانىڭ ىشكەن اسى دۇرىس قورىتىلماي قالادى. ال "بالاپان" ارناسى تۋرالى ايتارىم، ول بۇلدىرشىندەرگە تاماشا كوڭىل كۇي سىيلاپ قانا قويمايدى، سونداي اق، دۇرىس تاربيە بەرەدى. ەندەشە، جوعارىدا ايتىلعان ەسكەرتۋلەردى ەسەپكە الا وتىرىپ "بالاپان" ارناسىن بالالارعا تۇراقتى تۇردە كورسەتكەن ابزال.
."بالاپان" ارناسىنىڭ ۇلت-ۇرپاعىن تاربيەلەۋدەگى ءرولى قانداي؟ دەگەن سۇراققا مەيلىنشە، تولىققاندى جاۋاپ الۋ ماقساتىندا الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى ساۋالناما جۇرگىزۋدى ۇيعاردىق.
"بالاپان" ارناسىن كورەسىڭ بە؟ ارنانى قانشالىقتى ءجيى كورەسىن؟
كۇن سايىن - 55%
اپتاسىنا ءبىر رەت - 30%
كورمەيدى - 15%
"بالاپان" ارناسىنىڭ بالا تاربيەسىندەگى ءرولى قانشالىقتى ماڭىزدى دەپ ويلايسىن؟
وتە ماڭىزدى - 88%
اسا ماڭىزدىلىعى جوق - 12%
"بالاپان" ارناسى بالالاردى جاقسىلىق جاساۋعا ۇيرەتەدى مە؟
ءيا - 91%
جوق - 9%
سەنىڭ ويىنشا "بالاپان" ارناسىنا قانداي باعدارلامالار جەتىسپەيدى؟
تانىمدىق - 28%
ساباق تاپسىرمالارىن ورىنداۋعا كومەكتەسەتىن باعدارلامالار - 50%
سپورتتىق - 22%
ارنادان مۋلتفيلم كورەسىڭ بە؟
ءيا - 71%
جوق - 29%
ساۋالنامانى قورىتىندىلايتىن بولساق، "بالاپان" تەلەارناسى ۇلتتىق ارنا بولعاندىقتان ونى كورمەيتىن بالا جوق دەۋگە بولادى. "بالاپان" ارناسى - قازاق تىلىندە سويلەپ، قازاق تىلىندە ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋعا ىقپالى وراسان زور ارنا. سوندىقتان دا، ول - ءاربىر وتباسىنىڭ جانىنا جاقىن دوسىنا اينالىپ كەتكەن ارنا.
ساۋالنامانى جۇرگىزگەن ايرەت جانەل
الماتى قالاسى
