جاڭا جىلدىق قۇتتىقتاۋلارىندا پرەزيدەنتتەر ەلىنىڭ باعىت-باعدارىن تاعى دا پىسىقتادى. كوبى كابينەتتە وتىرىپ، قۇتتىقتاعانىمەن، ادەتتەن تىس جاعدايدا تىلەگىن جەتكىزگەندەر دە بولدى.
پرەزيدەنتتەردىڭ ءار قادامى ساياساتتان تۇرادى. سوندىقتان ولاردىڭ جاڭا جىلدىق قۇتتىقتاۋلارىنىڭ ءوزى سول ەلدىڭ الداعى ويىن جۇرىستەرىنەن حابار بەرگەندەي.
استانا مەن بەيجىڭنىڭ فونى ۇقساس بولدى
قازاقستاندىقتار پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قۇتتىقتاۋىندا نە ايتىلعانىن ەمەس، ونىڭ قالاي كوپشىلىك الدىنا شىققانىن تالداپ كەتتى. الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارىنىڭ كوبى پرەزيدەنتتىڭ قولىنا شامپان ۇستاماعانىن، ەكراندا شىرشانىڭ كورىنبەگەنىنە ءمان بەرىپ، ونى ەرەكشەلىك رەتىندە باعالاپ جاتتى. الايدا باسقا ەلدەردىڭ دە پرەزيدەنتى وسىنداي سيپاتتا كورىنگەنى ەلەنبەدى. ماسەلەن، قىتاي باسشىسى ەشقانداي ارنايى دەكوراتسيا، كوركەمدەۋسىز قىزمەت ۇستەلىنىڭ باسىندا، مەملەكەتتىك تۋدىڭ قاسىندا وتىرىپ قۇتتىقتادى. شىرشا، شامپان بولعان جوق. ءتىپتى پۋتين مەن لۋكاشەنكونىڭ قولىندا دا شامپان بولمادى.
قازاقستان باسشىسى ەكى تىلدە ورىسشا، قازاقشانى كەزەك ارالاستىرىپ قۇتتىقتاپ، اعىمدا اتقارىلىپ جاتقان جانە جاڭا جىلدان باستاپ قولعا الىناتىن الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە باسىمدىق بەردى. پرەزيدەنت قۇتتىقتاۋى كەزىندە فونداعى كىتاپحانا سورەلەرىنەن قازاق حالقىنىڭ ويشىلدارى مەن اقىندارىنىڭ كىتابى بايقالدى.
قىتاي توراعاسى سي ءتسزينپيننىڭ قۇتتىقتاۋى ەل دامۋىنداعى كونتسەپتسيالىق پراگماتيكالىق ماسەلەلەرگە قۇرىلدى. ول ەلدىڭ عىلىمي، تەحنيكالىق ءىرى جاڭالىقتارىن ايتا كەلىپ، قىتايدىڭ ۇلى ەل، ۇلى وركەنيەت ەكەنىن ەسكە سالدى. توراعا 2023 جىلى ءۇشىنشى مارتە وتكەن قىتاي – ورتالىق ازيا جيىنىن دا اتاپ ءوتىپ، كورشىلەرىنە باسىمدىق بەرەتىنىن كورسەتتى.
سي تسزينپين بيىل «جاڭا قىتايعا» 75 جىل تولاتىنىن ايتىپ، تايۆان ماسەلەسىنە توقتالىپ، «وتاندى بىرىكتىرەتىن ۇلتتىق جاڭعىرۋعا» شاقىردى.
قىتاي توراعاسى سي ءتسزينپيننىڭ قۇتتىقتاۋى ەل دامۋىنداعى كونتسەپتسيالىق پراگماتيكالىق ماسەلەلەرگە قۇرىلدى. ول ەلدىڭ عىلىمي، تەحنيكالىق ءىرى جاڭالىقتارىن ايتا كەلىپ، قىتايدىڭ ۇلى ەل، ۇلى وركەنيەت ەكەنىن ەسكە سالدى. توراعا 2023 جىلى ءۇشىنشى مارتە وتكەن قىتاي – ورتالىق ازيا جيىنىن دا اتاپ ءوتىپ، كورشىلەرىنە باسىمدىق بەرەتىنىن كورسەتتى.
قازاقستان پرەزيدەنتى مەن قىتاي باسشىسىنىڭ قۇتتىقتاۋ كەزىندەگى فونى ۇقساس بولدى. شىرشا كورىنبەدى، ەسەسىنە مەملەكەتتىك تۋ، كىتاپ سورەلەرى، ەل سەركەلەرى مەن ويشىلدارىنىڭ تۋىندىلارى بايقالدى.
وزبەكستان مەن رەسەي باسشىلارىن نە بىرىكتىرەدى؟
كورشى وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيەەۆ بۇل جولعى قۇتتىقتاۋىن پۋتيندىك رۋحتا جەتكىزدى. ونىڭ ءوز رەزيدەنتسياسى كوكسارايدىڭ اۋلاسىن ارالاپ كەلىپ قۇتتىقتاۋى ءپۋتيننىڭ بۇرىنعى جىلدارى كرەمل قامالىن ءجۇرىپ وتەتىنىن ەسكە سالدى. جانە ميرزيەەۆ سوزىندە دەرجاۆالىق استار بايقالعانداي بولدى. ول ەل دامۋىنداعى ساياسي جانە قورعانىس، قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىنە باسا ءمان بەردى. ول دا ەكى تىلدە قۇتتىقتادى. بۇل ميرزيەەۆ بىلتىر تەك ورىس تىلىندە قۇتتىقتاعاننان كەيىن سىننان شىعارعان قورتىندىسى بولار، بالكىم.
وزبەكستان پرەزيدەنتى دە شامپان ۇستامادى. الايدا ونىڭ دا فونى پۋتين فونىمەن ۇقساس شىقتى. رەزيدەنتسيا ماڭايىنداعى كوشە، كوشە شامدارى، كوشەدەگى مەرەكەلىك بەزەندىرىلگەن شىرشالار.
پرەزيدەنت توقاەۆ پەن «يۋرتباشى» ميرزيەەۆتىڭ قۇتتىقتاۋىندا كونتسەپتسيالىق جاعىنان ۇقساس مىنا ءبىر جاي بايقالدى. ەل ىشىندەگى جيىنداردا وزبەكستاننىڭ «ءۇشىنشى رەنەسانسى» جايىندا ءجيى ايتاتىن ميرزيەەۆ مىرزا بۇل جولى ونى اۋىزعا المادى. بىراق ءوزى بيلىككە كەلگەننەن بەرى تىنباي ايتىپ جۇرگەن «جاڭا وزبەكستان» تۇجىرىمداماسىن اتاپ ءوتتى. ال قازاقستان باسشىسى بۇل جولى «جاڭا قازاقستاندى» ايتپاعانىمەن، «ۇلتتىڭ قايتا ورلەۋى» دەپ قازاقشا ايتىپ ءوتتى. بۇل ءسوز ورىس تىلىنە جالپىلاما عانا اۋدارىلعانى بايقالدى.
پۋتين قۇتتىقتاۋىن ۇزاققا سوزباي قىسقا قايىردى. ول نەگىزىنەن رەسەيدىڭ ۋكرايناداعى سوعىسى جايىنا توقتالدى. قۇتتىقتاۋىن «وتان تاعدىرى» تاقىرىبىنا ۇيىستىردى. بىراق وتاننىڭ جەڭىسى تۋرالى ەشتەڭە ايتپادى. پافوس تا ازايعانداي. بۇل، بالكىم كرەملدىڭ ۋكراينا ساياساتىنىڭ شاتقاياقتاي باستاعانىن كورسەتەتىن شىعار، بالكىم...
جاپاروۆ سازعا وتىرعىزعانداردى قارعا وتىرعىزا ما؟
قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاوۆتىڭ مەكەنى دە، قۇتتىقتاۋ لەپەسى دە باسقاشالاۋ بولدى. ادەتتەگى ساياساتكەرلەر كونتسەپتسياسىنا ۇقسامادى. ول سارىوزەن شۋدىڭ باۋىرىنداعى ورلوۆكا شاڭعى بازاسىندا بۇرقىراتىپ شاڭعى تەۋىپ كەلىپ، قۇتتىقتاپ، الەۋمەتتىك ماسەلەلەرگە توقتالدى. ول بىلتىرعى قۇتتىقتاۋى شەكارادا داۋلى بولعان باتكەننەن جولداعانىن، سودان بەرى شەكارا ماسەلەسى رەتتەلگەنىن ايتتى. بيىل شاڭعى بازاسىنان سويلەگەن ول «دەنى ساۋ ۇلتى – دەن ساۋ ەل» دەگەنگە مەڭزەدى. پرەزيدەنت جاپاروۆ نەگىزىنەن ەكونوميكا، ينۆەستيتسيا جايىن ءمان بەردى.
«30 جىلدان بەرى ساياسات دەپ ءجۇرىپ، مەملەكەتىمىزدى سازعا باتىرىپپىز»،- دەدى ول.
اراسىندا بىشكەكتەگى كوشە تىعىنى رەتتەلەتىنىن ايتقان ول 2024 جىلى قىرعىزستان – وزبەكستان – قىتاي تەمىر جولى قۇرلىسى باستالاتىنىنان حاباردار ەتتى. ول ايتقان جايدىڭ ءبىرى قامبار اتا-1 گەس-ىنە دە قاتىستى بولدى. تۇرىپ قالعان گەس قۇرىلىسى قازاقستان جانە وزبەكستاننىڭ قاتىسۋىمەن بيىل قايتا باستالماق ەكەن. بۇل – ايماق ەلدەرىنىڭ ارالاسۋىمەن جۇزەگە اسپاق جوبالاردىڭ ءبىرى.
راحمون شيىرلاعان ەسكى جىر
تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحموننىڭ قۇتتىقتاۋى الدىمەن 31 جەلتوقسان كۇنى رەسمي سايتتارعا ءماتىن تۇرىندە جاريالاندى. وندا ول تاجىكستاندا اعىمدا اتقارىلىپ جاتقان شارالار مەن ساياساتىن تاۋەلسىزدىكتىڭ 35 جىلدىعىمەن ۇشتاستىراتىنىن ايتتى.
تاجىكستان تاۋەلسىزدىگىنە 2026 جىلى 35 جىل تولادى. الايدا تاجىكستان 1991 جىلى تاۋەلسىزدىك الا سالا، ازاماتتىق سوعىس فازاسىنا وتكەن. بىراق 1997 جىلى سوعىستىڭ توقتاۋى قوعامدا راحموننىڭ جەڭىسى مەن جەتىستىگى رەتىندە اتالادى. ول 2024 جىلعى قۇتتىقتاۋىندا تاۋەلسىزدىكتى نىعايتۋ تۋرالى ايتتى. ول بىرنەشە كۇن بۇرىن عانا حالىققا ارناعان جولداۋىن جاريالاعان بولاتىن.
اكەسىنەن كەيىن بالاسى قۇتتىقتادى
ال ايماقتاعى ەڭ جاس باسشىعا يە تۇركىمەنستاننىڭ 44 جاستاعى پرەزيدەنتى سەردار بەردىمۇحاممەدوۆ قۇتتىقتاۋىندا ءوز اكەسىن «قاھارمان ارقاداع» (دەمەۋشۋ باتىر) دەپ اتاپ ەلدىڭ قازىرگى دامۋىن ونىڭ ەسىمىمەن بايلانىستىردى. ماقتىمقۇلىنىڭ تۋعانىنا 300 تولۋىنا وراي 2024 جىلدى ول ماقتىمقۇلى جىلى دەپ جاريالادى.
جاڭا جىلدان بىرنەشە كۇن بۇرىن ونىڭ اكەسى، تۇركىمەنستاننىڭ حالىق ءماسليحاتىنىڭ باسشىسى، ۇلت كوشباسشىسى عۇربانعۇلى بەردىمۇحامەدوۆتىڭ رەسمي رەسۋرستاردا جاڭا جىلمەن قۇتتىقتاۋى تارادى. وندا ول جاستار ماسەلەسىنە توقتيالىپ، الداعى جۇمىستان گورى بۇرىنعى اتالعان يميدجدىك بىرەر شارانى اتاپ ءوتتى.
ول ءسوز سوڭىندا ءوز ۇلى، ەل پرەزيدەنتىن اتاپ «سەردار ارقاداعلىنىڭ ارقاسىندا تۇركىمەنستان جاستارى وتانىمىزدىڭ بەدەلىن ارتتىرادى دەپ سەنەمىن» دەپ بارىپ توقتادى.
ۇلكەن بەردىمۇحاممەدوۆ كىشى بەردىمۇحامەدوۆ ايتاتىن ءسوز دە قالدىرماعان سياقتى.
بۇدان الدىن وسى ەلدە جاڭا جىلدى تويلاۋ مۇسىلماندىققا ساي ەمەس دەگەن پىكىرلەر ايتىلىپ، بۇل مەرەكەگە اسا قۇلشىنىس بايقالماعان. ءسىرا، وسى ەلدەگى ءدىن ادامدارى ءيسى مۇسىلماننىڭ تۋعان كۇنى جاڭا جىلدان باستالاتىن يسا پايعامداردى دا مويىندايتىنىن ەسكەرمەسە كەرەك.
بەلارۋس باسشىسى، باتىستا «ەۋروپانىڭ سوڭعى ديكتاتورى» اتالاتىن الەكساندر لۋكاشەنكو ارنايى روليك ارقىلى قۇتتىقتادى. سول روليكتە ەلدىڭ جەتىستىگى جايىندا كورىنىستەر كورسەتىلىپ سوڭىندا بارىپ «يمپورتقا تاۋەلدى ەمەس» ەلدىڭ پرەزيدەندى لۋكاشەنكو لەبىزىن ءبىلدىردى. ول بيىلعى جىلدى ساپا جىلى دەپ جاريالادى.
وسى اتالعان ەل باسشىلارىنىڭ دەنى - ايماقتا ۇزاق بيلىكتە وتىرعاندار. ۇزاق وتىرىپ ۇلگەرمەگەن تۇركىمەنستاننىڭ وزىندە بيلىك اكەدەن بالاعا وتكەن.
جانات العاداي
